تهدید باغ جهانی ارم از زمین و آسمان!

‌، علاوه بر محدوده‌ای که با هدف احداث فضایی برای استقرار سرویس بهداشتی، در باغ ارم دستخوش ساخت و ساز شده بود، در نقطه‌ای دیگر از این باغ با ارزش و ثبت شده جهانی نیز، حفاری و بتن‌ریزی برای ایجاد مخزن ذخیره آب انجام شده است.

شواهد نشان از آن دارد که محدوده مورد نظر برای استقرار مخزن آب در محوطه باغ ارم در محدوده‌ای مشجر قرار گرفته است.

از طرفی علی رغم ممنوعیت احداث هرگونه ساختمان مرتفع در محدوده بصری آثار تاریخی و ثبت شده، هم اینک شاهد احداث ساختمانی مرتفع در جنوب محوطه باغ ارم شیراز هستیم.

این ساختمان که هنوز مراحل احداث را طی می‌کند، تداعی کننده ساخت هتل آسمان در محدوده حریم قانونی ارگ کریمخان شیراز است.

تاریخچه باغ ارم

، باغ ارم شیراز، یکی از ۹ باغ ایرانی است که نامش در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد؛ این باغ با فضای بسیار زیبا و دلنواز و امکاناتی مناسب، در گوشه‌ای از شمال شیراز قرار گرفته و شاهد سرد و گرم روزگار بوده است.

این باغ یکی از زیباترین باغ‌های استان فارس و حتی کل کشور است که گردشگران داخلی و خارجی زیادی را به سوی خود جلب کرده و به واسطه درختان سر به فلک کشیده و گل‌های زیبا با طنازی هر نظری را پر از نیاز می‌کند.

با وجود مطالعات فراوان، هنوز تاریخ دقیق احداث و بنیانگذار اصلی آن مشخص نیست اما وجود نام این باغ در سفرنامه‌های مربوط به قرن دهم و یازدهم هجری، حاکی از ریشه تاریخی آن است.

بررسی متون مختلف خصوصاً سفرنامه‌های جهانگردان نشان از این دارد که باغ ارم، از زمان صفویه به بعد، آباد بوده و در دوران زندیه، بهسازی و آبادتر شده است.

از اواخر دوره زندیه به مدت بیش از هفتاد و پنج سال باغ ارم در تصاحب سران ایل قشقایی قرار داشت. خاندانی به نام جانی خانِ قشقایی از دوره فتحعلی شاه قاجار با سمت ایلخانی و ایل بیگی بر ایل قشقایی فرمانروایی می‌کردند و ارم را به عنوان مقر فرمانروایی خود در شهر شیراز برگزیده بودند.

جانی خان، نخستین ایلخان این خاندان، و پسرش محمد قلی خان، عمارتی را در این باغ بنا نهادند و در نهایت شکوه ساخت آن را به پایان رساندند. در اوایل دوره قاجاریه، مالکین سابق باغ ارم که بعضی از سران ایل قشقایی بودند در گوشه‌ای از این باغ به خاک سپرده شدند اما تا به امروز اثری از قبور آنها به دست نیامده است.

شواهد نشان می‌دهند که ساختمان عمارت این باغ تا دوره ناصرالدین شاه قاجار پابرجا بوده اما حاج نصیرالملک شیرازی باغ را از خاندان ایلخانی خریداری کرده و احتمالاً با حفظ اساس ساختمان، عمارت فعلی موجود در باغ را بنا نهاده است. پس از درگذشت وی در حدود سال ۱۲۷۲ هجری شمسی، تزئینات بنا و بعضی قسمت‌های نیمه‌کاره توسط ابوالقاسم خان نصیرالملک، داماد و خواهرزاده او، تکمیل می‌شود.

بعد از فوت ابوالقاسم خان نصیرالملک، باغ به فرزند وی می‌رسد و سپس به یکی از سران ایل قشقایی فروخته می‌شود.

بعد از سال‌ها، باغ ارم توسط پهلوی دوم تصاحب (خریداری) شد و در اختیار دانشگاه شیراز قرار گرفت و از آن پس تاکنون در اختیار این دانشگاه قرار دارد.

البته عمارت باغ که به دلایل مختلف دچار تخریب شده بود، در سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۰، مرمت شد.

هم اینک مدیریت این مجموعه جهانی که شمار زیادی از گردشگران هر ساله برای بازدید به آن مراجعه می‌کنند، در اختیار دانشگاه شیراز قرار دارد.

انتهای پیام

دبیر: زهرا حبیب پور