نگاهی به «مقتل‌خوانی» و «مرثیه‌خوانی»

، مقتل سرایی و به تبع آن مقتل خوانی از زمان به شهادت رسیدن امیر مؤمنان علی (ع) آغاز شد. پس از آنکه مقتل خوانی به خاطر زیبایی بیان و آهنگین بودن زمینه‌های اجرایی آن در ایران شناخته شد، ایرانیان ضمن استقبال از آن به سرایش مقتل نیز پرداختند.

مقتل سرایی در ایران به زبان‌های ترکی، کردی، لری و فارسی انجام شده است.

مرثیه‌خوانی در شب‌های قدر از دسته‌های مرثیه مذهبی است. این دسته از مرثیه‌خوانی به ائمه و معصومین (ع)، پیامبران، پاکان و عرفا اختصاص دارد و مرثیه‌خوانی ویژه مولا علی (ع) در این شب‌ها رواج بسیار می‌یافت. به همین سبب از لحاظ تنوع نغمه‌ها دارای اقسام خاصی می‌شد که امروزه فقط در استان‌هایی مانند یزد، اصفهان، خراسان، کرمانشاه، مرکزی و همین‌طور شهرستان ری می‌توان شاهد نمونه‌هایی از آن بود.

علاوه بر این‌ها تأثیرات سیره‌ی علوی و مرثیه‌خوانی بر هنرمندان نگارگر گذشته به گونه‌ای بوده که به پدید آمدن پرده‌کشی، نقاشی پشت شیشه، کاشی‌های تصویری و معرق‌های تصویری منجر شده است. مرثیه‌هایی که بی‌صدا شیون یک جامعه را بر مرثیه‌ای بزرگ به نمایش می‌گذارد. البته در این روزها از مرثیه خوانی‌های ایرانی کم‌کم اثری نمی‌بینیم و بیشتر به نوحه‌خوانی آن هم با تقلید از موسیقی بی‌هویت روز بسنده می‌شود.

منبع: کتاب موسیقی رمضان در ایران - هوشنگ جاوید.

انتهای پیام