تنها بادگیر دو طبقه ‌ایران روی اسکناس‌های 2000 ریالی

، جاذبه‌های طبیعی و تاریخی فوق‌العاده زیبا و کم‌نظیر ابرکوه، این شهر را به یکی از شهرهای نمونه گردشگری کشور و استان یزد و صد البته یکی از مقاصد گردشگری مسافران و گردشگران داخلی و خارجی تبدیل کرده است.

یکی از این آثار منحصربفرد، خانه تاریخی آقازاده است که تصویرش را همه ایرانیان بارها روی اسکناس‌های 2000 ریالی مشاهده کرده‌اند که همین حسن انتخاب برای حک‌کردن عکس بادگیرهای دو طبقه‌ای که در جهان همتا ندارد به روی پول رایج کشور، نشان از زیبایی و عظمت این بنای تاریخی دارد.

سادگی کوچه‌های کاهگلی محله دروازه میدان را باید طی کرد تا بعد از عبور از ساباط‌های قدیمی که با قلوه‌سنگ‌هایی سنگ‌فرش شده‌اند، شاهد شکوه بنایی تاریخی باشیم که زیبایی وصف‌ناپذیرش، چشم همگان را مجذوب خود کرده است.

خانه آقازاده در سال 1157 هجری خورشیدی به سفارش حاج حسین ابرقویی یکی از ثروتمندان شهر ابرکوه در در زمینی به مساحت 1500 مترمربع به مساحت 820 مترمربع بنا شده و در 24 بهمن 75 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

وجود تنها بادگیر دو طبقه ‌ایران و معماری بی‌نظیر آن، کلاه‌فرهنگی، حوض مستطیل شکلی که انعکاس شاهکار معماری در آن خودنمایی می‌کند، حیاطی که از سه جهت در بین اتاق‌های متعدد محصور شده، استفاده از مصالح بومی همچون خشت و آجر، درهای چوبی و پنجره‌هایی با شیشه‌های رنگی و گچ‌بری‌های ماهرانه از ویژگی های شاخص این بنای تاریخی است.

البته شاخصه اصلی خانه آقازاده، بادگیرهای آن است که دو طبقه بودن آن موجب تمایز این برج‌های تهویه هوا با سایر بادگیرهای استان یزد شده است؛ 18 متر ارتفاع، 18 مترمربع مساحت و 19 دریچه تنظیم جریان هوا از مشخصه‌های ظاهری بادگیرهای دو طبقه ‌این خانه کویری است.

مهندسی بادگیرهای نامبرده در زمانی که شاید علم مهندسی و معماری همچون امروز پیشرفته و همراه با تکنولوژی‌های مدرن نبوده، آنچنان دقیق و علمی بوده که حتی در روزهایی که باد چندانی نمی‌وزد، عمل تهویه را انجام می‌دهد و موجب خنک شدن ساختمان می‌شود.

انواع اتاق‌های این خانه شامل اتاق‌های سه‌دری، پنج‌دری، تابستان‌نشین و خیشخان یا دارآفرین بوده و خیشخان در واقع اتاقی در کنار اﺗﺎق تابستانه بوده که در ﺳﻘﻒ آن ﻧﻮرﮔﻴﺮی با ﻋﻨﻮان ﺧﻴﺸﺨﺎن بوده که آن را با ﺣﺼﻴﺮ، ﺳﻔﺎل ﻳﺎ بوته‌های ﺧﺎردار می‌پوشاندند و بر آن آب می‌پاشیدند تا اتاق خنک شود.

کلاه‌فرنگی یکی دیگر از شاخصه‌های خانه آقازاده است، کلاه‌فرنگی در واقع عمارتی کوچک با تزییناتی زیباست که در دوره قاجار رایج شد و سبک معماری آن ترکیبی از سبک‌های ایرانی و اروپایی است.

کلاه‌فرنگی خانه‌ی آقازاده بر بام تالار اصلی در کنار بادگیر قرار دارد و سقف پنج‌دری اصلی را تشکیل داده است. این عمارت به ‌صورت هشت ضلعی بوده که در هر وجه آن یک پنجره با شیشه‌های رنگی وجود دارد و به نحوی طراحی شده است که بیشترین نور را به تالار اصلی منتقل کند.

مقرنس یا آهو پای، شیشه‌های رنگی، گچ‌بری، اُرسی(پنجره‌های مشبک مستطیل شکلی که به‌جای باز شدن دایره‌ای به شکل عمدی از پایین به بالا باز می‌شوند و معمولاً تزییناتی مثل شیشه‌رنگی با قاب چوبی گره چینی در آن‌ها به کار رفته است) و قطار بندی (نوعی از هنر مقرنس‌کاری است که در یک خط مستقیم کار شده مانند مقرنس بین طاق و دیوارهای یک اتاق) از جمله تزئینات خانه آقازاده ابرکوه است.

این خانه‌ی اریخی به همراه چهار خانه‌ی تاریخی و زیبای دیگر که همگی در داخل یک کوچه قرار دارند به عنوان مجموعه تاریخی آقازاده ابرکوه شناخته می‌شود و این روزها هر یک از انها با یک کاربری خاص از جمله هتل، رستوران، کافی‌شاپ و غیره، پذیرای گردشگران داخلی و خارجی در تمام ایام سال هستند.

 امارات متحده عربی در سال 1392 طی درخواستی بی پایه و اساس به یونسکو خواستار ثبت بادگیرها به نام این کشور شد در حالی که تنها خاستگاه این سازه‌ها، ایران است لذا دولتمردان کشورمان در راستای حمایت از این سازه مهندسی‌شده توسط ایرانیان، طی اقدامی مهم، طرح بادگیر زیبا و دو طبقه خانه آقازاده را از سال 93 روی اسکناس‌های 2000 تومانی چاپ کرده‌اند.
انتهای پیام