کشاورزان تپه ۷۰۰۰ ساله را با خاک یکسان کردند

، از این به بعد برای دادنِ آدرس «چخماق تپه»ی رباط کریم با خیالِ راحت رفتار کنید. در کیلومتر ۲۲ بزرگراه تهران – ساوه، در سمت راست جاده خاکی و در فاصله‌ی ۳۵ کیلومتری از نقطه تلاقی با بزرگراه تا چشم کار می‌کند زمین‌های کشاورزی قرار گرفته‌اند که با خاک‌های هفت هزار ساله‌ای که به تازگی از روی تپه‌ی پیش از اسلامی برداشته‌اند، یک بار از دوش میراث فرهنگی کم کردند.

تپه‌ای صاف شده با خاطرات چند هزار ساله قرار گرفته که خیال میراث فرهنگی در حفاظت از آن تخت شده، یک دل‌مشغولی کمتر!

هر چند از زمانی که تیم بررسی محوطه‌های تاریخی استان تهران، به سرپرستی «حسن قراخانی بهار» و کارشناس باستان‌شناس «فرشید مصدقی» در ماموریتِ شناسایی و بررسی محوطه‌های تاریخی مناطق مختلف استان تهران به بزرگراه ساوه - تهران رسیدند و با تپه‌ای حدود هفت هزار ساله مواجه شدند که در همان زمان هم سطح‌اش را آثار تخلیه زباله‌های صنعتی و بقایای کاوش‌های  غیرمجاز گرفته بود، در گزارش‌های مصدقی که در پرونده‌ی ثبتی این محوطه‌ی تاریخی و ارزشمند مطرح شده بود، نسبت به حفاظت و تعیین حریم سریع‌تر ان تاکید شده بود، اما به نظر می‌رسد این تعلل بعد از ثبت ملی محوطه در سال ۱۳۷۷ تا همین چند روز قبل ادامه داشته که کشاورزان به بهانه‌ی واهی محوطه‌ی تاریخی و ارزشمند را که به گفته‌ باستان شناسان احتمالا تاریخ جدیدی را به تهران می‌داده، از بین بردند!

مصدقی در همان زمانِ بررسی محوطه، از وجود شیارهای متفاوتی در دل تپه خبر می‌دهد که به نظر زلزله یا تکان‌های زمین‌شناختی باعث آن‌ها شده بوده، از سوی دیگر براساس مدارک و شواهد باستان‌شناسی چخماق تپه در دو گروه بقایای سفالی و ابزار سنگی قابل بررسی بوده است. حتی سنگ‌های چخماق با رنگ‌های مفتفاوت  و قطعات مختلف و تیغه‌های سنگی در سطح محوطه پراکنده بودند، شواهدی که نشان از استقرار فرهنگ پیش از تاریخی پیشرفته‌ای در این محل داشته‌اند.

براساس پرونده ثبتی این تپه تاریخی، وجود مدارک سفالی متنوع و با ارزش در حوزه مطالعات دوران پیش از تاریخ یکی از ویژگی‌های باستان‌شناسی تپه محسوب می‌شد و حتی باستان‌شناسان معتقد بودند در صورتی که  کاوش‌های علمی بیشتری در محوطه انجام شود، مدارک علمی بیشتری به دست می‌اورند، اما ایجاد یک کانال آب انحرافی این شانس را از تاریخ تهران و باستان‌شناسان‌اش گرفت.

در پرونده‌ی ثبتی این تپه تاریخی، حریم کامل محوطه کاملا مشخص و اعلام شده است، محوطه‌ای که دیگر وجود خارجی ندارد!

در همان زمان اعلام شده بود که  براساس مدارک غیرقابل انکار باستان‌شناسی و با توجه به فراوانی  و پراکندگی آثار و شواهد فرهنگی و با استفاده  از ویژگی‌ها و شاخص‌های موجود در محل  تعیین شده، هر گونه خاکبرداری و ساخت وساز روی «تپه چخماق» ممنوع است و فقط در اراضی حریم و زمین‌های زراعی اطراف، کشت و زرع سطحی مانعی ندارد، اما هر گونه تغییر در وضعیت موجود و دخل و تصرف در محدوده حریم به نظر سازمان میراث فرهنگی بستگی دارد.

و سرانجام این تپه‌ی تاریخی و ارزشمندش را با همه‌ی تاریخی که می‌توانست به تهران هدیه کند، ۱۹ مهر ۱۳۷۹ به شماره ثبت ۲۹۳۳ در فهرست آثار ملی ثبت کردند، اقدامی که به چشم کشاورزان این منطقه از رباط کریم نیامد و آن را با خاک یکسان کردند.

گفتند خاک دستی می‌ریزیم تا کشت کنیم و با ماشین سنگین شخم زدند!

محسن شیخ‌الاسلامی - معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان تهران - با تائید تخریب کامل تپه چخماق، هر چند از انجام شکایت حقوقی علیه تخریب‌کنندگان این تپه تاریخی خبر می‌دهد، اما از اهمیت زیاد این تپه ی تاریخی نیز غافل نیست.

او با تاکید بر این‌که تپه «چخماق» محوطه‌ای فوق‌العاده با ارزش بود، اظهار می‌کند: باستان‌شناسان می‌گفتند بخش‌هایی از این تپه هم‌تراز محوطه‌ی ارزشمند سیلک بوده است.

وی درتوضیح علت این تخریب نیز می‌گوید: در این محوطه کشاورزانی بودند که سال‌های سال امکان کشاورزی و کشت نداشتند، اما اخیرا به واسطه ایجاد یک کانال انحرافی آب و با دسترسی به این نعمت، می‌گویند اینجا زمین کشاوزی ماست و می‌خواهیم در آن کشاورزی کنیم. بنابراین به اداره میراث فرهنگی شهرستان رباط کریم اعلام می‌کنند که روی تپه را در حد یک کشت سطحی خاک دستی می‌ریزند و کار کشت و کار خود را انجام می‌دهند.

وی ادامه می‌دهد: تصورشان این بوده که خاک دستی می‌ریزند تا از خاک سطح تپه برداشت نشود، اما درنهایت منجربه این شده که سطح روی خاک را نیز با ماشین سنگین شخم می‌زنند و آن تپه کاملا از بین می‌رود و صاف می‌شود.

انتهای پیام