وداع با «پاسبان خلیج فارس»

، برگزاری این مراسم در حسینیه اعظم گراش با حضور همشهریان و علاقه‌مندان به این استاد و سخنرانی جمعی از مسئولان محلی و اهالی فرهنگ همراه بود. در پایان نیز پیکر احمد اقتداری در آرامگاه اختصاصی آل ده‌باشی به خاک سپرده شد.

کوروش کمالی سروستانی، رییس مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس در این مراسم در توصیف احمد اقتداری گفت: در رازآلودگی جنوب، عمر گذراند، بر پهنۀ نیلی دریایش، عشق ورزید، بر خاک تفدیده‌اش بذر فشاند. در قابی از واقعیت و تاریخ، در پیِ هویت بلندآوازۀ این سرزمین، هرم سوزان گرما را به جان خرید. او در پی کشف جنوب بود؛ آن‌جا که آب و آتش در مصافی مدام، درهم می‌تنند؛ از دهلیز تنگ کوچه‌ها تا گورهای خارگرفته و آب‌انبارهای زنگارگرفته گِل‌اندود  و مناره‌ها و کنگره‌های زمان‌خورده، تا لنج‌ها و سقف‌های نمور خانه‌ها، تا کوبه‌های باد و شرجی زمان تا آوازهای در بادخواندۀ جاشوی پیر، میراث ایران‌زمین را به کنکاش نشسته بود. وجب به وجب این خاک را دانسته، عشق می‌ورزید. جنوب برای او فراتر از یک جغرافیا بود؛ مفهومی که با تمامی پدیده‌هایش، از رفتگان و ماندگان و آیندگان، معنا می‌گرفت، و از دلِ این همه، تاریخ را روایت می‌کرد. با مردمان این خطه از خامۀ جان زیسته، آمال‌ها و اندوهشان را می‌شناخت و بر فراز و نشیب تاریخشان، مباهات می‌کرد و در پی کشف جنوب بود؛ آن‌جا که جغرافیا، تاریخ، ادبیات و انسان معنا می‌گرفت.

او در ادامه افزود: احمد اقتداری با قامتی نستوه، نگاهی خیره و عمیق، و پشتی که هرگز خم نشد در طوفان حوادث و روزشمار عمر و لبخندی به غایت مهربان، آن‌سان که خاص مردمان جنوب است، با گفتاری شیرین، که حلاوتش تا زمان‌های بسیار در خاطر می‌ماند، بی‌تردید یکی از کوشاترین فارس‌پژوهان معاصر بود که آثار باستانی خلیج فارس و مردمان حاشیۀ آن بی‌شک همیشه او را به خاطر خواهند داشت که با کوله‌باری از کتاب و دست‌نوشته‌ها، دوربینی آویخته از گردن، راه‌های پرپیچ و خم را درمی‌نوردید تا از لابه‌لای  رخدادهای خاک‌خوردۀ زمان‌، تاریخ این مردمان را به گونه‌ای مستند، بنگارد و چنین است که او را «پاسبان خلیج فارس» می‌خوانند.

کمالی سروستانی اظهار کرد: امروز سه ضلع مثلث دانش‌پژوهی یارانِ همراه؛ استاد منوچهر ستوده، ایرج افشار و احمد اقتداری، قرار ماندن را به ودیعه رفتن وانهاده‌اند؛ سه یار همراهی که در مصاحبت یکدیگر، خالق آثاری شدند گرانقدر ، ماندگار  و موثر در تاریخ و جغرافیای این سرزمین.

مدیر دانشنامه فارس گفت: تنوع آثار به یادمانده از استاد احمد اقتداری در زمینه‌های تاریخ، معماری، ترجمه، تصحیح و تحشیه، ادبیات و مردم‌شناسی و سیاست، نشان‌دهنده توانایی‌ها و علاقه او به زاویه‌های پیدا و پنهان فرهنگ ایرانی است؛ فرهنگی که هر ایرانی علاقه‌مند بدان در جهت اعتلای نامش خواهد کوشید. همچنین نقش استاد در جهت احیای آثار سدیدالسلطنه فراموش‌نشدنی است.

بخشی انکارناپذیر از کارنامه تاریخ و فرهنگ ایران

او همچنین بیان کرد: تعامل میان پدیده‌ها در نواحی حاشیه‌ای، کوهستانی، ساحلی و دریایی در پیوند با یکدیگر با سبکی علمی، در آثار استاد بازتاب یافته است و این امر حاصل بافه‌های رنجی است از سرِ عشق و دلسپردگی، به این سرزمین مانا، از سوی  رهرویی خستگی‌ناپذیر، بادیه‌پیمایی در کرانه‌های خورشیدزدۀ خلیج فارس و دشت‌های پهناور خوزستان.

کمالی سروستانی ادامه داد: بی‌شک یادمان‌های علمی و خاطره‌انگیز این استاد بی‌بدیل که بیانگر رازهای نهفته در دل خاک ایران کهن است و حدیث کاروان تاریخ و جغرافیای این سرزمین، در حافظه جمعی ما ماندگار خواهد ماند؛ ما ایرانیان و علاقه‌مندان به فرهنگ ایران زمین وامدار تلاش‌های بزرگ مردی هستیم که برای اعتلای فرهنگ ایران‌زمین، عمر خویش را سپری کرده است، وامدار تمامی فرهیختگانی که خواهان نام‌آوری ایران‌زمین بوده، در راستای اعتلای نامش کوشیده‌اند.

او افزود: بی‌شک امروز، سامان یافتن هر پژوهشی در حوزه دریای فارس و عمان و جزایر و کرانه‌های آن، بی‌نیاز از آثار به‌یادمانده استاد اقتداری  نخواهد بود. نام او با خلیج فارس و ساحل‌نشینان و پس‌کرانه‌نشینانش، پیوندی ناگسستنی یافته است.

مدیر دانشنامه فارس گفت: گرچه امروز دریغاگوی مردی از اهل خرد و دانشیم، اما هم بدین نکته می‌بالیم که بی‌شک، بذر دانشی را که کاشته‌ است، در آینده‌ای نه چندان دور، در قامت جوانان دلسپرده این خاک به بار خواهد نشست. تاسیس بنیاد علمی و فرهنگسرایی با نام استاد احمد اقتداری، انتشار سالانه کتاب احمد اقتداری حاوی مقالات تحلیلی درباره آثار او و اسناد و خاطرات وی می‌تواند گامی موثر در حفظ این میراث گرانبها باشد.

او در پایان اظهار کرد: فقدان درگذشت استاد احمد اقتداری، اندوهی ژرف برای جامعه علمی و فرهنگی این سرزمین است؛ بادا که میراثداران نکویی در طی پویه علمی او باشیم. اقتداری بخشی انکارناپذیر از کارنامه تاریخ و فرهنگ ایران است.

برپایی جایزه فرهنگی احمد اقتداری

محمدصادق رحمانیان، شاعر، مدیر رادیو فرهنگ و وصی فرهنگی احمد اقتداری هم در این رویداد و در وصف استاد گفت: ما میراثی از ثروت علمی را در دل خاک گراش به ودیعت گذاشتیم و امیدوارم با حضور معنوی استاد اقتداری در انتقال این میراث به نسل امروز و فردای این بخش از جنوب ایران کوشا باشیم.

او افزود: دانشی که استاد اقتداری برای ما به میراث گذاشت از دل همین آب و خاک و از دل همین سرزمین به دست آمده است و یک میراث وارداتی نیست؛ برکاویده از دل روستاها و شهرهای خودمان است. شناخت ایران‌ و به تبع آن شناخت جنوب ایران از خوزستان تا بوشهر و از فارس تا کرمان  و سیستان و بلوچستان نیاز نسل امروز و فردای ماست.

رحمانیان در ادامه بیان کرد: امیدوارم با حضور معنوی این استاد فرهیخته و خودساخته، عشق به تحقیق و پژوهش در دل جوانان شکل بگیرد و جنوب غربی ایران مدرسه‌ای بزرگ از دانش‌آموختگان اندیشه و آرای تاریخی و جغرافیایی استاد شود.

او همچنین توضیح داد:  طبق سفارش استاد اقتداری به حول و قوه الهی و با حمایت و هدایت خانواده محترم و دانشی‌مردان این دیار، جایزه‌ای دوسالانه با نام «جایزه فرهنگی احمد اقتداری» در حوزه جنوب‌شناسی، با داوری متخصصان و استادان دانشگاه، به تحقیقات اصیل علمی و دانشگاهی شکل خواهد گرفت تا بتوانیم با همراهی مراکز دانشگاهی، گام‌های تحقیقی بلندتری را در این صفحات برداریم. آرزوی استاد هم حمایت از دانشجویان و پژوهشگران در حوزه خلیج‌ فارس پژوهی بود که از طریق بورسیه‌ای تحصیلی و مطالعاتی به نام خود ایشان این مهم سر و سامان بگیرد.

رحمانیان ابراز امیدواری کرد گراش روزی پایگاه والایی در  عرصه شناخت جنوب ایران شود و دانشمندانی از ایران و جهان را میزبان خود کند.

این شاعر اظهار کرد: کتاب‌ها، اسناد و پژوهش‌های استاد اقتداری همانند رودی از گراش تا دریای پارس جاری است و هر کس به فراخور نیاز و اندیشه خود می‌تواند از این رود مواج بهره‌ای بر گیرد و به همین سبب ما نیازمندیم تا از متون تخصصی ایران‌شناسی و خلیج فارس‌شناسی بهره ببریم.

او در پایان گفت: شاید روزی مدیران ارشد دایره‌المعارف بزرگ اسلامی این امکان و اجازه را به جوانان گراش دادند تا بتوانیم کتابخانه خلیج فارس را هم به گراش منتقل کنیم.

مراسم تشییع و تدفین دکتر احمد اقتداری باحضور خاندان استاد اقتداری، مسئولان، اهالی قلم و چهره‌های فرهنگی مانند محمد ولی‌زاده، احمد جولایی، احمد حبیبی، راشد انصاری، علی کرم همدانی، امیرحسین مرادخانی، محمد خواجه‌پور، سعید برآبادی، عبدالعلی صلاحی، کرامت‌الله تقوی، سردار نوروزی، محمد زارع، ماندانا سایبانی و... برگزار شد.

انتهای پیام