حنجره ای که ساز می‌زند

کیا رکنی متولد تهران و ۱۹ ساله است. پسری که از هفت سالگی به دنبال آموزش تئوری موسیقی و نواختن ساز ارگ بوده و سرماخوردگی برایش عوارضی جز قرص و شربت تلخ  در پی داشته است یعنی یک تغییر گستره صدایی که منجر به کشف «بیت‌‌باکس» هنر صداسازی سازهای مختلف به خصوص سازهای کوبه‌ای و الکترونیک با استفاده از دهان،  در اوشده است. یک شنبه شب، هنر او که پیش از این توسط نادر مشایخی آهنگ ساز مطرح کشورمان مورد تمجید قرار گرفته بود، بار دیگر در مسابقه استعدادیابی برنامه «عصر جدید» دیده شد و استقبال عجیب مردم را به همراه داشت. با او درباره بیت باکس که در ایران به تازگی مورد شناخت عمومی قرار گرفته است ،گفت‌وگو کردیم.

آشنایی‌تان با بیت باکس از کجا شروع شد؟

یک سرماخوردگی عادی وسعت صدای من را تغییر داد. یعنی صدایم از نا پختگی که خیلی‌ها آن را ناشی از بلوغ صوتی می‌دانستند و به عقیده خودم این‌طور نبود، به مرزی رسید که صداهای بالا و پایین را بیشتر از حد معمول داشتم. اوایل تقلید صدا انجام می‌دادم و از وجود تخصص «بیت‌باکس» بی‌خبر بودم تا این که در سفری که به ارمنستان داشتم، متوجه شدم هنری مستقل به این نام برای ایجاد صداهای ساز با دهان وجود دارد. چند جلسه به صورت تئوری و مسترکلاس آموزش دیدم و البته پیش‌زمینه آواز و صداسازی در پیشبرد این قضیه به من کمک زیادی کرد.

در معرفی خودتان از قهرمانی بیت باکس ایران گفتید. در ایران مسابقه‌ای برای این رشته وجود دارد؟

دو سال پیش با پشتیبانی یک حامی مالی مسابقه بیت‌باکس کشوری برگزار شد. اما با توجه به تعداد کم و سطح کیفی پایین بسیاری از شرکت‌کننده‌ها، آن مسابقه، تنها مسابقه بیت باکس ایران شد و من در آن قهرمان شدم.

قهرمان ۲۰۱۵ بیت باکس ارمنستان هم هستید. داوری در این مسابقه‌ها بر چه اساس است؟ اصولا قطعه‌های اجرایی تولیدی هستند؟

بیت باکس یک هنر ریتم محور است. در این مسابقات ثبات ریتم و استفاده از ریتم‌های ترکیبی و پیچیده‌تر و علاوه بر این صداسازی طبیعی و شبیه به ساز برای سنجش در نظر گرفته می‌شود. البته ترکیب این دو بستگی به خلاقیت فرد دارد و بسیار مهم است از آن چطور استفاده شود.

یعنی ممکن است بیت‌باکس‌ها فی‌البداهه اجرا شوند؟

دقیقا. باورش برای خیلی‌ها سخت است اما حتی بخشی از اجرایم در برنامه «عصرجدید» بداهه بود و در لحظه خلق شد. چون معمولا زمانی که به بیت‌باکس فکر کنید و از قبل آن را در ذهن تان بچینید، خراب می‌شود و چیزی که در لحظه خلق می‌شود بهتر پیش می‌رود.

درباره ایرانی شدن بیت‌باکس نظرتان چیست؟ با توجه به زهی بودن بیشتر سازهای ایرانی و ماهیت غربی بیت‌باکس این کار امکان‌پذیر است؟

از دو منظر می‌شود به این قضیه نگاه کرد. اول ترکیب این هنر با یک بُعد ایرانی است که من پیشتر این کار را با ترکیب بیت‌باکس و هم‌نوازی تار توسط شخص دیگری انجام دادم. با رنگ صدای انسان به طور کلی به فرض می‌توان شبیه‌سازی صدای سازهای زهی را انجام داد اما صداسازی کلاسیک کمی دور از ذهن است چون به عنوان مثال من می‌توانم صدایی شبیه ویولن تولید کنم اما این که آن را شبیه به تار و سه تار کنم کار را مشکل می کند.

با بیت‌باکس ، موسیقی تیزرهای تبلیغاتی و برنامه‌های تلویزیونی را هم اجرا کرده‌اید. تا به حال به فکر تولید قطعه یا آلبوم هم افتاده‌اید؟

من پیشتر این کار را هم انجام دادم و با همکاری چند فرد با استعداد قطعه‌هایی که در آن فقط از موسیقی با دهان استفاده می‌شود (آکاپلا) تولید کردیم. قطعه‌ها به دلیل این که هنوز درک دقیقی از آن‌ها در کشورمان نیست آن قدر که باید، دیده نشدند و به همین دلیل با وجود علاقه زیادم به این کار، در اولویت آخر قرار گرفت. شاید روزی دوباره این قضیه را از سر بگیرم و یک آلبوم «بیت باکس» منتشر کنم.

رکورد زمانی‌تان برای اجرای بیت ‌باکس  بی وقفه چقدر است؟

۳۰ تا ۴۵ دقیقه بدون استراحت. سوال خیلی‌ها این است که چرا با وجود این کنسرت نمی‌گذارم. دلیلش این است که من بعد از ۳۰ دقیقه اجرا، واقعا به یک استراحت اساسی نیاز دارم چون ضرباتی که به دیافراگم وارد می‌شود واقعا سنگین است.

این طور که معلوم است اجرای این نوع موسیقی هم چالش‌های زیادی دارد.

بله. هر ماه دو یا سه پزشک حنجره من را معاینه می کنند چون اگر یک درصد همین ضربه‌ها و استفاده از حنجره باعث رفلاکس معده و ترشح هر چیزی شود، شروع یک فرسایش جدی است. الان با این معاینات ها خیالم راحت‌تر است. یعنی ممکن است پزشک دستور یک هفته استراحت بدهد و من یک هفته سراغ بیت‌باکس نروم. این کار مراقبت های خودش را دارد. زمانی بود که من نه دیده می‌شدم و نه فضایی برای اجرا داشتم و درنهایت برای هر اجرا در شهرداری ۵۰ هزار تومان می‌گرفتم. اما زمانی که این کار جزو یکی از کارهای اصلی من شد نیاز داشتم که از لحاظ سلامت فیزیکی نیز به خودم رسیدگی کنم. حمایت و استقبال مردم باعث می‌شود من قوی‌تر از قبل این کار را ادامه دهم و به سطح‌های بالاتر اجرا فکر کنم.

اکرم انتصاری