وقتی برای تلویزیون تبلیغ ماءالشعیر مهم‌تر از سینما است

فیلم‌ها با عبور از ممیزان شورای نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی و حتی با گذر از صافی هیأت سی نفره رده‌بندی سنی مجوز نمایش قانونی در سینماهای کشور را دریافت می‌کنند اما اطلاع‌رسانی عمومی و تبلیغ‌شان در تلویزیون به کسب رضایت مدیران این سازمان بستگی دارد و اگر فیلم یا بازیگری با سلیقه و معیار اداره کل بازرگانی صداوسیما یا مدیران بالادستی همخوانی نداشته باشد طبق صلاحدید آنها، صلاحیت دیده شدن برای مخاطب عمومی را هم نخواهد داشت و جایی برای معرفی آن در قاب تلویزیون وجود ندارد.

چندپادشاهی اقلیم فرهنگ
ملاک و معیار سازمان سینمایی و سلیقه اداره کل بازرگانی صداوسیما حکایت دو کفه ترازویی است که قرار نیست به موازنه برسد و همه اهالی سینما زیر چتر حمایت تبلیغی رسانه ملی جمع شوند. کم‌تر از چند هفته پس از ماجرای حذف تصاویر مهناز افشار از تیزرهای فیلم «قسم» محسن تنابنده، عدم حمایت تبلیغاتی از فیلم «کلوپ همسران» صدای اعتراض سازندگان این فیلم را بلند کرد.

مهدی صباغ‌زاده در گفت‌وگویی اعلام کرد که تلویزیون تیزرهای رایگانی را که به همه فیلم‌های در حال اکران تعلق دارد  در اختیار فیلمش قرار نداده و پخش نشدن آگهی و زیرنویس فیلمش صرفاً به علت مخالفت رئیس سازمان صداوسیما بوده و کمیته بررسی‌کننده فیلم که زیر مجموعه اداره کل بازرگانی صداوسیما است، مخالفتی با پخش تیزر و زیرنویس فیلم «کلوپ همسران» نداشته است. عباس مهدوی‌مهر مدیرکل بازرگانی سازمان صداوسیما اما با تکذیب مخالفت رئیس رسانه ملی گفت که این تصمیم طبق صلاحدید کمیته بررسی‌کننده فیلم (زیر مجموعه اداره کل بازرگانی صداوسیما) بوده چرا که: «تبلیغ فیلم‌هایی فاقد پیام‌های اخلاقی و ارزشی و مملو از شوخی‌های سخیفی که بنیان خانواده را هدف قرار می‌دهد در قاب تلویزیون که رسانه‌ای عمومی است، جایی ندارد.» صحبت‌های مهدوی‌مهر به اعتقاد کارگردان «کلوپ همسران» توهین به این فیلم و کارنامه کاری اوست. مهدی صباغ‌زاده «می‌گوید: «وقتی ارشاد به فیلمی مجوز می‌دهد و از همه صافی‌ها می‌گذرد و حذفیات اعمال می‌شود یعنی فیلم در همه جا قابلیت پخش دارد.»

او که فیلمش با رده‌بندی سنی بالای ۱۵ سال مجوز نمایش گرفته اگرچه معتقد است این نظام در تصمیم‌گیری مدیران تلویزیون تأثیری ندارد؛ اما دل خوشی هم از اعمال این رده بندی سنی ندارد: «این اتفاق باعث ایجاد نگرانی در مخاطب برای آمدن به سینما شده است و روی فروش فیلم‌ها تأثیر خواهد گذاشت. وقتی مردم محدودیت سنی را می‌بینند تصور می‌کنند لابد با اثری ضداخلاقی و ضدانسانی روبه‌رو هستند در حالی که پاک‌تر از سینمای ایران در دنیا نداریم.»

متر و معیاری وجود ندارد

«با ما عین شهروند درجه دو برخورد کردند. انگار متهم هستیم. این رفتار خیلی برخورنده است. ما کار فرهنگی می‌کنیم.» گوینده این عبارات علی اکبر ثقفی است. تهیه‌کننده فیلم «روسی» از بوروکراسی حاکم بر کمیته بررسی فیلم‌ها در تلویزیون گلایه‌مند است. او می‌گوید: «طبق روال مرسوم یک ماه قبل از اکران فیلم، تیزر را تحویل اداره کل بازرگانی صداوسیما دادیم کد هم گرفتیم اما تازه ۲۰ روز بعد از اکران پخش تیزرهایمان شروع شد. گفتند نامه از بالا نیامده و رئیس سازمان تأییدیه نداده است.»

طبق گفته ثقفی برای فیلم «روسی» ۸۵ تیزر تعلق گرفته که ۴۵ تای آن فقط در شبکه نمایش پخش شده است: «این چه عدالتی است. برای یک فیلم هزاران تبلیغ در شبکه‌های یک و دو و سه پخش می‌شود اما فیلم ما... به قول نیما خشک آمد کشتگاه من در جوار کشت همسایه.»

او در پاسخ به این سؤال که آیا درجه‌بندی سنی تأثیری در تصمیم‌گیری مدیران تلویزیون داشته یا نه می‌گوید: «بعید می‌دانم. یکی از همین فیلم‌های +۱۵ تیزرهایش دائم روی آنتن تلویزیون است. وزارت ارشاد که دیدن این فیلم‌ها را ممنوع نکرده توصیه کرده که فیلم برای افراد بالای ۱۵ سال مناسب‌تر است. این فقط یک توصیه است و نه ممنوعیت.» ثقفی با تأکید بر نگاه سلیقه‌ای مسئولان مربوطه در تلویزیون می‌گوید: «همه‌اش سلیقه است. متر و معیار ندارند که توقع پاسخ قانع‌کننده‌ای برای این بی‌عدالتی داشته باشیم.»

این تهیه‌کننده سینما معتقد است که اساساً محصولات فرهنگی برای مدیران تلویزیون جایگاهی ندارد: «برای تلویزیون تبلیغ ماء‌الشعیر فلان کارخانه خیلی مهم‌تر از تبلیغ فیلم و کتاب و تئاتر و موسیقی است. آنتن تلویزیون شب و روز در گرو تبلیغ کالاهای غیرفرهنگی است. نوه من هم همه این کالاها را می‌شناسد. از بس که تبلیغ‌شان را در قاب تلویزیون می‌بیند، می‌گوید کدوم رو بدم؟ لیمویی‌شو بدم پرتقالی‌شو بدم و...»