گنجی در دل ایران

، قرار گرفتن این کتیبه‌های تاریخی در کوهستان، ابتدا کمی غیر منطقی به نظر می‌رسد، اما وقتی بدانیم این مسیر یکی از راه‌های پر رفت و آمد دوران باستان بوده و هگمتانه پایتخت تابستانی شاهان هخامنشی را به بابل مقدس وصل می‌کرده، کاملاً معقول است.

به همین دلیل این مکان، محل مناسبی برای نشان دادن باورها، اندیشه‌ها و اعتقادات این پادشاهان و همچنین به نمایش گذاشتن بزرگی نیاکان آنها بوده است.

این اثر تاریخی ارزشمند شامل دو سنگ نوشته است که یکی متعلق به داریوش (۵۲۱- ۴۸۶ قبل از میلاد) و دیگری مربوط به خشایارشا (۴۸۶- ۴۶۵ قبل از میلاد) است.

کتیبه داریوش در سمت چپ و کمی بالاتر از کتیبه دیگر قرار دارد؛ سنگ نوشته خشایارشا در سمت راست کتیبه اول و پایین‌تر از آن، در دل کوه جای گرفته است.

در اطراف سنگ‌نوشته‌ها سوراخ‌هایی بر سنگ دیده می‌شود که این تصور را ایجاد می‌کند که در گذشته‌های دور، درها و پوشش فلزی، آن‌ها را از گزند باد و باران و آفتاب در امان می‌داشته است.

کتیبه‌ها به سه زبان پارسی باستان، ایلامی و بابلی در ۲۰ سطر از چپ به راست و به خط میخی نوشته شده اند.

متن سنگ نوشته‌ها شبیه به هم است و فقط در یکی نام داریوش و در دیگری نام خشایارشا آمده است.

مضمون کتیبه‌ها ستایش اهورا مزدا است و ترجمه سنگ‌نوشته خشایارشا با ترجمه قسمتی از نوشته این پادشاه هخامنشی، در بالای دروازه ورودی تخت جمشید شباهت فراوان دارد.

این کتیبه‌های کهن که در مجاورت آبشار زیبای گنجنامه قرار دارد، اواسط قرن نوزدهم میلادی توسط «اوژن فلاندن» جهانگرد و نقاش فرانسوی و «پاسکال کست» مورد بررسی قرارگرفت و سرانجام «سر هنری راولینسن» انگلیسی موفق شد از آن‌ها رمز گشایی کند.

خواندن کتیبه‌های گنجنامه به خوانش خط میخی باستان کمک بزرگی برای مطالعه خطوط میخی، ایلامی و بابلی کرد، چنان‌که پس از خواندن کتیبه‌های گنجنامه، سنگ‌نوشته داریوش در بیستون نیز خوانده شد.

گنجنامه در زبان پارسی به معنی «داستان و حکایت گنج» است؛ تصور عمومی نیز این بوده که راز یک گنج در این کتیبه‌ها پنهان است‌.

این کتیبه‌ها در گذر زمان با نام‌های گوناگونی چون «نبشت خدایان»، «دادمهان / دادبهان»، «جنگ نامه» و «گنج نامه» داشته که دو نام آخر در سده‌های اخیر بیشتر مورد استفاده قرار گرفته است‌.

سنگ‌نوشته‌های گنجنامه همدان در تاریخ ۱۳۱۰/۱۰/۱۵ و با شماره ۲۲ به فهرست آثار ملی ایران اضافه شده است‌.

انتهای پیام