روایت «آب و تمدن» از سیلی که یک تاریخ را زیر آب برد

، نخستین برنامه از پویش فرهنگی موزه‌ها برای کمک به مردم سیل‌زده پنج‌شنبه - ۲۹ فروردین - با همکاری موزه ملی ایران و گروه گردشگری «مشق تاریخ» در موزه ملی ایران برگزار و قرار شد درآمد حاصل از این تور برای کمک به زلزله‌زدگان به حساب هلال احمر واریز شود.

کامیار عبدی - باستان‌شناس و عیلام پژوه - در این بازدید به شرکت‌کنندگان در تور درباره‌ی نقش دوگانه آب در شکل‌دهی به تمدن‌های بشری و تهدیدهای ناشی از بهره‌برداری نامناسب از آب پرداخت و گفت: اگرچه انسان موجودی هوشمند و اشرف مخلوقات است، اما از نگاه طبیعت و به لحاظ کمّی، فرقی بین انسان و شش میلیون گونه جانوری و هفت میلیون گونه گیاهی موجود در کره زمین وجود ندارد و اگر انسان بخواهد با توهمی که از پیشرفت‌های تکنولوژیک پیدا کرده است، امیال و نیازهای خود را بر طبیعت تحمیل کند، با قهر طبیعت و آسیب‌های بزرگ مواجه خواهد شد.

او با اشاره به از بین رفتن بسیاری از تاسیسات زیربنایی مانند پل‌ها، جاده‌ها و دیگر خطوط ارتباطی در سال‌های گذشته که به نظر با دانش پیشرفته بشری و محاسبات پیچیده فنی ساخته شده بودند، ادامه داد: در حالی‌که سازه‌های تاریخی که عمر برخی از آنها به دوره هخامنشی و ساسانی می‌رسید، کمترین آسیب را متحمل شدند، این نشان می‌دهد که در کنار دانش، تجربه بشری نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است و بی‌توجهی به دستاوردهایی که نتیجه هزاران سال تجربه نسل‌های گذشته است، می‌تواند نتایج ناخوشایندی را به همراه داشته باشد.

وی در ادامه به نقش آب در شکل‌گیری تمدن عیلام در خوزستان، لرستان و فارس اشاره کرد و بیان کرد: این تجربه‌ها توسط هخامنشیان و ساسانیان مورد توجه قرار گرفت و به ایجاد یک نظام بهره‌وری مناسب از آب و خاک برای تولید منابع غذایی در مقیاس انبوه، منجر شد که اگرچه همیشه توأم با موفقیت نبود و گاه نیز مشکلاتی را ایجاد می‌کرد، اما در مجموع و در چارچوب مقتضیات زمانی، موفق عمل می‌کرد و در نقطه اوج خود، به دستاوردهایی مانند سازه‌های آبی شوشتر و ایجاد شبکه گسترده‌ای از قنات‌ها منجر شد که امروز نیز کارایی خود را حفظ کرده‌اند.

این باستان‌شناس در ادامه به شرح مهمترین تجربه‌های مرتبط با آب در دوران باستان، به ویژه در خوزستان، فارس و لرستان پرداخت.

در ادامه عبدی با همراه شرکت‌کنندگان در این تور که به نفع سیل‌زدگان برگزار شد، از دو بخش «پیش از تاریخ» و «بخش تاریخی» در گنجینه ایران باستان دیدن کردند و برخی از آثار مرتبط با آب در این گنجینه معرفی شدند، بسیاری از آثار کشف شده متعلق به خوزستان و لرستان بودند.

دکتر جبرئیل نوکنده، - مدیر کل موزه ملی ایران - نیز هدف از راه‌اندازی پویش فرهنگی موزه‌ها برای کمک به سیل‌زدگان را توجه به نقش موزه‌ها به عنوان نهادهای فرهنگی و اجتماعی دانست و گفت: نباید تصور کرد که موزه‌ها فقط جایی برای نگهداری و نمایش آثار تاریخی یا هنری هستند، بلکه باید ظرفیت‌های اجتماعی موزه‌ها را نیز در نظر گرفت و در بزنگاه‌هایی مانند سیل اخیر از این ظرفیت بهره برد.

وی همچنین، آمادگی موزه ملی ایران را برای میزبانی رویدادهای مشابه و همکاری با نهادهای مدنی اعلام کرد.

انتهای پیام