نشست علمی «تمدن نوین اسلامی در آئینه تقریب با تاکید بر اندیشه‌های مقام معظم رهبری» برگزار شد

، حجت‌الاسلام والمسلمین مختاری-رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی صبح امروز چهارشنبه (۲۹ خرداد) در این نشست علمی با تاکید بر این موضوع که تمدن نوین اسلامی هوشمندی رهبر با درک مقتضیات زمان و ضرورت توجه به مسائل نوظهور در جهان معاصر شکل گرفت، اظهار کرد: ارائه تمدن نوین اسلامی از هوشمندی رهبر و درک ایشان نسبت به مسائل نوظهور در جهان معاصر است. این امر می‌تواند شکل گیری امت واحده اسلامی و ایجاد یک مدینه فاضله را به ما نوید بدهد. تمدن اسلامی بر اخلاق دینی متکی است.

وی گفت: مقام معظم رهبری با توجه به مبانی مشترک بین مذاهب اسلامی، تمدن نوین اسلامی را مطرح و برای تحقق آن تاکیداتی داشته‌اند. ما با تاکید بر عمل و دستورات قرآن کریم می‌توانیم یک خط مشی در اداره جامعه اسلامی داشته باشیم که از این طریق بتوانیم به تمدن نوین اسلامی برسیم.

رئیس دانشگاه مذاهب با تاکید بر این موضوع که تقریب مذاهب از ابتکارات مقام معظم رهبری بوده است گفت: اگرچه در گذشته امام راحل و مراکز آموزشی و پژوهشی بر این امر تاکید داشته‌اند اما اینکه یک سازمان و نهاد مستقل این پروژه را دنبال کند و به صورت هماهنگ به پیش بروند امری بود که مقام معظم رهبری بر آن تاکید داشتند و بر همین اساس مجمع تقریب پایه گذاری و پس از آن دانشگاه مذاهب تأسیس شد که به صورت عملی و تئوری این امر یعنی تمدن نوین اسلامی پشتوانه نظری داشته باشد و بتوانیم در ایجاد وحدت و روابط همدلانه و شکل گیری تمدن نوین اسلامی به پیش برویم.

مختاری یادآور شد: ذکاوت رهبری بر پایه منافع مشترک و در رأس آنها قرآن و دعوت به تدبر، تحقق و مطالعه است. عقلانیت در شکل گیری تمدن نوین اسلامی امری بسیار مهم است. متأسفانه در برخی جوامع اسلامی، عالمان درک ناقص و یا نادرستی از کلام و منطق دین ارائه می‌دهند. دین یک امر فرا زمانی و مخاطب آن فطرت انسان است. برخی از عالمان این دین فرازمینی را در یک نقطه نظرات و یا تنگنای خود گرفتار می‌کنند و این گونه دین پویای لازم را ندارد. لذا خطر تحجر و فردی‌نگری از تمدن نوین اسلامی بر کسی پوشیده نیست. اولین مسئولیت دانشگاه مذاهب مقابله با نگاه‌های غیرعقلانی، غیرمنطقی و تعبیرهای خشن و جاهلانه از متن دین است و این امر برگرفته از منویات مقام معظم رهبری است.

مختاری ادامه داد: رسالت دانشگاه این است که دیگران را به رسمیت بشناسد و از این طریق به حفظ و صیانت از اسلام کوشا باشد، آن وقت است که امت واحده شکل می‌گیرد. متأسفانه ما در جهان امروز چهره اندیشه‌ای و نظریه‌پردازی مقام معظم رهبری را به جهانیان معرفی نکردیم. جهان امروز ایشان را بیشتر به عنوان چهره سیاسی می‌شناسند در حالی که ما باید چهره اندیشه‌ای و نظریه‌پردازی رهبری را به جهانیان عرضه کنیم و برجستگی علمی و فقهی و حوزوی رهبری بیشتر از گذشته مطرح شود. دانشگاه این آمادگی را دارد که چهره فقهی و حوزوی رهبر را معرفی کند چرا که با بیش از ۴۰ دانشگاه تفاهم‌نامه امضا کرده‌ایم و می‌توانیم در بُعد نظریه‌پردازی چهره اندیشه‌ای رهبر بیشتر کار کنیم. عدالت‌ورزی یکی از معیارهای تحقق جامعه نوین اسلامی است و بدون استناد و آگاهی به مردم چنین چیزی رخ نمی‌دهد. امام راحل و مقام معظم رهبری در سراسر آموزش‌های خود به مردم تکیه کرده‌اند و همواره بر حرکت‌های خودجوش مردمی تأکید داشته‌اند.

در ادامه، محمد اسحاقی- معاون آموزشی پژوهشی دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری با مطرح کردن این نظریه که هدف نهایی از تقریب چیست؟ گفت: هدف نهایی تقریب امت واحده اسلامی برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی است. از جمله روش‌های تقریبی ایجاد تمدن نوین اسلامی بر اساس رهنمودهای قرآن و روش پیامبر (ص) است. با تنازع در امت اسلامی به جایی نمی‌رسیم. نبود تناضع و نبود اختلاف می‌تواند باعث شکل‌گیری امت واحده اسلامی شود. بر همین اساس کار تقریبی را می‌توانیم به سه نسل بازشناسی کنیم. دشمنان درصدد کارشکنی هستند که تقریب ملل مسلمان ایجاد نشود. ما باید برای رسیدن به تقریب به نسل جدیدی از اندیشه‌ها و عمل تقریبی برسیم. مرحله تحقق و تحول نوین امت اسلامی باید محقق شود. امت اسلامی باید به دنبال حیات طیبه و معارف قرآنی باشد. تقریب یک امر فوری و لازمه جامعه امروز است. در جهان امروز باید فکر و اعتقاد نسل‌های اسلام به هم نزدیک شود. اتحاد جهان اسلام از جمله اساسی‌ترین نیازهای جامعه امروز و جزو اندیشه‌های رهبری و امام راحل بوده است.

وی در ادامه با اشاره به اندیشه و عمل تقریب‌ساز گفت: اندیشه و عمل تقریب‌ساز با خلاقیت می‌تواند ما را به سمت تمدن نوین ببرد. قرآن انسان را به عقلانیت و تعقل دعوت می‌کند. یکی از مشکلات جهان اسلام کم توجهی به خردورزی است. حکمت سیاسی یکی از عواملی است که باید به آن بپردازیم. همچنین بُعد ایمان مبتنی بر حجت، معرفت و شناخت نیز بسیار مهم است. اگر توحیدمحوری در جامعه اسلامی شکل بگیرد، مهرورزی و عدالت در سایر عرصه‌ها را نیز شاهد خواهیم بود. دین اسلام می‌تواند عناصر و ارکان تمدن را داشته باشد. این دین تمام عوامل لازم برای زندگی فردی، اجتماعی، سیاسی، امنیتی، دفاعی و… را دارد. متأسفانه ما کشورهایی را در جهان اسلام داریم که گرفتار سکولار هستند و وجهی برای دین قائل نیستند و یا کم قائل هستند و یا به صورت فردی این امر را می‌بینند. در جهان امروز بشر گرفتار بُعد مادی شده است و به قرآن و تعالیم آن را آن طور که باید توجه کافی ندارد. اشتباه تمدن غربی این است که جنبه‌های معنوی را فراموش و فقط به جنبه‌های مادی می‌پردازد. در منظومه فکری مقام معظم رهبری برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی تفرقه جایی ندارد. عقلانیت و ایمان است که می‌تواند ما را به این تمدن برساند. انسان موجودی اخلاقی است و با انفاق و ایثار و کرامت است که خود را نشان می‌دهد. قرآن کریم و وجود پیامبر (ص) می‌تواند محور تقریب باشد. تقریب اصل و هدف ویژه‌ای است که باید تبدیل به یک تفکر فراگیر شود. نخبگان و عالمان و دانشگاهیان می‌توانند در این امر نقش‌آفرینی کنند. وظیفه نخبگان ترسیم آینده امت اسلامی است. در علم و فناوری، جمهوری اسلامی در اکثر علوم یا جزو ۲۰ کشور اول جهان است و یا در برخی موارد جزو کشورهای اول است. اگر بخواهیم به سمت تحقق تمدن نوین اسلامی برویم نیازمند نیروی انسانی، دانش، فناوری، انرژی، بازار مصرف و صنایع هستیم که تمام این عوامل در جهان اسلام وجود دارد اما باید بتوانیم از آن‌ها بهره ببریم. جهاد علمی نیازمند فرهنگ کار و تلاش و خودباوری است و مدیریت و برنامه‌ریزی و نقشه راه می‌خواهد. از این طریق است که اندیشه و تمدن اسلامی محقق می‌شود.

در ادامه، محسن پاک آئین-معاون بین‌الملل دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری با تأکید بر این موضوع که یکی از وظایف ما در دفتر حفظ و نشر آثار رهبری ترویج گفتمان ایشان است، گفت: اگر تمدن نوین اسلامی می‌خواهیم باید وحدت اسلامی محقق شود. یکی از ملزومات تمدن امت اسلامی ایجاد وحدت است. این گفتمان دو بخش دارد یکی دیپلماسی و دیگری وحدت اسلامی. دیپلماسی در زبان یونانی به معنای دیپلم بود و برای دعوت به دوستی نامه‌هایی به سراسر جهان ارسال می‌شد. پیامبر اسلام هم در بدو رسالت خویش، به این امر اهتمام داشتند و نامه‌های دوستی به سراسر جهان ارسال می‌کردند. در جهان امروز هم این بحث مطرح است که اگر دو کشور با یکدیگر جنگ می‌کنند یعنی دیپلماسی آن‌ها خوب عمل نکرده است. مفهوم دیپلماسی در کنار وحدت اختلافات را به حداقل می‌رساند.

وی گفت: دیپلماسی وحدت این است که باید از تمام ظرفیت‌های یک کشور برای رسیدن به وحدت و تقریب بهره ببریم. دیپلماسی عمومی کمتر از دیپلماسی رسمی نیست. دیپلماسی عمومی شامل فضای مجازی، رسانه‌ها و… می‌شود. ما دیپلماسی رسمی را باید در دیپلماسی عمومی ببینیم. اگر تا امروز نتوانستند ایران را از انرژی هسته‌ای منع کنند به دلیل آن است که نتوانستند افکار عمومی جهان را با این موضوع همراه کنند. آیت‌الله بروجردی پیش گام تقریب بودند و در زمان شیخ شلتوت فضای تقریبی به اوج خود می‌رسد تا جایی که در یک کشور سنی مثل مصر مقبره حضرت زینب (س) ساخته می‌شود. گرچه امروز ما با مصر رابطه رسمی نداریم اما می‌توانیم از دیپلماسی که در جهان اسلام است بهره برده و این روابط را تقویت کنیم.

در ادامه، جهان‌بین- عضو هیأت علمی دانشگاه شاهد با تأکید بر این موضوع که وقتی از تمدن حرف می‌زنیم از مبانی‌ای سخن می‌گوئیم که بر اساس آن نظام را می‌سازیم، گفت: یکی از کارهای مهم ما ایجاد الگو است. وقتی الگو ایجاد شود کار تکثیر می‌شود. هر تمدن اسلامی یک عامل و یک فاعل می‌خواهد. تمدن حاصل کار دست جمعی است. فکر انسان و خلاقیت او حاصل تمدن اسلامی است. تمدن نوین اسلامی از قرن دو و سه شروع می‌شود، در قرن چهارم به اوج خود رسیده و در قرن پنجم با انحطاط روبرو می‌شود. تنوع در جهان اسلام وجود دارد اما تمام سازه‌های اسلام یک روح واحدی دارد. تمدن نوین اسلامی یعنی اینکه ما باید به سوالاتی که مطرح می‌شود پاسخ بدهیم و از مسائل گذشته عبور کرده و یک زندگی خوب بسازیم. ما ناگزیر به تقریب هستیم چون غرب می‌خواهد حیات و آموزه‌های اسلام را از ما بگیرد. لازمه رسیدن به تمدن نوین اسلامی پرهیز از تعصب و پاسخگویی به سوالاتی است که مطرح می‌شود.

انتهای پیام