نکوداشت پیشکسوت عرصه مستند برگزار شد/ خاطره‌بازی با حمید سهیلی

به گزارش خبرگزاری مهر، سالن سیف‌الله داد خانه سینما بعدازظهر سه‌شنبه بیست و یکم خردادماه، میزبان مراسم نکوداشت حمید سهیلی مستندساز پیش‌کسوت و پرسابقه بود.

این نکوداشت که انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند ایران میزبانی آن را برعهده داشت در حالی برگزار شد که به تازگی خبر ثبت جهانیِ مجموعه مستند «معماری ایرانی» به کارگردانی حمید سهیلی از سوی سازمان یونسکو منتشر شده است.

در ابتدای این مراسم، همایون امامی که اجرای برنامه را برعهده داشت با اشاره به فرازهای برجسته‌ای از زندگی هنری و شخصی حمید سهیلی گفت: این مستندساز بیش از چهل سال به فرهنگ و هنر سرزمین ما یاری رسانده و این نکته‌ای است که شاید تنها به گفتن ساده باشد.

در ادامه پیروز کلانتری با اشاره به عمده فعالیت‌های حمید سهیلی در سال‌های پس از انقلاب که به گفته او به ایجاد فضای مناسبی برای فعالیت‌های این فیلمساز منجر شده بود، گفت: سینما برای سهیلی ابزاری است تا به وسیله‌ی آن موضوع فیلم‌های خود و همچنین جهان تاریخی ما را به درستی ثبت کند. به گونه‌ای که به عنوان یک مرجع دقیق و قابل استناد در دسترس ما و هم‌چنین آیندگان قرار گیرد.»

وی سپس مجموعه «معماری ایرانی» را «بخش کوچکی از حجم مفصل کارهای این مستندساز» توصیف کرد و افزود: «این مجموعه که در آغاز دهه ۱۳۷۰ از تلویزیون پخش می‌شد و من خودم جزو بینندگان پر و پا قرص آن بودم، برای این فیلمساز بهانه‌ای بود تا در فضای مورد علاقه خود بماند و این کار را به صورت مستمر انجام دهد. در حال حاضر می‌توان گفت آنچه که او از خود به یادگار گذاشته اصلاً محصول کوچکی نیست و همچنان می‌توان آن فیلم‌ها را دید و با آنها ارتباط برقرار کرد.

آیدین آغداشلو هنرمند عرصه هنرهای تجسمی دیگر سخنران این مراسم اظهار کرد: گمان می‌کنم سینمای مستند حمید سهیلی در جای درست‌تری حرکت می‌کند و در حالی که تا حد توان خود سعی می‌کند موضوع‌ها را درست ثبت کند، معنایی را هم دنبال می‌کند.

در ادامه ارد عطارپور کارشناس فرهنگی و مستندساز با اشاره به نقطه‌ی آغاز آشنایی خود و حمید سهیلی گفت: من همواره پایمردی ایشان را تحسین کرده‌ام. پایمردی خاصی که نه تنها در سلوک و اخلاق و رفتار او بلکه در شیوه‌ی کار ایشان هم دیده می‌شود.

عطارپور افزود: «در فیلم‌های او شکلی از ثبت تصویر وجود دارد که الآن به ارزش و اهمیت آن پی می‌بریم. متاسفانه بسیاری از بناهای تاریخی که در این مجموعه به ثبت رسیده دیگر یا وجود ندارند یا بسیار تغییر کرده‌اند و اگر ما بخواهیم شکل و کالبد قدیمی آن‌ها را به دست بیاوریم همین سندهایی است که حمید سهیلی در سفرهایی که به مدت حدود یک دهه در سراسر ایران انجام داد، از خود به جا گذاشته است.

در ادامه شادمهر راستین کارشناس معماری و سینما پس از ابراز تشکر از انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند به خاطر برگزاری این مراسم نکوداشت، خطاب به حمید سهیلی گفت: سال ۱۳۶۲ زمانی که در رشته معماری قبول شدم، خوش‌بختانه همان شب‌ها مجموعه مستند «معماری ایرانی» از تلویزیون به نمایش در می‌آمد و من این فرصت را داشتم که به نوعی از آن فیلم‌ها سوء‌استفاده کرده و هر جا باید صحبت می‌کردم، بی آنکه به منبع حرف‌هایم اشاره کنم، نکته‌هایش را به عنوان درک‌های خودم از معماری بیان می‌کردم.

وی افزود: خیلی ممنون که ما را از دانش خود پربار کردید اما مهمترین چیزی که از شما آموختم این بود که چگونه می‌توان روشنفکر بود؛ بدون اینکه نگاهی از بالا به پایین داشته باشد.

در ادامه اسماعیل میرفخرایی همکار قدیمی حمید سهیلی و گوینده پرسابقه گفت: من کلمه مناعت طبع را با حمید سهیلی تجربه کردم. در سال‌های آغاز انقلاب و زمانی که از شرایط خانه‌نشینی دل‌خور بودم حمید سهیلی کسی بود که مرا به کار دعوت کرد. وقتی در استودیو گلستان به دیدارش رفتم یکی دو قطعه از کارهای او را دیدم که هنوز آماده نبود اما من را کاملاً مسخ کرد و کاری کرد تا در سفرهای سهیلی همراه او باشم.

سپس سیدمحمد بهشتی نیز با اشاره به تفاوت‌های موجود در بناهای تاریخی حافظیه و سعدیه شیراز عنوان کرد: با وجود اینکه بنای سعدیه توسط یک معمار ایرانی (محسن فروغی) ساخته شده اما اغلب مردم، بنای حافظیه را که توسط آندره گودار ساخته شده است، بیشتر دوست دارند و این ریشه در ارتباط عمیق و طولانی این معمار فرانسوی با معماری ایرانی دارد.

وی گفت: وقتی با معماری ایرانی اُنس و اُلفت داشته باشید، ساز شما نیز کوک می‌شود. ساز حمید سهیلی هم به همین خاطر کوک شده است. از این زاویه می‌توان گفت او آدم باحالی است که حالش خوب است و با وجود ناملایمات‌ها تحت تاثیر وقایع روزمره قرار نگرفته است. در حقیقت می‌توان گفت سهیلی از معدود افرادی است که به او می‌توان گفت ایرانی است.

ادامه مراسم نکوداشت، به قدردانی از این مستندساز اختصاص داشت. در این بخش، حمید سهیلی که مورد تشویق ایستاده و طولانی‌مدت حاضران قرار گرفته بود، تنها در یک جمله گفت: امشب خاطره فیلم‌هایی که در گذشته ساخته بودم برایم زنده شد و ممنونم که به این مراسم تشریف آوردید.

خانم سهیلی، همسر ایشان نیز با اشاره به دشواری‌های تولید مجموعه مستند «معماری ایرانی» گفت: آقای سهیلی در طول تولید این مجموعه از مادر خود نیز مراقبت می‌کرد و ساخته شدن این مجموعه، یادآور پشتیبانی و حمایت‌های ایشان از اعضای خانواده ماست.

وی افزود: افتخار می‌کنم که در کنار ایشان بزرگ شدم. خامی‌هایی بود که در طول زندگی‌مان گذشت و قوام پیدا کردیم. خوشحالم که کنار هم هستیم و امیدوارم آقای سهیلی پس از بهبودی، پروژه بعدی خود را که موضوع آن درباره کاشان است، هرچه سریع‌تر آغاز کند.

در بخش پایانی این مراسم نکوداشت، منوچهر شاهسواری مدیرعامل خانه سینما، جعفر صانعی‌مقدم مدیر گروه «هنر و تجربه»، محمدمهدی طباطبایی‌نژاد مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، سلیم غفوری مدیر شبکه مستند سیما، لادن طاهری سرپرست موزه سینما و مدیر فیلمخانه ملی ایران، فریبا فرزام نماینده کمیته حافظه جهانی و سازمان اسناد کتابخانه ملی لوح‌های قدردانی و یادبود و همچنین هدایای خود را به حمید سهیلی اهدا کردند.

پایان‌بخش این قسمت به میزبان این مراسم، اختصاص داشت.

رئیس انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند به نمایندگی از اعضای انجمن متنی را قرائت کرد که در آن آمده بود: خوشحالیم میزبان مردی هستیم که پس از سفرهای فراوان، رهاورد ارزشمند خود را بی هیچ چشم‌داشتی با ما قسمت کرد و فرهنگ این سرزمین را از خوان هنرش بهره‌مند ساخت. باید دلی بزرگ داشت و دستی گشاده و پایی استوار تا چهار دهه، چهل سال، دم نزنی و پیوسته آثاری بیافرینی.

در بخش دیگری از متن آمده بود: «از خودگذشتگی می‌خواهد چهل سال در فضای مهجور سینمای مستند از شهری به شهری هجرت کنی تا بر شهرت فرهنگی سرزمینت بیفزایی. بردباری می‌خواهد تا چهل سال ناسازگاری‌ها را تحمل کنی و با کم‌ترین‌ها بسازی و بسوزی تا فرهنگ این سرزمین، فروزان باشد.»

سپس محسن استادعلی از فرهاد ورهرام برای اهدای نشان عالی انجمن به سهیلی دعوت کرد تا به روی سن بیاید و اهدای نشان عالی انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند پایان‌بخش این مراسم بود.