مستندی که هم مسئولین باید آن را ببیند و هم دانشجویان

طبق گزارش رسیده، فیلم مستندِ «خط باریک قرمز» ساخته فرزاد خوشدست، عصر یکشنبه ۱۵ اردیبهشت ماه امسال در تالار کوثر دانشکده روانشناسی دانشگاه تهران به نمایش درآمد و توسط کارشناسان حوزه روانشناسی و علوم تربیتی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت.

در مراسم نمایش این اثر که با حضور میهمانانی چون دکتر صالحی مشاور وزیر کشور، مهندس عرب از معاونان اسبق وزارت جهاد کشاورزی، دکتر محسن عبدالهی _رفتارشناس_ و محمد علی ابطحی برگزار شد دکتر رضا پورحسین؛ روانشناس بالینی و یکی از مشاوران این فیلم به همراه کارگردان و تهیه کننده «خط باریک قرمز» و دانشجویان رشته‌های روانشناسی و علوم تربیتی حضور یافتند و همانطور که در اطلاعیه پخش این فیلم مستند داستانی آمده بود عواید فروش بلیت فیلم در این روز صرف مددجویان کانون اصلاح و تربیت شد.

پس از نمایش فیلم «خط باریک قرمز» که برنده جایزه بهترین فیلم بخش «نگاه انسانی» در سی‌وهفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر نیز شده است، کارگردان، تهیه کننده، بازیگر نقش نخست فیلم به همراه دکتر رضا پورحسین بر روی صحنه حضور یافتند و پس از ارائه توضیحاتی درباره روند تهیه این فیلم به سوالات دانشجویان پیرامون چند و چون تهیه این فیلم پاسخ دادند.

دکتر رضا پورحسین، «خط باریک قرمز» را یک فیلم مستند داستانی درجه یک خواند و آن را حاصل پیوند دانش روانشناسی با هنر دانست.

او گفت ساخت چنین فیلمی، اصلاً ساده نیست چرا که علاوه بر فرآیند اداری و قضایی برای ورود به کانون اصلاح و تربیت، ممارست برای همکاری با نوجوانانی که دچار اختلال سلوک بوده یا دارای شخصیت ضداجتماعی هستند کار بسیار دشواری است.

او گفت مربی تئاتر این نوجوانان، موفق به برقراری نوعی ارتباط با آنها شد به طوری که انجام چنین کاری حتی با بکارگیری قوه قهریه درباره این نوجوانان اغلب غیرممکن است.

فرزاد خوشدست کارگردان فیلم از دریافت جایزه نت پک و جلب نگاه داوران بین المللی در سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر اظهار خشنودی کرد و گفت: در لوح اهدائی بنیاد نت پک ذکر شده که "نگاه انسانی و دقیق فیلمساز و تلاش برای تغییر یک گروه مجرم جوان از طریق درام تراپی" دلیل تحسین این فیلم است.

او اضافه کرد: پس از نمایش فیلم قبلی من (زنی که نام ندارد) در جشنواره مستند کپنهاک، ایده ساخت این فیلم در ذهن من شکل گرفت. نوشتن فیلمنامه، فرآیند اداری و تهیه‌کنندگی فیلم، فعالیت‌های تحقیقاتی و محتوایی و انتخاب بازیگران و همکاران و مراحل فنی بعد از فیلمبرداری برای آماده شدن این فیلم سه سال زمان برد.

خوشدست گفت: توماج دانش بهزادی بازیگر نقش اول فیلم، ششمین شخصی بود که برای ایفای نقش مربی دعوت شد و افرادی که قبل از او برای این کار دعوت شده بودند علیرغم برخورداری از تجربه فعالیت در حوزه سایکودرام، توانایی انجام این کار را در آن لوکیشن سخت در خود ندیده و از آغاز راه انصراف دادند.

توماج دانش بهزادی بازیگر نقش نخست این فیلم طی سخنانی خود را متولد بم و زخم خورده از زلزله بم معرفی کرد و گفت: خاطرات روزهای سخت زلزله بم هنوز از خاطر من پاک نشده چرا که هشتصد تن از افراد طایفه‌ام را در آن زلزله از دست دادم اما در سه روز نخست حضورم میان نوجوانان کانون اصلاح و تربیت برای انتخاب بازیگر، عمق دردی که در وجودم حس کردم بیشتر از آنچه بود که در بم چشیدم.

او ادامه داد: طی این همکاری من هم به همراه بچه‌های گروهی که انتخاب کردیم تغییر کردم اما نخستین سوالم هنگام حضور در میان این نوجوانان این بود که باید چه کنم تا آنها مرا بپذیرند.

فرزاد خوشدست ضمن اشاره به پیگیری‌اش برای راه اندازی اولین مدرسه سایکودرام گفت: نگار اسکندرفر تهیه کننده و همراه من در این فیلم یاری بزرگی برای به بار نشستن این پروژه به گروه ما رساند و ریسک بالای تهیه این فیلم را با وجود شرایط اجتماعی موجود پذیرفت.

نگار اسکندرفر در ادامه سخنان فرزاد خوشدست از حضور در میان دانشجویان هم رشته خود ابراز خشنودی کرد و گفت: نخستین استاد رفتارگرایی ما در دانشگاه به ما گفت پنج کودک را به من بسپارید و بگویید تمایل دارید بعد از بیست سال چه فردی (از نظر شخصیتی- شغلی- رفتاری) تحویل بگیرید. منظور استاد ما این بود که محرک‌های بیرونی بر رفتار انسان‌ها تاثیرگذار هستند و این موضوع در «خط باریک قرمز» به خوبی قابل لمس است.

او ادامه داد: اگر فردی از بدِ حادثه در جایی گرفتار شده که امکان رشدِ روح لطیف او وجود ندارد، نباید او را به چشم محکوم نگاه کرد. این فیلم به بیننده پیام می دهد که با روش هایی می توان دنیا را حتی برای مجرمان و محکومان زیباتر کرد.

دکتر رضا پورحسین در بخش دیگری از سخنانش و در تأیید صحبت های تهیه کننده این اثر خطاب به دانشجویان حاضر در سالن تاکید کرد: اگر می‌خواهید به عنوان یک روان درمانگر با فردی روبرو شوید باید بتوانید وارد دنیای ذهن او شوید. برای رسیدن به این مرحله، نیازمند شناخت دنیای او هستید و طرز ورود به این دنیا نیازمند برخورداری از دانش و بکارگیری هنر است.

او بیان کرد: در این فیلم زندگی نوجوانانی به تصویر درآمده که دارای اختلال سلوک بوده و از مرحله بزه، گذر کرده و برخی از آنها مجرم‌اند.

او تاکید کرد: ممکن است یک روانشناس با بکارگیری دانش تئوریک نتواند با این افراد ارتباط بگیرد اما توماج دانش بهزادی توانست در مقابل دوربین این فیلم چنین موفقیتی را به نام خود ثبت کند. این فیلم طرز ورود به دنیای نوجوانان دارای اختلال سلوک را نشان می‌دهد.

او ضمن اشاره به اینکه نخستین کار برای متخصصان این رشته، برقراری ارتباط با افراد است، گفت: همزبانی مربی تئاتر با نوجوانان مجرم و بزهکار در این فیلم باعث کسب موفقیت او شد. بکارگیری تکنیک‌های روانشناختی در سکانس های مختلف فیلم باعث شد تا نوجوانان این گروه بتوانند خود را ببینند. به طور مثال، آنها در مقابل هنگامه قاضیانی بازیگر نقش مادر، همراه او می‌شوند و گاهی پا به پای او اشک می‌ریزند چون توانسته‌اند خود را از بیرون ببینند.

دکتر پورحسین اضافه کرد: تک تک سکانس‌های این فیلم قابل تدریس و توجه است.

او گفت: یکی از راه‌هایی که برای ورود به دنیای انسان‌های دیگر به شما کمک می‌کند بکارگیری هنر نمایش است.

او ادامه داد اگر این نوجوانان- به جای تئاتر درمانی- طبق روال معمول وارد کلینیک روانشناسی می‌شدند تا مشاوره‌های درمانی بگیرند، قطعاً نتیجه‌ای که اکنون حاصل شده به دست نمی‌آمد.

فرزاد خوشدست در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: فرایند تمرین و تلاش مربی برای تربیت گروه تئاتر، حضور این اثر در جشنواره و رقابت با رقبای خارجی تنها بخشی از مراحل کار ما بود. اما تمرین بیان و بدن نوجوانان حاضر در این گروه، به برون ریزی آنها کمک کرد. آنها امید داشتند که می‌توانند بازی کنند و برای تماشاچیانی خارج از فضای کانون اصلاح و تربیت، روی صحنه بروند. یکی از بازیگران این گروه، شب قبل از اجرای خارج از کانون، دوستانش را مطلع کرده بود تا اطراف سالن نمایش باشند و او را برای فرار، یاری کنند. اما با وجود حضور دوستانش حوالی سالن نمایش، او فرار نکرد و بعدها در گفت‌وگو با یک خبرنگار، علت این امتناع را قدرشناسی نسبت به تیم ما و تاثیر نمایش عنوان کرده بود. او به این باور رسید که می‌تواند خوب باشد.

توماج دانش بهزادی در توضیح نحوه برقراری ارتباط با نوجوانان کانون گفت: در ابتدای کار، با خودم گفتم باید با این بچه‌ها صادق باشم و در برابر آنها واکنش‌های طبیعی نشان دهم. من تلاش کردم مانند خودشان باشم و عکس‌العمل‌هایم به اتفاقاتی که رخ می‌دهد بکر باشد.

او ضمن اشاره به اینکه تلاش ما بر این بود که بر اساس بازی‌های خلاقه پیش برویم گفت: کنجکاوی توانایی ذهنی است که با فعالیت اجتماعی در انسان فعال می‌ماند و تئاتر درمانی توانست این توانمندی را در گروه نمایش ما در کانون تقویت کند.

دکتر رضا پورحسین در پاسخ به سوالی مبنی بر نوع حمایت صدا و سیما از این فیلم و همینطور سریالی که بر اساس فیلمنامه فرزاد خوشدست در حال ساخت است، گفت: نمایش این فیلم و مجموعه می‌تواند با پیگیری کارگردان «خط باریک قرمز» عملیاتی شود.

او در واکنش به پیشنهاد تماشای این فیلم توسط سران سه قوه که قبلاً از زبان علی اصغر پورمحمدی مدیر سابق شبکه سوم سیما مطرح شده بود گفت: تصور می‌کنم هر شخصی که در حوزه آسیب‌های اجتماعی فعالیت می‌کند باید این فیلم و امثال آن را ببیند. مدیران و مسئولان با توجه به مشغله‌ای که دارند فرصت رویارویی و حضور طولانی مدت در این فضاها را ندارند درحالیکه فرزاد خوشدست یک مستند شسته-رُفته به تصویر کشیده که زوایا و ابعاد گوناگونی را نمایش می‌دهد. برای طراحی، برنامه ریزی و همچنین انجام برخوردهای صحیح، نه تنها سران سه قوه بلکه تمام دست اندرکاران مربوطه باید به تماشای این فیلم بنشینند. علاوه بر این دانشجویان رشته‌های روانشناسی، علوم اجتماعی و حقوق نیز باید برای تماشای این فیلم وقت بگذارند بخصوص که تعداد چنین تولیداتی در سینمای مستند کشور کم است.

فرزاد خوشدست در ادامه سخنانِ دکتر پورحسین خطاب به دانشجویان حاضر در سالن گفت: شک ندارم که حتی راش‌های این فیلم هم اطلاعات درخور توجهی به شما خواهد داد. در این صورت، جهانی را که به دنبال آن می‌گردید در این راش ها پیدا خواهید کرد. من تلاش کردم بذری در زندگی این نوجوانان بیندازم و به این دلیل به سراغ سنینی رفتم که آماده شکل گرفتن و تغییر یافتن بودند. تصور می‌کنم مسئولان کشور باید این فیلم را ببینند چرا که تمام تصویرها و اتفاق های حاصل از تهیه این فیلم ارزشمند است.

خوشدست به گفته علی‌اصغر پورمحمدی به ضرورت اکران عمومی این فیلم نیز اشاره کرد و گفت: ما به موازات پیگیری اکران عمومی، ساخت سریال «پس از حبس» را پیش می‌بریم که با محوریت فیلمنامه دیگری جدا از «خط باریک قرمز» در دست تهیه است. کلیت این سریال متفاوت از «خط باریک قرمز» بوده و فضای احساسی، بازتر و پررنگ‌تری نسبت به فیلم دارد. ما در این سریال زندگی این نوجوانان را در خانه، محله و شهرشان به تصویر کشیده‌ایم، اما فیلم فقط در کانون تولید شده است.

در پایان توماج دانش بهزادی اظهار امیدواری کرد که علاوه بر اکران فیلم، سریال هم از شبکه سوم سیما پخش شود و با صراحت تاکید کرد اگر ذره‌ای دلمان برای فرزندان این مملکت می‌سوزد باید تلاش کنیم تا این سریال در سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شود.

انتهای پیام