هشدار درباره وضعیت اماکن مقدس و تاریخی

به‌ گزارش ‌ایسنا، توسعه پایدار در ارتباط با گردشگری و معنویت رویکرد اصلی سومین دوره‌ این کنفرانس بود که از سوی اندیشمندان داخلی و خارجی به آن پرداخته شد. همچنین فرصتی فراهم آمد تا علمای دینی نگرش متفاوتی از گردشگری را برخلاف سابقه ذهنی جامعه بیان کنند.

آیت‌الله دکتر احمد مبلغی ـ عضو مجلس خبرگان و رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی ـ از دیدگاه اسلام و قرآن به موضوع گردشگری پرداخت و با تفسیر رابطه گردشگری و نشانه‌شناسی، تاکید کرد: عمیق‌ترین و اساسی‌ترین مفاهیم و آموزه‌های دینی را در سایه گردشگری می‌توان یافت.

حجت‌الاسلام والمسلمین محسن الویری ـ عضو هیات علمی و مدیر گروه تاریخ دانشگاه باقر العلوم ـ در سخنرانی خود با موضوع «ظرفیت میراث تمدنی مسلمانان در زمینه گردشگری معنوی» با تمرکز بر طبیعت‌گردی و عجایب‌نگری این سوال را مطرح کرد که آیا میراث تمدنی ما برای تدوین الگوی گردشگری معنویت‌گرا حرفی برای گفتن دارد؟ و برای پاسخ دادن به آن از کتاب "عجایب المخلوقات قزوینی" بهره گرفت و ضمن معرفی قلمروهای عجایب و طبیعت از جمله آسمان و زمین، این نکته را متذکر شد که بین گردشگری دینی، ادیان و معنوی باید تفاوت قائل شد،  چرا که روح حاکم بر انواع گردشگری همان جریان معنویت است که با گردشگری مذهبی فرق دارد.

او اظهار کرد: جهانگردی معنویت‌گرا به دلیل اشتراک انگیزه بین گردشگر و گردشگرپذیر زمینه‌های انسانگرایانه‌تری در مقایسه با دیگر انواع گردشگری دارد.  علاوه‌بر این واکاوی تجربه‌ها و میراث تمدنی مسلمانان ما را با فضایی نو در مسیر تبدیل شدن به یک شهروند جهانی آشنا می‌کند.

پروفسور فابیو کاربونه از دانشگاه Coventry انگلیس و سفیر انجمن بین‌المللی صلح از طریق گردشگری نیز به موضوع "صلح و گردشگری" پرداخت. او با اتکا به صحبت‌های دبیرکل سازمان ملل متحد مبنی بر این که جهان باید جای بهتری برای زندگی شود، گفت‌: ما برای این که جهان بهتری را بویژه‌ برای فرزندانمان ایجاد کنیم، باید دانش بیشتری به جای پول داشته باشیم.

او سپس تصویری از شخصیت‌های قدرتمند جهان از جمله دونالد ترامپ نمایش داد و با اشاره به تهدیدهایی که حکم دستورالعمل‌های جهانی را پیدا کرده است، اظهار کرد: سیاست‌های جهانی به جای ایجاد اتحاد و پل بین مردم به دیوارسازی مشغول شده است و نتیجه‌ آن را الان می‌بینید. این دستور کار سیاسی به بی‌ثبات‌سازی، گروه‌سازی و جدا کردن مردم گرایش دارد. تصویری که اکنون از ایران نشان داده می‌شود نیز در ادامه همان دستورالعمل است؛ یک کشور خطرناک. شخص و یا گروه خاصی این وضعیت را ایجاد کرده‌اند. این بحران نشان‌دهنده بحران‌های دیگری است.

کاربونه در بخش دیگری از سخنرانی خود به ارتباط توسعه پایدار و گردشگری معنویت پرداخت و دلیل موفق نبودن توسعه پایدار را در ارتباط برقرار نکردنِ پایداری با نیازهای انسانی دانست و در ادامه گفت‌: برای برون‌رفت از این وضعیت باید به گسترش مبادلات فرهنگی و توسعه مدیریتی بپردازیم.

پروفسور احمد متسوم از دانشگاه مالزی نیز که برای نخستین بار به ایران سفر می‌کرد، به موضوع تاثیر گردشگری و معنویت در توسعه پایدار پرداخت و در این باره گفت‌: گردشگری معنویت از سال‌های دور وجود داشته و در برخی از کشورها مثل ایران به نوعی از گردشگری تبدیل شده که علت آن وجود اماکن مقدس بسیار در این کشور است، اما گردشگری معنوی تنها مبتنی بر زیارت نیست، چرا که معنای آن امروزه به انواع گردشگری بسط پیدا کرده است.

او در ادامه با نمایش تصاویری از آشفتگی در اماکن مقدس و تاریخی در برخی کشورها، گفت: یک مکان عبادی در هندوستان وجود دارد که سالانه ۱۲۰ میلیون زائر به آن مراجعه می‌کنند، گزارشاتی وجود دارد که نشان می‌دهد فقط در یک روز این عبادتگاه ۳۰ میلیون گردشگر داشته است. در بالی هم که مقصد محبوب گردشگران دنیا از نوع زیارتی و تفریحی است به خاطر هجوم گردشگران مشکلات زیادی از نظر زیست‌محیطی به وجود آمده است. کشور کامبوج هم به خاطر افزایش بازدیدکنندگان با تخریب آثار روبه‌رو شده است. باستان‌شناسان معتقدند مناطق تاریخی کامبوج به خاطر گردشگران انبوه و بهره‌برداری زیاد از منابع آبی زیرزمینی به زودی سقوط خواهد کرد.

وی اضافه کرد: رودخانه "گنگ" در هندوستان فقط در سه ماه از سال ۱۵۰ میلیون بازدیدکننده دارد. در یک روز فقط ۳۰ میلیون نفر برای انجام مراسم عبادی در این رودخانه استحمام می‌کنند تا روحشان پاک شود، در حالی که با این کار رودخانه را آلوده می‌کنند. مسؤولان هندی سردرگم هستند که این رودخانه را چگونه از انبوه زباله‌ها پاک کنند. ضایعات انسانی در جشن‌های کریسمس نیز معضلی شده است. در حج هم سه میلیون زائر عبادت می‌کنند و در مقابل ۱۰۰ میلیون بطری پلاستیکی زباله تولید می‌کنند. برای همین عربستان سعودی دستورالعمل "حج سبز" را تهیه کرده است.

این استاد دانشگاه که در جریان ارائه مقاله‌اش بارها به آیاتی از قرآن اشاره کرد، گفت: گردشگری معنویت و توسعه پایدار باید مکمل همدیگر شوند. مقامات می‌گویند که هیچ ضابطه و دستورالعملی در این باره وجود ندارد، اما برای نجات آثار تاریخی، طبیعی و مقدس باید دستورالعمل‌های محدودکننده‌ای تهیه شود.

در این کنفراس که امروز (پنج‌شنبه، ۲۰ دی‌ماه) در دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد، سیدسعید هاشمی ـ رییس این کنفرانس و دانشگاه علم و فرهنگ ـ  با اشاره به تصویر معکوسی که از ایران در رسانه‌ها به نمایش گذاشته شده است، بیان‌ کرد: امیدواریم با رویکرد در پیش رو گرفته‌شده در گردشگری و معنویت، بتوانیم پایه‌گذار اصول دیگری در جهان باشیم.

او بیان‌ کرد: با این که جایگاه معنویت در گردشگری جدید است، اما تا به حال توجه خاصی به آن نشده است. این‌ در حالی است که ظرفیت بالایی دارد. حس معنوی ادارک گردشگر را تقویت می‌کند.

رییس دانشگاه علم و فرهنگ با بیان این‌که ادبیات گردشگری و معنویت پس از سه دوره به محیط دانشگاه و حوزه‌های علمیه وارد شده و وقت آن رسیده است که به بدنه جامعه نفوذ کند، گفت: امیدواریم دانشگاه‌ها به همراه حوزه‌های علمیه در مسیر ترویج این ادبیات در دنیا گام بردارند.

محمدحسین ایمانی‌خوشخو ـ رییس انجمن علمی گردشگری ایران و کمیته‌ علمی سومین کنفرانس گردشگری و معنویت ـ نیز در سخنانی  به تفاوت گردشگری معنوی از گردشگری مذهبی پرداخت و با تاکید بر ضرورت عملیاتی کردن این ادبیات، گفت: گردشگری می‌تواند راه حلی برای برون‌رفت کشور از موانع و تحریم‌ها باشد. ۴۰ سال از انقلاب گذشته است و توفیقات بسیاری به دست آمده است که می‌توان در بستر گردشگری بین‌المللی نمود آن را بیشتر نشان داد.

پروفسور شارپلی ـ محقق و استاد دانشگاه لانگ‌شایر انگلیس ـ که بیش از دو دهه در زمینه گردشگری معنوی مطالعه و ۲۰ کتاب با این محتوا تالیف کرده و در دو دوره قبل این کنفرانس حضور داشته، این‌بار پیامی را فرستاد که در بخشی از آن آمده است: گردشگری و معنویت موضوع بسیار مهمی است به طوری که بسیاری از گردشگران به دلیل اهداف معنوی سفر می‌کنند، پس لازم است آگاهی خود را درباره مدیریت آن ارتقا دهیم و با دیگران به اشتراک بگذاریم.

سپس با حضور رییس دانشگاه علم و فرهنگ، رییس انجمن علمی گردشگری، رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی و نجفقلی حبیبی ـ پژوهشگر فلسفه اسلامی و عضو هیأت امنای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ـ از کتاب "گردشگری مذهبی" رونمایی شد.

ایمانی خوشخو که یکی از مؤلفان این کتاب است، گفت‌: با وجود این که گردشگری مذهبی گونه مهمی در کشور ما به شمار می‌آید،  ولی هیچ برنامه‌ریزی و مدیریتی برای آن وجود ندارد. طبق اظهارات شهردار مشهد سالی ۲۰ میلیون گردشگر وارد این استان می‌شود ولی باز هم برای خدمات‌رسانی به این زائران و گردشگران از مجاوران هزینه دریافت می‌شود. این یعنی ساختار و مدیریت مشکل دارد.

او همچنین از نجفقلی حبیبی برای انتشار این کتاب در آشفته‌بازار نشر تشکر کرد.

شهرابی، دیگر مؤلف این اثر نیز توضیح داد: نمونه آثار مشابه در جهان مجموعه مقالات گردآوری‌شده را عرضه کرده است، اما این کتاب متفاوت از آن منابع بوده که قرار است در دانشگاه تدریس شود و در سال‌های آتی ویراست‌های جدید به آن اضافه می‌شود.

نجفقلی حبیبی هم گفت: امیدوارم دو، سه جلد دیگر به این کتاب اضافه شود، چرا که گردشگری مباحث زیادی برای پرداختن دارد.

در ادامه این کنفرانس، محققان و دانشجویان مقاله‌هایی با موضوعاتی چون «مطالعه و بررسی نقش سفر در سلامت معنوی گردشگران»، «گردشگری معنوی با تاکید بر سفرهای راهیان نور»، «زیباشناسی و تجلی معنویت در هنر و معماری اسلامی ایران با تاکید بر نمادهای مفهومی با رویکرد گردشگری»، «سعدی، مسافر آرمان‌شهر اسلامی»، «اثرات گردشگری روستایی و عشایری بر معنویت گردشگران»، «مؤلفه‌های ادراک معنوی در گردشگری خلاق»، «اثرات معنوی وقف بر ادارک از مقاصد گردشگری ایران بر اساس رهیافت اقتصادی معنوی» و «نقش جهانی شدن در تقویت نگاه معنوی به گردشگران» ارائه کردند.

این کنفرانس طبق اعلام قبلی قرار بود با حضور رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و رییس جهاد دانشگاهی برگزار شود.

انتهای پیام