هویت فرهنگی، سیاست فرهنگی، امنیت فرهنگی در راس پژوهش ها

به گزارش سرویس فرهنگ و هنر خبر گزاری برنا ؛ در ابتدای این برنامه دکتر محمد سلگی، رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات ضمن تبریک هفته پژوهش به پژوهشگران کشور به‌خصوص پژوهشگران پژوهشگاه، توضیح مختصری در مورد فعالیت‌های پژوهشگاه داد و بیان کرد: پژوهشگاه با داشتن سه پژوهشکده فرهنگ، هنر و ارتباطات و هم‌چنین دفتر طرح‌های ملی فعالیت‌های خود را انجام می‌دهد. دکتر سلگی هم‌چنین به طرح‌های انجام شده و درحال انجام در دفتر طرح‌های ملی اشاره کرد و گفت: این دفتر طی سال‌های گذشته چندین طرح داشته که مهم‌ترین آن‌ها، ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان بوده که سه موج آن انجام شده و موج جدید آن نیز در حال انجام است.

 

رئیس پژوهشگاه هم‌چنین اظهار داشت: یک مرکز «افکارسنجی» نیز در پژوهشگاه وجود دارد که موضوعات مختلف را رصد می‌کند و در حال حاضر از خردادماه ١٣٩٧ تاکنون، طی ٦ ماه، ١٥ موضوع مختلف را مورد بررسی قرار داده است.

 

دکتر سلگی در رابطه با کتاب دکتر حسام‌الدین آشنا خاطر نشان کرد: کتاب سه جلدی «از سیاستگذاری تا سنجش فرهنگی» دکتر آشنا، حاصل یک پژوهش طولانی مدت و حاصل چندین سال تحقیق و پژوهش، توسط تیم تحصیلکرده و پژوهشگر، است که کتاب تأثیرگذاری بوده و با بازخوردهایی که پس از انتشار این مجموعه سه جلدی دریافت کردیم، به این نتیجه رسیدیم که این مجموعه از سوی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های مختلف، مورد پذیرش قرار گرفته و تاکنون توانسته مخاطبان خود را در این عرصه جذب کند.

 

دکتر نعمت‌الله فاضلی عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ابتدا با تحسین از کار تیمی و جمعی که در ایجاد این مجموعه سه جلدی وجود داشته، با یک رویکرد انتقادی نظرات خود را در رابطه با کتاب دکتر حسام‌الدین آشنا مطرح کرد و گفت: یکی از ناکامی‌های این کتاب این بوده که نتوانسته رویکرد میان‌رشته‌ای را دنبال کند. ضمن اینکه این کتاب، فاقد یک رویکرد انتقادی به سیاست فرهنگی در ایران است و به‌عبارتی سخن جدی در مورد چالش‌های سیاست فرهنگی ندارد. به‌طور کلی دکتر فاضلی در رابطه با این کتاب اظهار داشت: دکتر آشنا در این کتاب بیشتر تحت هژمونی نگاه مدیریتی قرار گرفتند و همین مسأله زمینه نقد اثر و هم‌چنین انتظارات دانشگاهیان را برای نقد این کتاب، فراهم می‌کند. در این برنامه، دکتر مسعود کوثری و دکتر کیومرث اشتریان نیز، هرکدام در رابطه با این مجموعه سه جلدی به ایراد سخن پرداختند.

 

در ادامه این برنامه، دکتر حسام‌الدین آشنا، سرپرست نویسندگان این مجموعه، ضمن تشکر از پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات بابت برپایی این جلسه و نیز انتشار این مجموعه گفت: انتشار این مجموعه مدیون پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات است. از زمانی که این پروژه در پژوهشگاه تصویب شد تا الان این پژوهشگاه پنج رییس را تجربه کرده است. از طرف دیگر این پروژه حاصل همکاری دانشگاه امام صادق (ع) با پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات است. دانشگاه امام صادق نیز در این فاصله سه معاون پژوهشی را عوض کرده است، این اهمیت نهاد را می رساند. وقتی نهاد وجود داشته باشد با تغییر مدیر همه چیز از بین نمی‌رود.

 

مشاور رییس جمهور اظهار داشت: تشکر شخصی می‌کنم از دکتر محمدهادی همایون که در آن زمان رییس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات بود و همچنین تشکر شخصی می کنم از دکتر اصغر افتخاری که در آن زمان معاون پژوهشی دانشگاه امام صادق بود. از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی آن زمان یعنی آقای صفار هرندی تشکر می کنم. همچنین از تمام کسانی که در این کتاب همکاری کردند تا کار به سرانجام برسد، تشکر دارم. امروز تمام آن دانشجویانی که کار را آغاز کردیم از دکترای خود دفاع کردند. یکی از مهمترین آثار این پروژه شکل گرفتن جمعی بود که توانست مباحثه کند، نقد کند، نوشته های همدیگر را بخواند. تجربه تولید دسته جمعی و مسئولیت پذیری در قبال یک کار از دیگر آثار این پروژه بود.

 

وی بیان کرد: در تحقیق و تدوین مجموعه از سیاستگذاری تا سنجش فرهنگی مواجه بودیم با اینکه چه رابطه ای بین سیاستگذاری و سنجش فرهنگی وجود دارد. متوجه شدیم تعدادی سیاست داریم که قابل سنجش نیستند و تعدادی سنجش داریم که به سیاستی وصل نیستند. ما همچنین با سه سند اصلی و دو سند بالادستی مواجه بودیم، یک سیاستگذاری قبل از انقلاب داشتیم، سندی نیز در دهه ٦٠ تدوین شد و آن سیاستگذاری فرهنگی جمهوری اسلامی ایران بود که زحمات زیادی برای آن کشیده شد که قابل اعتنا بود. سومین سند در شورای عالی انقلاب فرهنگی توسط دبیرخانه شورا تهیه شد. ما با این سه سند مواجه بودیم، یک سند بالادستی به نام قانون اساسی جمهوری اسلامی ایرانی داشتیم و همچنین سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران را نیز داشتیم.

 

مشاور رییس جمهور خاطرنشان کرد: از ایران که بیرون می آییم با جهانی مواجه هستیم که هم مردم ما در آن جهان زندگی می کنند و هم اینکه دولت ما در آن جهان حکمرانی می کند. مسئله شاخص فرهنگی در پروژه از سیاستگذاری تا سنجش فرهنگی دو روی یک سکه تلقی می شود. هر سیاست فرهنگی یک نوع شاخص فرهنگی مرتبط با خود را داراست. اگر حضور فعال در سیاستگذاری فرهنگی بین الملل نداشته باشیم و حتی جداول یونسکو را پر نکنیم در ستون های مربوط به ایران جای ارقام خالی می ماند این یعنی شما غیر قابل سنجش و غیر قابل مقایسه هستید.

 

آشنا بیان کرد: باید بتوانید سه کار را همزمان انجام دهید اول مشارکت فعال در سازمان‌های بین‌المللی که در سطح جهانی بتوانند بگویند شاخص پیشرفت فرهنگ چیست، سطح دوم کار این است که در سطح ملی این امکان را داشته باشید و حداقل اطلاعات مورد نیاز برای شاخص‌های فرهنگی را درست و دقیق فراهم کنید و سوم اینکه بتوانید شاخص‌های ملی داشته باشید که لزوما متاثر از شاخص‌های بین‌المللی نیست، ما این سه را در کتاب از سیاستگذاری تا سنجش فرهنگی در نظر گرفتیم. در بسیاری از کشورها شاخص‌های کمی، ثبتی، کیفی و توصیفی وجود دارد که به آنها استناد می شود.

 

وی عنوان کرد: مهمترین دستاورد پژوهش ما نه تنها چهارچوب سنجش است بلکه چهارچوب سیاستگذاری نیز هست. توانستیم بگوییم که چیزهایی را می‌سنجیم، فرهنگ اجتماعی و اجتماع فرهنگی را مورد توجه قرار دادیم. در مجموعه از سیاستگذاری تا سنجش فرهنگی به فرهنگ دینی و دین فرهنگی توجه کردیم. ما به سه حوزه رسیدیم، حوزه هویت فرهنگی، حوزه سیاست فرهنگی و همچنین حوزه امنیت فرهنگی. توجه داشته باشیم که راه مطالعات سیاستگذاری بسته نیست و می توان به دانشجویان این رشته افق داد.

 

در پایان این برنامه، به مناسبت هفته پژوهش از پژوهشگران پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات تقدیر به عمل آمد.