گزارشی از نشست «ادبیات کودک و تجربه‌های خواندن در عصر دیجیتال»

بر اساس خبر رسیده، نوش‌افرین انصاری - دبیر شورای کتاب کودک - در این نشست که به همت شورای کتاب کودک و پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران(ایرانداک) برگزار شد، با اشاره به فاصله سازمان‌های مردم‌نهاد و موسسات پژوهشی در ایران، اظهار کرد: این قبیل نشست‌ها یک راه حل برای این مشکل است.

دبیر شورای کتاب افزود: بنا را بر این گذاشتیم که در فاصله بین همایش‌های دوسالانه شورا، این نشست‌ها را به یاد خانم میرهادی برگزار کنیم که این نشست سومین آن‌هاست.

 سپس حسین شیخ‌رضایی - عضو شورای کتاب کودک و عضو هیات علمی موسسه حکمت و فلسفه ایران - در سخنانی با عنوان «کتاب کودک در عصر دیجیتال» گفت: متن، تصویر و جسم کتاب تحت تاثیر عصر دیجیتال است.

او  با تفکیک دو تلقی از تکنولوژی گفت: یک تلقی این است که تکنولوژی یک امر مصنوع و غیرطبیعی است. در این تلقی به تاریخ، فرهنگ و معنای آن توجه نمی‌شود. اما در تلقی دیگر، تکنولوژی یک سیستم اجتماعی و فنی است و نه مصنوعی منفعل.

این پژوهشگر با تاکید بر تلقی دوم، گفت: در این تلقی دو سطح از تکنولوژی وجود دارد.‌ سطح قابل صرف نظر و سطح غیرقابل صرف نظر. در سطح نخست، کارهایی انجام می‌شود که بدون تکنولوژی هم قابل انجام است و تکنولوژی ارزش هنری به کار اضافه نمی‌کند و صرفا تسهیل‌کننده است؛ مثلا زمان را کوتاه می‌کند. اما در سطح دوم، اثر هنری بدون تکنولوژی قابل ایجاد نیست؛ مثل هنرهای دیجیتالی مشارکتی، کتاب‌های تعاملی و قصه‌گویی تعاملی دیجیتالی.

شیخ‌رضایی با اشاره به «آینده بازار» بیان کرد: در این بحث سطح غیرقابل صرف‌ نظرها مهم است. کتاب‌های عصر دیجیتال، اصالت‌شان به میزان فاصله‌ای است که از کتاب‌های چاپی می‌گیرند و این نکته در آینده بازار کتاب تعیین‌کننده خواهد بود و معیار اصالت هنری را عوض خواهد کرد.

او با اشاره به کتابی از الیزا درسان - متخصص کتابداری - با عنوان «تغییر بنیادین»، اظهار کرد: به اعتقاد این متخصص سه ویژگی در اینترنت وجود دارد که در کتاب‌ها نیز منعکس می‌شود. این سه عبارتند از متصل بودن، تعاملی بودن و در دسترس بودن، که این سه خصلت سیستم شناختی کودکان را تغییر داده است و در آینده، ترجیح بازار کتاب با این نوع کتاب‌ها خواهد بود.

در ادامه نشست علی‌رضا ثقه‌الاسلامی - عضو هیات علمی ایرانداک - در سخنانی با عنوان «چه بر سر کتاب می‌آید؟»، با استناد به گزارش آینده‌پژوهانه یکی از نهادهای زیرمجموعه انجمن کتابداری آمریکا در دانشگاه اوهایو، به واکاوی چهار سناریو محتمل برای آینده کتاب پرداخت.

او با اشاره به این‌که سناریوها آینده تحقق‌نیفتاده را فرض می‌کنند، افزود: سناریو نخست، سناریو اجماع نظر است که بر اساس آن کتاب‌های الکترونیک، کتاب‌های چاپی را در خود غرق می‌کنند. سناریو دوم، حس نوستالژی است، بدین معنی که کتاب‌های چاپی همچنان مورد تقاضا قرار می‌گیرند و کتاب‌های الکترونیکی در حد سرگرمی باقی می‌مانند. سناریو سوم، شخصی‌سازی کتاب است یعنی بقایای کتاب چاپی در زیست‌بومی به حیات ادامه می‌دهند که تحت سلطه کتاب‌های الکترونیکی هستند و در نهایت سناریو چهارم، کامیابی کتاب‌های چاپی است. بر این اساس که کتاب‌های الکترونیک و چاپی به همزیستی مسالمت‌آمیز می‌رسند.

ثقه‌الاسلامی  با بیان این‌که این گزارش در سال ۲۰۱۲  و برای سال ۲۰۲۰ انجام شده است، گفت: با توجه به یک سال باقی‌مانده، شما می‌توانید همدلی خود را با یکی از این سناریوها احساس کنید.

 شهربانو پهلوان نیز در این نشست با عنوان «هوش مصنوعی و مسائل اخلاقی» از تاثیر تکنولوژی بر رفتار انسان‌ها و نحوه تعامل‌های اجتماعی آن‌ها سخن گفت.

او  با اشاره به وجود سه نسل از تکنولوژی، گفت: نسل اول تکنولوژی واسط بین طبیعت و انسان است و  خیلی راحت با انسان تعامل دارد؛ مثل کلاه و عینک. نسل دوم، تعامل بین انسان و دیگر تکنولوژی‌ها را عهده‌دار است؛ مثل سوئیچ ماشین. اما نسل سوم تکنولوژی واسط یک تکنولوژی با تکنولوژی دیگر است. در این نسل انسان کمرنگ‌تر می‌شود؛ مثل تلفن‌های همراه، کارت‌های خودپرداز و هوش مصنوعی.

پهلوان با بیان این‌که «هوش مصنوعی بسته به کارکرد خود می‌تواند یک فرصت و یا یک تهدید باشد»، افزود: امروزه هوش مصنوعی در آموزش کودکان تحول‌آفرین است. این‌که این تحول یک فرصت و یا یک تهدید باشد، بستگی به این دارد که بتواند توانایی‌های فردی و اجتماعی کودکان را بالاتر ببرد یا نه.

انتهای پیام