عروسکی که عروسک دیگری را تشریح می‌کند

محمد صاحبی، کارگردان تئاتر عروسکی بزرگسال «تصعید» که قرار است این نمایش را از جمعه همین هفته (۱۷ اسفندماه) روی صحنه تالار سایه مجموعه تئاتر شهر ببرد، در گفت‌وگویی با ایسنا درباره این تئاتر عروسکی بیان کرد: پروسه تولید این اثر عروسکی را از اوایل سال ۹۷ آغاز کردیم و بعد از پذیرفته شدن در جشنواره تئاتر عروسکی تهران (مبارک) تمرین‌هایمان از تیرماه شروع شد. در طول تمرین‌ها به این نتیجه رسیدیم که در مورد اسطوره‌های بعد از مرگ در فرهنگ‌های مختلفی مانند ایران، یونان و مصر نشانه‌های مختلف را پیدا کنیم و داستانی کلی بنویسیم و در نهایت روایتی از نشانه‌هایی از زندگی پس از مرگ در اثرمان دیده می‌شود که این نگاه اسطوره‌ای هم در روند کار شکل گرفت.

او در ادامه توضیح داد: این نمایش تک‌پرسوناژ و به صورت تاپ تیبل (حرکت عروسک روی میز) اجرا می‌شود و یک کاراکتر محوری برای آن وجود دارد. تا قبل از این، کارهای عروسکی که انجام داده بودم به این شکل نبودند و در این اثر عروسک خود به شخصه کاری را انجام می‌دهد و محدودیت‌ها را کنار می‌گذارد به همین خاطر بازی‌دهنده‌ها باید مهارت خاصی از خود نشان بدهند. در واقع همین یک کاراکتر سه نفر بازی‌دهنده دارد و با هماهنگی‌ای که با هم دارند یک کاراکتر را زنده می‌کنند.

این کارگردان با بیان اینکه "تفاوت این نمایش در همین نکته است که خود عروسک، فعلی را انجام می‌دهد و عروسکی دیگر را تشریح می‌کند"، درباره اجرای اثرش در تئاتر شهر و در این بازه زمانی گفت: خوشبختانه هم در جشنواره تئاتر عروسکی تهران_مبارک و هم جشنواره تئاتر فجر امسال استقبال خوبی از این اثر شد و اکنون از طرف خود مجموعه تئاتر شهر از ما دعوت شد تا نمایش‌مان را اجرا کنیم و به همین دلیل شاید به نظر برسد زمان اجرا که به آخر سال افتاده است، خوب نباشد. با این حال اجراهای ما از هفدهم اسفند آغاز می‌شود و تا بیست و چهارم ادامه دارد و سپس در فروردین‌ماه هم تا سی‌ام روی صحنه خواهیم بود.

او درباره نحوه ساخت عروسک نمایش هم توضیح داد: عروسک این نمایش را من به همراه مهوش نراقی ساختیم و سعی کردیم با تکنیک‌های عروسکی تاپ تیبل متفاوت‌تر برخورد کنیم و از روش‌هایی استفاده کنیم که تا کنون کمتر به آنها پرداخته شده بود. این عروسک قابلیت دارد که دستش حرکت کند و حتی انگشت‌هایش نیز حرکت می‌کنند. در تکنیک ساخت، حرکت‌های بدن هم مورد توجه قرار گرفت و تمام تلاشمان را کردیم تا بتوانیم بر اساس واقعیت پیش برویم و یک عروسک رئالیستی و باورپذیر بسازیم. اما از الان به بعد مهارت بازی‌دهنده‌ها بسیار مهم است که بتوانند آن را به بهترین شکل هدایت کند.

این هنرمند افزود: موسیقی و طراحی صدای این نمایش را سیدسینا موسوی برعهده داشته و با توجه به اینکه کار بدون دیالوگ و نریشن است، فضای کلی کار با موسیقی و صدا همراه شده است و در کنار آن عناصر بصری و کارهایی که شخصیت انجام می‌دهد فضای داستانی این نمایش را پیش می‌برد.

صاحبی در پایان درباره شرایط تئاتر عروسکی بزرگسال و میزان استقبال از آن بیان کرد: همیشه از شرایط مهجور تئاتر عروسکی بزرگسال صحبت می‌شود و تنها چیزی که می‌تواند این مشکل را حل کند دیده شدن کارهایی است که بتوانند خودشان از عهده کار خودشان برآیند و به تنهایی معرف خودشان باشند. یعنی کار عروسکی اینقدر قدرت داشته باشد که بتواند از خودش دفاع کند. متأسفانه ما در زبان فارسی یک واژه یکسان برای عروسک داریم و به همان چیزی که کودکان با آن بازی می‌کنند و عروسک‌های نمایشی یک کلمه اختصاص داده می‌شود. البته نکته دیگری هم که وجود دارد این است که به طور کلی در ایران سطح تئاتر عروسکی ثابت مانده و حتی شاید بتوانیم بگوییم در تئاتر کودک هم رشدی نداشته‌ایم.

، نمایش «تصعید» به نویسندگی ناهید وثیقی و مصطفی اوصانلوی، طراحی و کارگردانی محمد صاحبی، موسیقی و طراحی صدای سیدسینا موسوی، مشاور کارگردانی سیاوش آزادی، و بازی‌دهندگی پرستو آریاکیا، فاطمه پورهاشمی و مهوش نراقی از ۱۷ اسفندماه روی صحنه تالار سایه مجموعه تئاتر شهر خواهد رفت.

عکاس: سیاوش آزادی

انتهای پیام