پیکر سلیم نیساری به خانه ابدی بدرقه شد

، جمعی از چهره‌های زبان و ادبیات فارسی و علاقه‌مندان سلیم نیساری برای بدرقه پیکر این چهره پیشکسوت ادبی و حافظ‌پژوه امروز (یکشنبه، ۳۰ دی‌ماه) در محل فرهنگستان زبان و ادب فارسی گرد هم آمدند و پیکر او را برای خاک‌سپاری در قطعه نام‌آوران بهشت زهرا بدرقه کردند.

غلامعلی حداد عادل (رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی)، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمود دعایی (مدیر موسسه اطلاعات)، اشرف بروجردی (رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی)، حسن بلخاری (رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی)، محمدرضا شفیعی کدکنی، جمعی از اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی از جمله احمد سمیعی گیلانی، حسین معصومی همدانی، اسماعیل سعادت، علی رواقی، ژاله آموزگار، علی‌اشرف صادقی، مهدی محقق، حسن ذوالفقاری، محمد دبیرمقدم، محمدرضا نصیری، محمود عابدی و محمدسرور مولایی، همچنین محمدرضا ترکی، محمد شادروی‌منش و... از جمله حاضران در مراسم تشییع پیکر سلیم نیساری بودند.

این مراسم با سخنرانی غلامعلی حداد عادل، احمد سمیعی گیلانی و سیروس نیساری (پسر سلیم نیساری) همراه بود و در پایان حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمود دعایی بر پیکر سلیم نیساری نماز خواند.

غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این مراسم گفت: برای فرهنگستان امروز روز تلخ و تاسف‌آوری است که یکی از اعضای پیوسته صاحب‌نظر، دانشمند و خدمت‌گزار را از دست داده است. بنده، هم به حکم دوستی و هم به وظیفه مختصر عرایضی را درباره ایشان تقدیم می‌کنم. نیساری از نسلی بود و به نسلی تعلق دارد که در مدرسه‌های نظام آموزشی پس از مشروطیت یعنی همان مدارس رشدیه در تبریز تحصیل کرده و محصول دوره‌ای است که ایرانیان برای رشد آموزشی دست به حرکتی در این دوره زدند. از میان دانش‌آموختگان آن دوره افراد متعددی سربرآوردند که یکی از آن‌ها سلیم نیساری بود.

او همچنین با بیان گزیده‌ای از دوران تحصیل نیساری تا استخدام او در آموزش و پرورش و همچنین تحصیلش در آمریکا و بازگشت به ایران، درباره خدمات وی اظهار کرد: خدمات علمی ایشان نزدیک ۷۰ سال است. او جزء معدود استادانی بود که هم در رشته زبان وادبیات فارسی تحصیل کرد و هم در علوم تربیتی پلی میان زبان وادبیات فارسی با آموزش و پرورش بود. این اصطلاح بین رشته‌ای آن روزها وجود نداشت اما اگر بخواهیم در مورد نیساری به کار ببریم درست است.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با بیان این‌که نیساری شخصیت علمی بین رشته‌ای داشت افزود: او یک پایش در دانشگاه مدرسه و دبیرستان  و آموزش به دانش‌آموزان و دیگری در علوم تربیتی و توجه به دستور خط فارسی و نگارش کتاب فارسی برای مدارس با توجه به روان‌شناسی تربیتی و علوم نوین بود. او به این مسئله توجه کرد و جزء پیشروانی بود که معتقد بود برای پیشبرد کشور باید روش‌های آموزشی اصلاح شود. برای همین تالیف کتاب‌های مدرسه را در کارنامه‌شان می‌ببیند چون خدمت را بیشتر در تالیف کتاب‌های مدرسه می‌دید تا تالیف کتاب‌های دانشگاه.

حداد عادل سپس به عشق و علاقه نیساری به حافظ‌پژوهی اشاره و بیان کرد: دکتر سلیم نیساری به حافظ‌پژوهی خدمت بزرگی کرد و آن هم گردآوری تصاویر نسخه‌های خطی حافظ‌پژوهی در کتابخانه‌اش بود. حافظ‌پژوهان سراغ ایشان می رفتند و ایشان کریمانه و با بخشندگی این‌ها را در اختیار آن‌ها می‌گذاشتند.

او با اشاره به این‌که خودش نیز برای مثنوی آهوی وحشی حافظ به سلیم نیساری مراجعه کرده گفت: آن مرحوم ۱۹ نسخه جمع‌آوری‌شده را در یک جزوه در اختیار من قرار داد. این آثار میراث بزرگی است که از سلیم نیساری باقی مانده است.

حداد عادل همچنین به صفت‌های مدیریتی و اجرایی نیساری اشاره کرد و گفت که او جزء کسانی نبود به قلم و کاغذ کاری نداشته باشد و وقتی به کارنامه ایشان در ۹۸ سالگی نگاه می‌کنیم این را می‌بینیم که اهل کار بوده است. او در هفت دوره وزیران مختلف آموزش و پروش ریس دفتر آن‌ها بود و این نشان‌دهنده لیاقت و کاردان بودن ایشان است.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه به گردآوری تمبر توسط نیساری اشاره و اظهار کرد: سلیم نیساری مردی سلیم‌النفس بود و هرکس این نام را روی او گذاشته بود درست بود، چرا که کم‌گوی و گزیده‌گوی بود.

حداد عادل در پایان بخشی از مقاله محمدابراهیم باستانی پاریزی از مجموعه مقالات گردآوری‌شده در سال ۹۰ برای نیساری را خواند.

احمد سمیعی گیلانی،  عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی دیگر سخنران این مراسم بود. او با بیان این‌که نیساری در دوره تحصیلش در رشته ادبیات یکی از ۴۰ نفر هم‌شاگردی‌هاش بوده است گفت: از میان آن ۴۰ نفر در حال حاضر حدود چهار یا پنج نفر را به خاطر دارم که آن‌ها کسانی مثل محمد قاضی و سلیم نیساری هستند. هم‌شاگردی‌ها دو دسته بودند؛ یکی آن‌هایی که فقط در  کلاس با آن‌ها در ارتباط هستم و دیگری آن‌هایی که در زندگی هم با آن‌ها ارتباط داریم. ما در فضای دانشسرای عالی درس می‌خواندیم. در آن زمان رسم نبود که اول دبیرستان یا مدرسه تاسیس کنند و بعد به فکر تربیت دبیر باشند. توسعه این سازمان وابسته به تربیت استادان بود.

سمیعی گیلانی همچنین با توصیف فضای دورانی که در مدرسه درس می‌خوانده و همچنین دوران هم‌شاگردی بودنش با سلیم نیساری، به توجه ویژه آن مرحوم در کلاس و پژوهش زبان وادبیات فارسی اشاره کرد.

سیروس نیساری، پسر مرحوم سلیم نیساری دیگر سخنران مراسم بود که به نمایندگی از مادرش ایران، خواهرش نیلوفر و برادرش نادر برای بیان سخنانی و همچنین تشکر از برگزاری مراسم پشت تریبون رفت و گفت: هرگز فکر نمی کردم روزی در سرزمین پدری در جمع همکاران عزیز پدر باشم اما بی او. باور نمی کردم که یکی از این روزها پدر ما را وداع خواهد گفت و خصوصا از همه مهمتر این‌که در غربت جان بسپرد؛ از این موضوع وحشت داشتم. باور نداشتم که این گوهر گرانقدر از پیش ما می‌رود. هرچند می‌دانم کسی که او را در خانه پدر صدا می‌زدیم مردی بزرگ و افتخارآفرین بود.

پسر سلیم نیساری همچنین افزود: از او خاطرات بسیاری داریم؛ خاطراتی هم از کار در بیرون و هم در خانه. او مدام در فعالیت بود و در تمام مدت زندگی با مادرم هرگز جروبحثی نشنیدیم. همیشه برای ما پدری مهربان و همچنین همسری وفادار بود. امروز با دیدن شما بیش از هر بار دیگری باور کردم پدرم با قلمش به قلب مردم وارد شده است و تا ابد خواهد ماند. هرچند که امروز غمگین هستم که پس از یک سال درمان نافرجام در پاریس، او درگذشت. اما این‌که در خاطرات هم‌وطنانش همان استاد ثابت‌قدم مانده برای من تسکینی است.

سیروس نیساری سپس ادامه داد: قرار بود برای مراسم تشییع پدرم از میان روزهای مناسب برای برگزاری مراسم روزی را انتخاب کنیم. گفته بودند که بهتر است این روز جمعه باشد، اما چون نتوانستیم روز جمعه برسیم دیدم که روز یکشنبه روز درخت‌کاری است و پدرم به باغ و باغبانی علاقه‌ای خاصی داشتند. این‌چنین شد که این روز را انتخاب کردم.

سلیم نیساری که متولد سال ۱۲۹۹ در تبریز بود ٢٢ دی‌ماه در پاریس درگذشت. از آثار این چهره ادبی می‌توان به تدریس زبان فارسی در دبستان یا آموزش هنرهای زبان، دستور خط فارسی، غزل‌های حافظ، دیوان حافظ با مینیاتورهایی از استاد فرشچیان، دفتر دیگرسانی‌ها در غزل‌های حافظ، کلیات روش تدریس، تمبرهای ایران، دستور خط فارسی، پژوهشی درباره‌ پیوستگی خط فارسی با زبان فارسی، برگزیده‌ای از غزل‌های حافظ، برگزیده‌ای از غزل‌های سعدی، مقدمه‌ای بر تدوین غزل‌های حافظ و ... اشاره کرد.

پی‌نوشت: این گزارش به‌روزرسانی شده است.

انتهای پیام