روایت وزیر ارشاد دولت اصلاحات از تأسیس «ایسنا»

، احمد مسجد جامعی طی یادداشتی با عنوان «اهل ایسنا» در شماره امروز روزنامه «ایران» نوشت: «دو دهه از سال و روزی که خبرگزاری دانشجویان (ایسنا) تأسیس شد می‌گذرد. زمانی که موضوع دادن مجوز این خبرگزاری در وزارت فرهنگ و ارشاد مطرح شد قرار بود این خبرگزاری نخستین خبرگزاری غیر دولتی کشور باشد. همین اولین بودن، باعث می‌شد بحث درباره دادن یا ندادن مجوز بالا بگیرد. برخی که تعدادی از آنها دست‌اندرکاران رسانه‌های رسمی کشور هم بودند با آن مخالفت می‌ورزیدند. دلایل این گروه با عنایت به شرایط آن زمان قابل توجه بود. به نظر آنها نمی‌شد به خبرگزاری غیردولتی بخصوص اگر توسط دانشجویان اداره شود، اعتماد لازم را داشت و ممکن است اخباری منتشر شود که با منافع، مصالح و امنیت ملی همراستا نباشد. اما من به عنوان مدافع و تصمیم‌گیرنده معتقد بودم ما در فضای جدیدی قرار گرفته‌ایم که وجود رسانه‌های غیردولتی ضروری و مفید است؛ در غیر این صورت خبر مورد نیاز مردم معلوم نیست از چه کانال‌هایی تأمین شود. تا پیش از آن، «خبر» و انتشار آن در انحصار یکی دو خبرگزاری رسمی بود اما اعطای مجوز به ایسنا می‌توانست این انحصار را بشکند و در همان حال اخبار مورد نیاز بخش‌هایی از جامعه را که در خبرگزاری‌های دولتی دیده نمی‌شد، از منابع داخلی تأمین کند.

همین اتفاق هم افتاد. وقتی مجوز ایسنا صادر شد، این خبرگزاری اخباری را روی خروجی قرار داد که تأمین‌کننده بخشی جدی از نیازهای خبری جامعه بود و منبع قابل اعتمادی برای آنها شد. هرچند در ابتدای کار، نیروی انسانی غیرمتخصص ایسنا چندان قادر به کار در حیطه استانداردهای خبری نبود اما رویکرد مستقل و واقع‌بینانه در این خبرگزاری به مثابه یک سرمایه اولیه بروز کرد و به این رسانه فرصت داد ضمن جذب مخاطب به بالا بردن استانداردهای خود بپردازد. در کوتاه‌مدت رشد چشمگیر مخاطبان ایسنا برای این مجموعه اعتباری به ارمغان آورد که حتی گاهی روزنامه‌نگاران ترجیح می‌دادند به رغم حضور خود و دیگر رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها خبر را به نقل و با عبارات ایسنا منتشر کنند.

تأثیر دیگر ایسنا را می‌توان در شکل‌گیری خبرگزاری‌ها، روزنامه‌ها و مجلات مستقل دید. در عین حال نکته مهم آن است که منبع خبری روزنامه‌ها چنان که گفتیم بیشتر ایسنا بود و حتی خبرگزاری‌های خارجی هم منبع خبری خود را در موارد عدیده، ایسنا قرار می‌دادند و این نشان از اعتبار بالای این رسانه داشت.

با گذشت زمان، آثار فعالیت ایسنا بیشتر دیده شد. ایسنا از افرادی برای کار خبر و گزارش بهره گرفت که از مراکز مشخص و محدود خبرنگاری فارغ‌التحصیل نشده بودند. دانشجویان همه رشته‌های دانشگاهی با شعار «یک دانشجو، یک خبرنگار»، که آن زمان شعاری بسیار پیشرو بود، وارد عرصه روزنامه‌نگاری شدند و گروهی از آنها در کار خبرنگاری پیشرفت‌های چشمگیری کردند. ایسنا یک نهاد بین رشته‌ای شده و رشته‌های گوناگونی را در قالب خبرنگاری پوشش می‌داد و به واقع تحقق‌بخش همان شعاری که آن سال‌ها بر پیشانی سایت ایسنا می‌دیدیم: «رهرو آن است که آهسته و پیوسته رود.» هر چند حرکت ایسنا گاهی تند و گاهی خسته اما مستقل و پیوسته بود.

ایسنا بزودی توانست در سراسر کشور نمایندگی‌های خود را به شیوه‌ای دانشجویی با کمترین هزینه دایر کند و با مدد گرفتن از دانشجویان بومی در هر شهر و شهرستان خبرنگارانی را تربیت کرد که گروهی از آنها گردانندگان رسانه‌های امروز هستند. تربیت چنین نیروهایی فقط یک بعد کار بود. حرکت ایسنا منجر به شکل‌گیری خبرگزاری‌های تخصصی هم شد. مثلاً خبرگزاری قرآنی ایکنا، نخستین رسانه تخصصی ایران است که در ابتدا گروه معارف اسلامی ایسنا را می‌ساخت و بعدها مستقل شد.

ایسنا تا حد زیادی توانسته راه خود را حتی در شرایط سخت و فشارهای بسیار، طی کند و استقلالش را فدای مصلحت‌اندیشی نکند. در همین حال با تغییر شرایط و مطرح‌شدن موضوعات جدید، ایسنا هم وارد آن حوزه‌ها شده و فعالیت کرده است. امروزه در حوزه مسائل شهری یکی از فعال‌ترین خبرگزاری‌ها ایسناست و در عرصه فرهنگ و هنر، میراث و محیط زیست هم که هر سه برای من آشنا هستند از فعال‌ترین رسانه‌هاست. به خاطر دارم وقتی بعد از حادثه پلاسکو تحقیقی درباره فعالیت رسانه‌ها کردیم، ایسنا بیشترین گزارش و عکس و تحلیل و به عبارتی دیگر آگاهی‌بخشی را از این حادثه داشت و این در حالی بود که عکاسان و خبرنگاران آن با محدودیت‌هایی در دسترسی به جزئیات حادثه مواجه بودند.

ایسنا واقعیتی است که تکوین یافته اما هیچ وقت مورد مطالعه جدی قرار نگرفته است. رسانه‌‏ای با هزینه کم و نیروهای داوطلب که با رشدی سریع به رسانه‌ای حرفه‌ای، فراگیر، مفید و مؤثر تبدیل شد. این امر در حوزه سیاست‌های رسانه‌ای آن روز شگفتی بزرگی محسوب می‌شود. امیدوارم اهل ایسنا بر تبادل آزاد اطلاعات و در ظهور جامعه‌ای توسعه‌یافته موفق و تأثیرگذار باشند.

تولد ایسنا مبارک باد.»

انتهای پیام