فلاش‌بک به «جبار باغچه‌بان» در یک روز بارانی

، این مراسم با تلاوت قرآن و اجرای سرود ملی با حضور گروه ناشنوایان دستان به‌صورت رسمی آغاز شد.

سپس داوود کیانیان ـ رییس بنیاد نمای کودک ـ پیام «پروانه باغچه‌بان» به برگزار کنندگان مراسم بزرگداشت جبار باغچه‌بان را خواند: «با درود فراوان از طرف خانواده باغچه‌بان از این‌که با حضور خود روح پدرم را شاد کردید تشکر می‌کنم.

از اولین سال وداع باغچه‌بان با زندگی پر تلاش و ثمربخش خویش، هر ساله ناشنوایان با گرد آمدن بر سر مزار وی، یاد او را سپاس و گرامی داشته‌اند. اکنون بسیار خوشحالم از این که می‌بینم پس از سال‌های سال درخت معرفت دیگری که پدرم صد سال پیش کاشته است، بار دیگر جوانه زده و شاخ و برگ خود را نمایان می‌کند و این همه را از علاقه‌مندی ‌بنیاد نمایش نمایش کودک و همه عزیزان فرهنگ دوستی می‌دانم که به این شاخه از فعالیت‌های باغچه‌بان و اهمیت آن در پرورش جامعه ایران توجه کرده و در راستای چنین هدفی کوشش می‌کند.

با تاسف بسیار از این‌که امروز در جمع شما نیستم، چشم‌هایم را می‌بندم و با بال خیال به چشمه‌علی، به خانه پدر می‌آیم و به شما عزیزان خوش‌آمد می‌گویم و بار دیگر با قدردانی بسیار برای همگی آرزوی موفقیت دارم.»

باغچه‌بان از سوز دل مایه گذاشت

مریم کاظمی ـ دبیر بیست‌وپنجمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک‌و نوجوان ـ در این مراسم با قدردانی از حضور تمام اساتید و مهمانان، گفت: امسال بیست‌وپنجمین سال برگزاری جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک‌ونوجوان برگزار نمی‌شود و درنتیجه چند برنامه در کنار برنامه‌های روتین جشنواره برگزار می‌شود؛ ربع قرن برگزاری جشنواره تئاتر کودک و صد سالگی تئاتر کودک که بنیاد نمایش کودک دو سال قبل نوید این اتفاق را داد.

وی افزود: یادمان آمد فردی با سوزش درون و احترام کاری کرده است که از دوران انقلاب مشروطه سابقه نداشته و از امکانات خود برای رشد جامعه استفاده کرد. همه در دبستان توسط باغچه زندگی با جبار آشنا شدیم. در آن دوران به نکات مهمی توجه می‌شد و تلاش و کوشش کسانی است که از سوز دل مایه گذاشتند ما را به جایگاه کنونی رسانده‌اند.

باغچه‌بان را زنده کنیم

داوود کیانیان هم یادداشتی درباره جبار باغچه‌بان خواند و در قالب آن نکاتی را به مسؤولان یادآوری کرد: «زنده‌یاد جبار باغچه‌بان در بسیاری از زمینه‌های فعالیت برای کودکان در ایران پیش‌گام بوده است. در زمینه‌های آموزش؛ تالیف کتاب الفبا و آموزش ناشنوایان، تربیت و تقدم پرورش بر آموزش؛ با شعر، سرود، بازی، نمایش و مهارت‌های زندگی، انتشارات؛ نشر دفتر شعر، قصه، تصویرگری کتاب کودک، مسائل نظری تربیتی و نمایشنامه و در زمینه نمایش؛ بازی‌های نمایشی، نمایش خلاق، نمایش در کلاس درس، اشعار نمایشی، اجرا با کودکان، ساختن تن‌پوش و ماسک و اکنون بعد از گذشتن نزدیک به یک قرن بعضی از فعالیت‌هایش امروزه نیز پیش‌گامی خود را حتی در این زمان حفظ کرده‌اند؛ مانند تصویرگری کتاب نمایشنامه برای کودکان که هنوز همگانی نشده است. با توجه به فضاهای بسته و محدود زمانش، پیشگام بودن در این فعالیت‌ها، تنها از یک قهرمان ساخته است.

وی گفت: بزرگ‌داشت جبار باغچه‌بان، بزرگ‌داشت یک فرهنگ است. نکوداشت هنر برای کودکان است. پاس‌داشت یک قرن تئاتر کودکان است و در نهایت احقاق حقوق کودکان است به‌ویژه کودکانی که به هر دلیلی از بازی و تحصیل و پرورش باز مانده‌اند.

کیانیان ادامه داد: ما چرا قدر قهرمان‌های خود را نمی‌دانیم؟ جبار باغچه‌بان بی‌شک یکی از مفاخر این کشور است که می‌شود به او افتخار کرد چراکه از او می‌توان به‌ عنوان یک شهروند الگو نام برد، اما نه پارک، نه یک خیابان، نه یک میدان و نه حتی یک کوچه به اسم او نیست. نه تندیسی از او ساخته‌ایم و نه آرامگاهش را بعد از نیم‌قرن رونقی داده‌ایم.

وی سپس گفت: پیشنهاد ما تئاتری‌ها این است که یک: تالار هنر که ویژه اجرای تئاتر برای کودکان و نوجوانان است، به نام تئاتر باغچه‌بان نام گذاری شود. دو: ما صد سال تئاتر کودک داریم اما موزه تئاتر کودک نداریم تا اسناد ارزش‌مند این هنر را در آنجا به نمایش بگذاریم از شهرداری تقاضا داریم مکانی را در اختیار ما دست‌اندرکاران تئاتر کودک قرار دهند تا این مستندات اعم از عکس، بروشور، پوستر، لباس، نمایشنامه، عزوسگ، موسیقی و فیلم خواهد بود را در آن‌جا و به نام زنده‌یاد جبار باغچه‌بان حفظ و نگهداری کنیم. سنگ قدیم مزار جبار باغچه‌بان در کنار آثار ادبیات نمایشی او نیز از این آثار ارزشمند آن گنجینه خواهد بود.»

تجدید عهد با هنرمندی که از پا ننشست

سپس اردشیر صالح‌پور ـ مشاور دبیر بیست‌وپنجمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک‌ونوجوان ـ به‌عنوان مجری روی صحنه رفت و درباره این مراسم، گفت: به‌حرمت و تکریم بزرگ‌مردی که خدمات بزرگ نمایشی و فرهنگی به این مرز و بوم کرده است دور هم جمع شده‌ایم. احمد آرام درباره جبار باغچه‌بان گفته است که او بسیار کوشید تا الفبا را آسان کند، چون در ابتدا واقعا آموزش الفبا دشوار بود.

وی افزود: تلاش‌های زنده‌یاد باغچه‌بان ستودنی است. او روی حقوق کودکان و زنان مبنای آموزش خود را قرار داد چون دقت می‌کرد که این دو قشر جامعه، آینده‌سازان کشور هستند. همین مسائل سبب شد در این روز بارانی تجدید عهد کنیم با او که از سپیده صبح تا سر بر بالش گذارد معلم بود. ناتالی ازاکس در کتاب خود اعلام کرده بود که جبار قبل از روسیه تئاتر خلاق کودک کار کرد البته امروز جشن مقدماتی را برگزار کردیم و جشن بزرگ‌تر در دوم آذرماه در همدان برگزار می‌شود با این دو مراسم،   پیوند برقرار کردیم میان ری باستان و همدان باستان.

لزوم احیای مزار باغچه‌بان با رعایت آیین‌ها

در ادامه این مراسم، اصغر همت از اعضای شورای راهبردی جشنواره با اعلام این نکته که عرضه هنر همواره دچار مشکل بوده است، گفت: هنرمندان و همچنین جبار باغچه‌بان با ناملایمات مواجه بودند. هیچگاه دولت فرهنگ را ارج نگذاشته‌ چند سال است در شهرداری اتفاق‌هایی افتاده و برخی برنامه‌های فرهنگی برگزار می‌شوند اما شهرداری وارد روش سیستماتیک نشده و این اتفاق‌ها به ذوق شهرداران مربوط می‌شود امیداوارم به شروع فعالیت‌های باغچه‌بان برسیم. به عنوان نماینده خانه تئاتر این طلیعه جشنواره را انتخاب بسیار خوبی می‌دانم چون آثار باغچه‌بان ارتباط کامل با تئاتر داشتند.

وی بیان کرد: فرهنگ همواره دچار مشکل بوده است و جبار باغچه‌بان به‌خاطر یک نفر که ارزش او را می‌دانست، به شیراز سفر کرد! متاسفانه ما آینده‌مان را در گذشته می‌بینیم! و آرزو می‌کنیم به دوره جبار باغچه‌بان بازگردیم.

افشار، شهردار شهر ری هم در این مراسم گفت:زمانی‌که به مقبره زنده‌یاد جبار باغچه‌بان رجوع می‌کنیم، می‌بینیم این هنرمندان مورد غفلت قرار گرفته‌اند.

سید احمد محیط‌طباطبایی، قائم‌مقام ایکوم نیز درباره بازسازی مقبره جبار باغچه‌بان گفت: احیای مقبره مشاهیر نباید به معنای از بین رفتن حافظه تاریخی و یا آیین‌ها باشد. باید توجه داشت که یکسان سازی در فرهنگ ایرانی جای ندارد.

وی در پایان افزود: بعد از انقلاب مشروطه بود که آموزش و پرورش به میان مردم آمد اما در این میان جبار باغچه‌بان همگان را به شیوه آموزشی خود وارد کرد.

هفته اول آذر و بزرگ‌داشتی دیگر برای بزرگ‌مرد فرهنگ ایران

محسن سلیمانی، رییس ارسباران درباره رونمایی از کتابی به نام خودنوشت که حاوی زندگی مرحوم باغچه‌بان از زبان فرزند او است، گفت: با همت بنیاد نمایش کودک و خانواده باغچه‌بان کتابی که سال ۱۳۵۴ و۱۰ سال بعد از مرگ جبار باغچه بان منتشر شده بود، چاپ می‌شود و قرار است هفته نخست آذر در فرهنگسرای ارسباران رونمایی از این کتاب صورت بگیرد. همچنین در این ایام، به‌مدت یک هفته جشن صد سالگی تئاتر کودک در ارسباران برگزار می‌شود.

در پایان مراسم، حاضران سر مزار جبار باغچه‌بان جمع شدند و صالح پور بخش‌هایی از کتاب خود نوشته را خواند و پس از قرائت فاتحه این مراسم تمام شد.

در این مراسم هنرمندانی همچون داوود کیانیان، حسین فدایی‌حسین، فائزه فیض، اصغر همت، بابک محمدی،  قاسمی، رضا آشفته، علیرضا درویش‌نژاد ـ مدیرکل ارشاد استان همدان ـ، مدیران اداره‌کل فرهنگ و هنر آموزش‌وپرورش، محیط طباطبایی ـ قائم‌مقام ایکوم ـ، افشار ـ شهردار شهر ری ـ و جمعی از مدیران و فرهنگ‌دوستان حضور داشتند.

بیست‌وپنجمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک‌ونوجوان از ۲۸ آبان تا ۴ آذرماه در همدان برگزار می‌شود.

انتهای پیام