ناگزیر از مردمی کردن ادبیات هستیم

، مراسم نکوداشت امین فقیری، نویسنده‌ پیشکسوت کتاب «دهکده‌ پرملال» در مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس برگزار شد.

در این مراسم کوروش کمالی سروستانی، مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس با اشاره به آثار محبوب فقیری مانند: «جنگ‌وصلح» تولستوی،‌ «گوربه‌گور» فاکنر، «خوشه‌های خشم» اشتاین‌بک، «تراژدی آمریکا» درایزر، «اتحادیه ابلهان» کندی‌تول، «ناتوردشت» سالینجر و «کافکا در ساحل» موراکامی، «جای خالی سلوچ» محمود دولت‌آبادی، «رود راوی» ابوتراب خسروی، «ارکستر شبانه چوب‌ها»ی رضا قاسمی و «سنگ صبور» صادق چوبک، او را نویسنده‌ای خواند که رنج‌ها و ناملایماتی که مردمان روزگارانش را به ستوه می‌آورد، او را به تأمل، تدبر و اندوه فرومی‌برد.

داستان فقیری؛ نمودار درد و رنج روستاییان

او با اشاره به اینکه داستان‌های فقیری نمودار درد و رنج روستاییانی است که به سبب فقر فرهنگی و ناداری در رنج بودند، افزود: «هگل» داستان را حماسه بورژوایی و جانشین حماسه عصر قهرمانی می‌داند و هدف آن را همانند هنر حماسی، باز کردن جهان در تمامیت آن می‌خواند.  با این باور در حقیقت داستان و روایات داستانی، نوعی از نثر زندگی است و راویان آن، همانانی هستند که تار و پود و ژرفای زندگی را در امتداد بیکرانه‌هایش، بازشناخته و به سهم خویش، به تصویر آن می‌نشینند. فقیری با توصیف تنهایی و ملال روحی معلمان روستا و دشواری زندگی دهقانان به داستان‌هایش حال و هوایی شاعرانه و دقتی جامعه‌شناسانه می‌بخشد.

کمالی داستان‌های امین فقیری را منعکس‌کننده شالوده جامعه خواند و گفت: فقیری گویی که در تمام صحنه‌های داستان حضور دارد و ازآنجاکه با مردمان روزگارانش همدردی می‌کند، گونه‌ای مرثیه و مویه را در قلم خویش پدیدار می‌سازد و این‌همه را با بهره‌بردن از اصطلاحات و کنایات و واژگان محلی رنگ‌وبویی خاص می‌بخشد؛ آن‌چنان که در پهنایی ممتد از واژگان و کلمات و عبارات در شمار ادبیات اقلیمی این سرزمین خوش می‌نشیند.

مدیر دانشنامه فارس ادامه داد: با باور بدین امر که  رسالت راستین ادبیات، برانگیختن مردم به آگاه شدن از خویشتن خویش است، ناگزیر از مردمی کردن ادبیاتیم؛ این همگان‌پسندی اما در آثار امین فقیری توامان با تراش‌خوردگی لفظ و زبان و عبارت و فکر و معناست. بدان‌گونه که پندارهای اصیل، در برترین سطح، با زبانی دلنشین و خلق تصاویری ملموس و دریافت‌شدنی بر لوح کاغذین سطور هم‌کیشی پیشه کنند و به عمیق‌ترین ریشه‌های احساس و اندیشه آدمی راه یابند تا مرهمی باشند بر آن‌چه در وانفسای عزلت و تلخی، آدمیان را پدیدار می‌شود.

کمالی در ادامه امین فقیری را ازجمله راویانی خواند که معیارهای ویژه خود را همگام با تکنیک‌هایی رئالیستی که خاص اوست، به جهان داستان ارائه کرده است.

زندگی با آرزوهای مردم

 مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس با اشاره به تنوع و تعدد شاخصه‌های زبانی و ادبی آثار فقیری، درون‌مایه‌ مضامین آثار او را فقر و گرسنگی، مناسبات زندگی در شرایط نابسامان اجتماعی، مصائب پایان‌ناپذیر مردم ستم‌دیده و رنج‌کشیده‌ روستایی و تقابل سنت و تجدد، خواند و افزود: در جهان معنایی‌ فقیری، پدیده‌ها رنگ و لعاب زندگی پیدا می‌کنند، سبز می‌شوند و می‌رویند.

کمالی در پایان با تأکید بر این‌که فقیری با آرزوهای مردمانش زیسته است، افزود: شیراز مدیون امین فقیری است؛ امینی که دوست‌داشتنی و فروتن است، استاد است و از همه مهم‌تر، امین است، چراکه هم با آثارش فرهنگ، تاریخ و خاطره‌های شیراز را ماندگار ساخته و هم خود بخشی از تاریخ فرهنگی شیراز شده است.

تمرکز فقیری بر شعور و آگاهی بشر

مهدی زمانیان، پژوهشگر و مترجم سخنران دیگر این رویداد بود که از ویژگی داستان‌های فقیری گفت. به باور او، نمودار آثار امین فقیری هم توصیف فقر و فلاکت روستا، انحطاط اخلاقی و فساد اجتماعی ناشی از فقر فرهنگی و جهل و خرافه است و هم روایت عشق و امید، مهر و وفا و تلاش برای عدالت اجتماعی.

به گفته این استاد دانشگاه، امین فقیری در آثارش بر شعور و آگاهی بشری متمرکز است و فردگرایی در جامعه را محصول شکاف عمیق بین انسان و جامعه می‌داند.

فقیری از واقعیت روستا می‌گوید

منیژه عبداللهی، استاد ادبیات فارسی هم با اشاره به نقش زنان در کتاب «دهکده پرملال» گفت: فقیری در «دهکده پرملال» تصویر وهم‌انگیز درباره روستا را وا می‌نهد و از واقعیت روستا می‌گوید.

او در ادامه با اشاره به تعهد امین فقیری در بیان واقعیات روستا، افزود: او در «دهکده پرملال»، سه گروه از زنان شامل مادر، همسر و معشوق را روایت می‌کند.

شاعری خاموش

در ادامه سیروس نوذری، شاعر با اشاره به دفتر شعر منتشرنشده فقیری با عنوان «این خون من است»، فقیری را شاعری خاموش خواند که شعر در درون داستان‌هایش جاری است.

 به باور این هایکوسرا، در شعرهای کوتاه فقیری، نگاه شاعرانه، تأملات فلسفی، شعرهایی شبیه به هایکو و گاه هایکوهای اجتماعی مشاهده می‌شود.

نگاه سینمایی در آثار فقیری

 در پایان این مراسم، همایون امامی، کارگردان فیلم مستند «دهکده پرملال» از وجود نگاه سینمایی در متون توصیفی آثار فقیری سخن گفت و فیلم مستند «دهکده پرملال»، روایتی از زندگی امین فقیری برای حاضران پخش شد.  

انتهای پیام