تغییر ذائقه تهرانی‌ها و توسعه میراث صنعتی در کشور

، سه پرونده میراث معاصر صنعتی یعنی «کارخانه مارگارین» در شهرری، «کارخانه دخانیات» در خیابان قزوین و «کارخانه زمزم» در خیابان آزادی تهران در همایش ملی ثبت میراث صنعتی که ۱۶ و ۱۸ آذر در بندر ماهشهر برگزار شد، واجد شرایط ثبت در فهرست آثار ملی شناخته شدند، کارخانه‌هایی که با تولید محصولات در چرخه اقتصادی کشور، می‌توانند در کنار فعالیت خود با داشتن یک کاربری فرهنگی مکمل نیز  به همان اندازه در اقتصاد ملی سهیم باشند.

محسن شیخ‌الاسلامی – معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان تهران– از توجه کارشناسان این اجلاس به محتوای ثبت میراث صنعتی با رویکرد میراث صنعتی معاصر یا مدرن خبر می‌دهد.

او درباره‌ی ثبت ملی این سه اثر صنعتی در فهرست میراث ملی کشور می‌گوید: کارخانه «زمزم» در خیابان آزادی با طراحی مرحوم سیحون در سال ۱۳۳۲ ساخته شد، یعنی دو سال بعد از ورود دومین موج صنعتی به کشور که می‌توان آن را در شروع دوران موج صنعت مدرن کشور دانست.

وی با بیان این‌که با آغاز دوره‌ی پهلوی دو موج صنعتی به کشور وارد شد، توضیح می‌دهد: یک موج متعلق به دوره پهلوی اول و ساختِ یکسری کارخانجات و کارهای زیربنایی بزرگ مانند احداثِ سدها، خطِ ریل و راه‌آهن و کارخانجات بزرگ مانند کارخانه «دخانیات» در حدود ۱۳۰۷ و دومین موج صنعتی که در دهه ۱۳۳۰ به کشور وارد شد و به دنبال آن برخی کارخانجات صنعتی مانند «زمزم»، «مارگارین» و در تهران و ری ساخته شدند.

او با اشاره به طراحی معماری کارخانه زمزم که توسط مرحوم سیحون انجام شده است، به خط تولیدِ این کارخانه که در لبه‌ی خیابان آزادی قرار دارد و توسط مردم قابل مشاهده است، اشاره می‌کند و می‌گوید: این یک معماری عملکردی و نوگراست که خط تولید را می‌توان دید و در عین حال خصوصیات معماری مدرن را نیز در خود دارد. از سوی دیگر نمونه‌ی این ساختمان در قالب قرینه، در لبه‌ی خیابان جیحون ساخته شده که آن بخش دفتری مجموعه بوده و همه‌ی این ساختمان‌ها در قالب یک مجموعه ثبت شده‌اند.

شیخ‌الاسلامی ساخت هر کدام از این کارخانه‌ها با بهره‌برداری‌های متفاوت را به تغییر ذائقه‌ها در زمان‌های مختلف نیز مرتبط می‌داند و ادامه می‌دهد: این نوع رویکرد یعنی ساخت تولید نوشیدنی و از سوی دیگر تغییر ذائقه به سمت مصرف روغن حیوانی و سنتی به عنوان روغن مارگارین نیز خود یک تغییر ذائقه اجتماعی و فرهنگی در میراث صنعتی کشور محسوب می‌شود.

به گفته‌ی او در اجلاس‌های ثبت میراث صنعتی کشور که در طول سال‌های گذشته برگزار شده است، تا کنون ساختمان سیلو تهران، کارخانه قند کهریزک و کارخانه قند ورامین در فهرست میراث صنعتی کشور ثبت شده‌اند.

انتهای پیام