من «شکارچی شهاب سنگ» هستم

این اطلاعات را دلال‌های شهاب‌سنگ منتشر کرده‌اند. خبرگزاری فرانسه نیز به تازگی در گزارشی به آنچه در مراکش می‌گذرد پرداخته است: «شکارچیان این گنجینه‌های آسمانی تلاش می‌کنند در بیابان‌های مراکش شهاب‌سنگ پیدا کنند و با فروش آن‌ها در بازارهای بین‌المللی ثروتمند شوند.

این شهاب‌سنگ‌ها برای دانشمندان بسیار باارزش است و اطلاعات بسیار خوبی درباره تشکیل منظومه شمسی در چهار و نیم میلیارد سال گذشته و نیز سیاره‌ها و ترکیبات داخلی آن‌ها در اختیارشان قرار می‌دهند. درخواست دانشمندان قیمت شهاب سنگ‌ها و طمع شکارچیان آن را افزایش داده است.»

، تعداد شکارچی‌های شهاب‌سنگ در ایران نیز کم نیست. دلال‌ها، تجارت شهاب سنگ را سالم می‌دانند؛ چرا که طرفداران آن‌ها پژوهشگران منظومه شمسی، موزه‌داران و کلکسیون‌دارهای شخصی هستند که برای خرید هر قطعه سنگ آسمانی، سند یا شناسنامه می‌خواهند که از سوی آزمایشگاه‌های معتبر صادر شده است.

تاجران شهاب‌سنگ، شکارچی‌ها را ترغیب می‌کنند در جست‌وجوی سنگ‌هایی از ماه یا مریخ باشند. شایع کرده‌اند: «در آخرین بارش شهاب‌سنگ در سال ۲۰۱۱ که مبدا ء آن سیاره مریخ و محل سقوط مراکش بوده است، چوپان‌ها میلیونر شده‌اند. آن شهاب‌سنگ‌ها گرمی ۴۰۰۰ دلار در بازار فروش رفتند، یعنی کیلویی ۴ میلیون دلار.»

دلال‌ها می‌گویند: شهاب‌سنگ‌های با ارزش گاه از حراجی‌های Christies یا Sotheby’s سر در می‌آورند.

شهاب‌سنگ‌ها بیشتر توسط دلال‌ها از ایران خارج می‌شود. حتی برای تشخیص آزمایشگاهی آن‌ها را به خارج از کشور می‌فرستند. «حامد پورخرسندی» یک شکارچی شهاب‌سنگ است؛ با این تفاوت که در قالب طرح پژوهشی مشترکی میان وزارت علوم با همکاری دانشگاه تهران و مرکز مطالعات و آموزش علوم زمین در فرانسه به جست‌وجو و مطالعه شهاب‌سنگ‌های ایران می‌پردازد و در ثبت شهاب‌سنگ‌های پیدا شده در ایران، در بولتن‌های جهانی یا بانک شهاب سنگی جهان نقش مؤثری دارد.

خرسندی، چهار سال پیش نسبت به دلالی‌ها و سو استفاده از تجارت شهاب‌سنگ در ایران هشدار داده و گفته بود: «به موازات فعالیت علمی جست‌وجوگران شهاب‌سنگ‌ها، سودجویی‌های مادی زیاد شده. از آنجایی که شهاب‌سنگ‌ها مثل سنگ‌های زینتی و جواهرات، گران‌قیمت هستند، طبیعتاً بازار کلاهبرداری هم در این حوزه پررونق شده و متأسفانه کسانی طعمه این سودجویی‌ها قرار می‌گیرند که اطلاعات علمی کافی ندارند. مثلاً مراکزی هستند که مدعی‌اند می‌توانند با آزمایش‌های علمی مشخص کنند که آیا سنگ پیدا شده شهاب‌سنگ است یا نه.

این مراکز حتی مدعی‌اند: گواهینامه رسمی برای نمونه‌ها صادر خواهند کرد. به موازات این تبلیغات، صحبت از فروش سنگ‌ها به شیخ‌نشین‌ها هم مطرح می‌شود، آن هم با قیمت‌هایی نجومی. در این وضعیت، آدم‌های زیادی وسوسه می‌شوند که بدون داشتن دانش کافی به جست‌وجوی شهاب‌سنگ‌ها بپردازند. طبیعتاً نمونه‌هایی هم پیدا می‌شود که ممکن است شهاب‌سنگ باشند. این‌جا، آن مراکز برای انجام آزمایش‌های علمی و صدور گواهینامه ادعایی، از کسی که سنگ را پیدا کرده می‌خواهند که چندین میلیون تومان به حساب آن مؤسسات واریز کند.»

ایران از جمله کشورهایی است که درباره شهاب سنگ‌ها هیچ قانونی ندارد و خروج این سنگ‌ها از کشور بدون هیچ محدودیتی در حال انجام است.

«حجت کمالی» نیز کاوشگر شهاب سنگ است، تفاوت او با شکارچی‌های دیگر در این است که مجموعه‌ای از ۳۰۰۰ شهاب‌سنگ پیدا شده در ایران را گردآوری کرده و نخستین مجوز موزه خصوصی یا مجموعه شخصی شهاب‌سنگ را از سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران گرفته که اردیبهشت ماه امسال هم با حمایت معاونت میراث فرهنگی، ۷۰۰ قطعه از این مجموعه را در کاخ گلستان به نمایش گذاشت.

این مجموعه حاصل ۱۵ سال جست‌وجو کمالی در بیابان‌ها و کویرهای ایران بود. او به ایسنا می‌گوید: این مجموعه را با هزینه شخصی و به سختی جمع‌آوری کرده‌ام و شاید تنها مجموعه‌دار شهاب‌سنگ و رکورددار کشف آن در ایران باشم که مجوز آن را از سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دریافت کرده است. معتقدم با توجه به دشواری که در کشف و گردآوری این شهاب‌سنگ‌ها متحمل شده‌ام نمی‌توان از نظر مالی ارزشی را برای این مجموعه تعیین کرد، مخصوصاً که در این مسیر، هدف و رویکرد بیشتر علمی بوده است.

کمالی از سه هزار شهاب‌سنگی که تأیید آزمایشگاه‌های معتبر را دارند، موفق شده ۲۹۹ قطعه را در بولتن جهانی شهاب سنگ‌ها ثبت کند. او درباره سرنوشت شهاب سنگ‌های دیگری که گرفتار دلال‌ها و شکارچی‌های دیگر می‌شود، می‌گوید: گروه‌های زیادی برای پیدا کردن شهاب سنگ به کویر لوت و مرکزی می‌روند و خیلی راحت شهاب‌سنگ‌ها را از کشور خارج می‌کنند که در نهایت وارد زیرزمین می‌شود، منظور مکان‌هایی است که در دسترس عموم قرار ندارد. هدف این جست‌وجوگران از پیدا کردن شهاب‌سنگ، بیشتر فروش آن در خارج از کشور است.

این شکارچی شهاب‌سنگ اصلی‌ترین هدفش را از گردآوری این مجموعه، ساماندهی کاوش‌ها و حتی تجارت آن ذکر می‌کند و ادامه می‌دهد: شهاب سنگ به لحاظ تحقیقاتی و البته مالی ارزش زیادی دارد. با این وجود هیچ قانون مرتبطی در زمینه شهاب سنگ در ایران وجود ندارد. هرچند که نزدیک به دو سال است دولت همکاری‌هایی می‌کند تا سنگ‌ها از کشور خارج نشود. از طرفی اگر قانونی برای جرم‌خیز بودن کشف، خروج از کشور و یا فروش آن تصویب کنند، این کار به لحاظ علمی دچار خدشه می‌شود. بهترین ایده تشکیل موزه‌ای یا مجموعه‌ای است که انگیزه‌ای برای نگهداری شهاب سنگ‌ها در ایران باشد، به طوری که حتی خرید و فروش آن و مهم‌تر از آن تحقیقات علمی در این مرکز انجام شود. باید ضابطه‌ای باشد که شهاب‌سنگ‌ها به‌راحتی از کشور خارج نشوند. این سرمایه‌ی ارزشمند باید در ایران حفظ شود.

او می‌گوید: من در این راه ۱۵ سال سختی کشیدم، برای جمع‌آوری ذره ذره اطلاعات، تلاش، تحقیق و هزینه زیادی صرف کردم. با گردآوری این مجموعه و ثبت آن در بولتن‌های جهانی و نمایش آن در قالب موزه، می‌خواستم این راه برای دیگران آسان شود و علاقه‌مندان شهاب سنگ آن راه طاقت‌فرسا را دوباره طی نکنند.

به گفته کمالی، تا چند سال پیش در بین ۱۳۶ کشوری که بیشترین شهاب‌سنگ‌ها را کشف کرده بودند، ایران در رتبه ۱۲۲ قرار داشت اما با کشف و ثبت شهاب سنگ‌های بیشتر اکنون در جایگاه نهم قرار گرفته است.

در ایران هنوز یک آزمایشگاه علمی یا موزه‌ای برای نمایش دائمی شهاب‌سنگ‌ها وجود ندارد. مجموعه شخصی که نخستین مجوز رسمی را از سازمان میراث فرهنگی گرفته است نیز تنها ۲۰ روز از ماه اردیبهشت فرصت داشت در کاخ گلستان تهران دیده شود، با این حال به نظر می‌رسد عیار این شهاب‌سنگ‌ها آن‌چنان که باید در داخل کشور هنوز به دیده نیامده است.

انتهای پیام