«آوای محرم» از پیرغلامان حسینی قدردانی کرد/ چند انتقاد از مداحان

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی فرهنگسرای ارسباران تهران، همزمان با فرا رسیدن ایام عزادارای اربعین حسینی ویژه برنامه موسیقایی «آوای محرم» روز سه شنبه ۲۳ مهر با تجلیل از مصطفی رحیم پور، ابوالفضل میرزا احمدی، امیرزینعلی قاهانی، محسن حسن زاده به عنوان چهار پیشکسوت موسیقی مذهبی کشورمان در فرهنگسرای ارسباران تهران برگزار شد.  این در حالی است که  «رونمایی از قطعه عاشورایی نوای نینوا»، «نشست پژوهشی واکاوی نواهای عاشورایی» و «اجرای امیرمداح» بخش های دیگر مراسم را تشکیل می داد.

علیرضا فاطمیان پور سرپرست سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، محمودحمیدی قائم مقام، سازمان بابک ربوخه مدیر موسیقی، علیرضا زندوکیلی معاون هنری و پیشکسوتان و اهالی موسیقی نیز مهمانان ویژه این مراسم بودند.

چرا نواهای و آواهای قدیمی را دیگر نمی شنویم ؟

بابک ربوخه مدیر امور موسیقی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در این برنامه ضمن تسلیت ایام اربعین حسینی و درگذشت استاد حسین دهلوی در باره هدف برگزاری این برنامه تصریح کرد: مدت زمانی است که نواها و آواهای قدیمی خود را دیگر نمی شنویم و این نشنیدن عاملی شده که یکسری اتفاقات به گوش ما نمی نشیند و گاهاٌ از فرهنگ و آداب و رسوم و اتفاق کهن ما بر نمی آید. متاسفانه برخی مواقع خلط اتفاق شده و اصل اتفاق فراموش می شود. ما نیز امشب قرار است دور هم بنشینیم  و ببینیم گذشتگان؛ آنهایی که در این اتفاق بیش از ۷۰۰ سال تلاش کردند چه روندی را طی کردند و این اشعار فاخر چگونه بر دل و جان ها نشسته و امروز چرا این اشعار سخیف که تلفیق شعر و مو سیقی آن نادرست است به دل نمی نشیند.

بابک ربوخه دقایقی در خصوص قطعه عاشورایی«نی نوا» با تنظیم خود و آواز متین رضوانی برگرفته از سوگواره‌های موسیقایی استان بوشهر و آیین سینه زنی مربوط به این منطقه جغرافیایی کشور برای حاضرین صحبت کرد.

انتقاد از مداحانی که کارهای پاپ خوان ها را تقلید می کنند

رضا مهدوی کارشناس و مدرس موسیقی نیز در این برنامه تصریح کرد: وقتی بزرگان می روند جایشان به سختی پُر می شود چون اصالت به سختی به دست می آید؛ وقتی اصالت هست به راحتی از آن عبور می کنیم. ما موظف به توسعه و ترویج موسیقی اصیل که سرشار از رفتار، آیین های دینی و ملی است، هستیم. نهادهای حاکمیتی و بخش های خصوصی هم موظفند از جامعه دانشگاهی، متخصص وکسبه که در پس پرده با دارایی خود در بعد مادی و معنوی به سیادت مراسم و آیین ها، مداحی ها و مرثیه سرایی ها کمک کردند تا به شناخت نسل امروز کمک شود، قدرانی کنند. یک توریسم  وقتی آثار فاخر را می بیند با لذت خریداری می کند چون برایش دور دست  و دست نیافتنی است .اما متاسفانه امروزه در آموزش و پرورش و صدا سیما هر نوع موسیقی و هر نوع اصوات که به گوش آسیب می زند پخش می شود و عجیب است آنچه به عنوان موسیقی پاپ مطرح است در بین مداحان هم  مورد استفاده قرار می گیرد.

ما موظف به توسعه و ترویج موسیقی اصیل که سرشار از رفتار، آیین های دینی و ملی است، هستیم وی ضمن تاکید بر تجلیل پیرغلامان و از بین رفتن عادت های نادرست شنیداری یاد آورشد: نوع بیان موسیقایی همواره متفاوت است. وقتی ما از کلام محاوره کربلا می گویم، پس حداقل پیام آزادگی، نماز سروقت، مبارزه با ظلم امام حسین (ع) را طوری به مخاطب انتقال دهیم که حتی مخاطبان با ادیان دیگر هم بتوانند به ریشه و اصالت این پیام ها برسند. در این چارچوب پیرغلامان افرادی هستند که با دل و جان به نهضت امام حسین (ع) معتقد بودند و هر ملودی و شعری را برای بیان آن به کار نمی بُردند. قطعا در موسیقی ایرانی و هنرهای مختلف ارادت خاصی به اهل بیت (ع) دیده می شود و جایگاه ویژه ای برای ارتباط هنر و پیام به مخاطب لحاظ می شود.

مهدوی با تاکید بر پیوند موسیقی و دین با اجرای این گونه برنامه ها افزود: مداحان باید با حفظ و صیانت موسیقی دوره های لازم را بگذرانند تا اجازه ندهیم ملودی و اشعار نامربوط به جایگاه این آیین لطمه بزند.

مرثیه خوانان عاملان و حافظان موسیقی در عصر های گذشته بودند

مهدی امین فروغی مولف و پژوهشگر شناخته شده کشورمان هم در این ویژه برنامه با تاکید بر پیوند موسیقی و آیین های سوگواری عاشورایی یادآور شد: پیوند موسیقی و مذهب پیوندی دیرینه است؛ هر جا آیین پرستش، مذهب و ظهور دین است پیشوایان از هنر و موسیقی در ترویج آیین خود بهره بردند . این پیوند در اسلام  در میان ادیان ابراهیمی، یهود و مسیحیت  پر رنگ تر است. به این جهت که مسلمانان ۵ بار در روز با شنیدن قطعه موسیقیایی اذان به محراب نماز می روند. کما اینکه پیامبر (ص) در این زمینه فرمودند: قرآن را با صدای خوش بخوانید.

وی در بخش دیگری از صحبت های خود ضمن ارائه توضیحاتی در حوزه آیین های موسیقایی گفت: مرثیه خوانی، شبیه خوانی، نوحه خوانی، سوگواری و عزاداری های امام حسین (ع) در عصر زندیه با حمایت کریمخان زند وسعت یافت و بسیاری از جهانگردان چون اُلِ آریوس، شاردن پیترو در خصوص آیین های سوگواری شهرهای مختلف و سازهای سوگواری مطالب جالبی را به نگارش در آوردند.  در عصر قاجاریه هم مقتل خوانی، تعزیه خوانی با عنصر موسیقی عجین تر شد طوری که در می یابیم اگر موسیقی ریتم و ملودی از این اشعار، گرفته می شد حیات این اشعار نیز پایان می یافت. به عبارتی مرثیه خوانان عاملان و حافظان موسیقی در عصر های گذشته بودند. اساتید طراز اول دوره مشروطه هم  بیشتر از شاگردان شبیه خوان ،روضه خوان و نوحه خوان بودند.

این پژوهشگر اظهار کرد: اگر استادی می خواست به توفیقی نایل شود حتما می بایست از محضر اساتید آن حوزه بهره می بُرد و میراث گران سنگ خود را حفظ و قدردان استاد می شد. اما امروز شاهدیم جوان ها استادی نمی بینند و اصلا احساس نیاز ندارند و با سی دی و امکانات صوتی به تقلید آواز می خوانند و کار موسیقی انجام می دهند.

مصطفی رحیم پور از تعزیه خوانان کشورمان نیز در این برنامه با بیان اینکه موسیقی ما مدیون آوازهای مقدس و تعزیه خوانی های قدیم است، توضیح داد: ما باید به موسیقی و اصالت های قدیم احترام بگذاریم چرا که آنها همانا میراث کهن و فرهنگ ما هستند . ما نباید به تقدس آهنگ های قدیمی دست ببریم و نعمات عاشورایی که برای شخصیت والای امام حسین (ع) که جهان سرتعظیم بر ایشان فرود آورده خدشه دار شود.

ابو الفضل میرزا احمدی یکی دیگر از هنرمندان تعزیه خوان نیز  در بخش دیگر این برنامه اظهار  ضمن ارائه توضیحاتی درباره فعالیت هایش به اجرای نوحه سرایی در مدح حضرت زینب (س) پرداخت.

امیر زینعلی قاهانی  هم  قیام عاشورا را اقیانوسی دانست که با حضور در نوحه خوانی، مرثیه خوانی، تعزیه خوانی و گریه برای امام حسین (ع) می توان مرهمی برای روح و روان خود بیابیم .

اجرای امیر مداح به همراه  با ساز نی زمان خیری، اجرای زینعلی قاهانی با همراهی علی صدیقیان با ساز ترومپت بخش های دیگر این برنامه بود. این در حالی است که با رونمایی از قطعه عاشورایی «نی نوا»، تجلیل از ۴ پیرغلام اهل بیت (ع) و پیشکسوت موسیقی آیینی و مذهبی برنامه «آوای محرم » به پایان رسید.