رکود و بی‌تحرکی در شعر امروز

، ساسان کشوری، شاعر و وکیل در حاشیه رونمایی از کتابش در مؤسسه فرهنگی هنری پیرسوک شیراز، درباره این اثر که روایت «رسیدن» و «شدن» را در سه بخش «از خاکستر»، «با رقص زبانه‌ها» و «تا نگاه صدف» شرح می‌دهد، گفت‌وگو کرد.

او با بیان این‌که موضوع شعر هر شاعر شرایط زندگی در روزگار و تجربه شخصی اوست، می‌گوید: موضوع شعر برای شاعر زندگی خویش است، وضعیت و روزگاری که در آن به سر می‌برد؛ به طور کلی موقعیت زمانی، مکانی و تاریخی شاعر الهام‌بخش او در سرودن است.

کشوری که معتقد است هر شاعر پیش از سرودن، شیفته آثار دیگر شاعران می‌شود، آثار فروغ فرخزاد، احمد شاملو، نیما یوشیج، یدالله رویایی و منوچهر آتشی را بر شعر خود اثرگذار می‌داند.

این شاعر هرچند شعر آزاد می‌سراید اما آثار حافظ، مولانا و نظامی را از علاقه‌مندی‌های خود می‌داند.

او خاطرنشان می‌کند: مسلماً آثار دیگر شاعران در اشعار شاعر تأثیرگذار است؛ مگر می‌شود تأثیرگذار نباشد؛ انسان حتی با حضور در طبیعت بی‌جان تأثیر می‌پذیرد چه رسد به آثار شاعران مورد علاقه‌اش.

این شاعر که پیشه وکالت دارد، با بیان این‌که در ایران تعارض بین پیشه شاعر و کار هنری، امری طبیعی است، اضافه می‌کند: ارتباط حقوق و ادبیات اساسی است. نویسندگان اروپایی چه در حوزه داستانی چه در شعر اغلب حقوقدان‌اند. البته در میان خودمان هم حقوقدان شاعر و نویسنده کم نبوده است؛ افرادی مثل یدالله رویایی، علی اکبر دهخدا و محمدعلی جمال‌زاده همه حقوقدان بودند.

کشوری می‌گوید: رکود و بی‌تحرکی جو حاکم بر شعر و ادبیات فارسی امروز است. هرچند که امکانات چاپ و تولید به طور همه‌گیری گسترش پیدا کرده است و هر فرد حتی در فضای مجازی هم می‌تواند انتشاردهنده باشد، اما طی ۲۰ یا ۳۰ سال گذشته شاعر برجسته‌ای پدید نیامده؛ چرا که فکر قوی واقعاً نیست، کم‌تحرکی فکری وجود دارد و هیچ ایده‌ جدیدی ارائه نمی‌شود.

او با اشاره به کاستی‌های ادبیات فارسی معاصر می‌گوید: چاره این مشکلات بازخوانی زمینه شعر معاصر است. فکر می‌کنید تا کنون چند تحقیق و پژوهش تحلیلی در شعر جدید به ثبت رسیده؟ تنها یحیی آریان‌پور، محمدرضا شفیعی کدکنی و احمد کریمی حکاک در این زمینه تحقیقاتی انجام داده‌اند. نیما یوشیج در فلسفه هنر و ارزش احساسات در زندگی هنرپیشگان رساله‌ای تدوین کرده است.

کشوری ادامه می‌دهد: پس از نیما یوشیج در این مبانی نظری و علمی فعالیتی انجام نشد؛ تقریباً می‌توانم بگویم فروغ‌ فرخزاد است که خیلی خوب نیما یوشیج را درک کرد.

این حقوقدان شاعر توصیه‌اش به ادیبان و شاعران جوان، توجه به تاریخ ادبیات، فلسفه هنر، مسائل فلسفی و.. به طور عام و ترجمه شعرهای شاعران سایر ملل است.

ساسان کشوری در نهایت کتابش را می‌گشاید و می‌خواند:

آرام

ثانیه می‌تپد

دوباره پر

لانه

جای دیگری باید

نوکی بام آفتاب

قلبی جفت با بهار

طعم میوه دهانی

آرام می‌تپد

آشیانه

شاید سینه بادبان

حکایتی که سرخ می‌رود با پاییز

ثانیه آرام

آن نیست اما جا قرار ندارد

این شاخه‌ها برای چیست در منقار؟

گوشی ندارد که زنگ ظهر زمستان

که با سنگ سالم شب برسیم صدا

گاه ناآرام

چه می‌داند که نوشته است

گفت‌وگو: آیدا زمانی، خبرنگار ایسنا منطقه فارس

انتهای پیام