تأثیر شرایط اخیر و اینترنت بر «پاییزه کتاب»

، در میان کافه‌ها، فست‌فودی‌ها و باشگاه‌های ورزشی خیابان انقلاب که حالا در جای کتاب‌فروشی‌هایی هستند که سال گذشته میزبان اهل کتاب بودند، و در میان بساط کتاب‌های قاچاق یا به قولی کتاب‌های ممنوعه که با وجود پلمب چندین انبار قاچاق کتاب هنوز در کنار پیاده‌روها پهن هستند، طرح «پاییزه کتاب» در حال برگزاری است؛ طرحی که تا پنجم آذرماه تمدید شده و علاقه‌مندان می‌توانند از تخفیف ویژه خرید کتاب استفاده کنند. 

اگر آمار دقیقی از کتاب‌فروشی‌های عضو این طرح نداشته باشیم باید یکی یکی از هر کدام سوال کنیم، چرا که برخی پوستر طرح «پاییزه کتاب» را روی شیشه یا در کتاب‌فروشی نصب نکرده‌اند.

در میان دغدغه‌های هرساله و همیشگی کتاب‌فروشان، این‌بار گله‌های متفاوتی شنیده می‌شود. 

تاثیر وضعیت خیابان‌ها بر کتاب‌فروشی‌ها

کتاب‌فروشی نسبتا وسیعی‌ است که به اغلب نیازهای مخاطبان کتاب پاسخ می‌دهد، البته مراجعه‌کنندگان اصلی «گوتنبرگ»، دانشجوها هستند. 

متصدی این کتاب‌فروشی در واپسین روزهای باقی‌مانده از وضعیت فروش طرح «پاییزه کتاب» امسال می‌گوید: در روز چهارشنبه (۲۹ آبان‌ماه) به نسبت روزهای قبل مراجعه بیشتری داشتیم. روزهای قبل به‌خاطر شلوغی خیابان‌ها، مردم می‌ترسیدند بیایند، حتی خودمان هم ساعت پنج مغازه را تعطیل می‌کردیم و برای همین خیلی خلوت بود. اما امروز مردم آسوده‌خاطرتر بودند و مراجعه برای استفاده از طرح پاییزه و خرید کتاب بیشتر بود. 

او با اشاره به این‌که اغلب استقبال‌کنندگان از طرح دانشجویان هستند می‌افزاید: اگر شرایط این‌طور نمی‌شد و اعتبارمان را هم افزایش می‌دادند خیلی بهتر بود. ضمن این‌که خیلی‌ها تا متوجه می‌شوند که طرح برگزار می‌شود سه روز از آن گذشته و اعتبار ما هم تمام شده؛ این به این خاطر است که اطلاع‌رسانی خوبی نمی‌شود.

متصدی کتاب‌فروشی «گوتنبرگ» معتقد است در شرایط فعلی که قیمت کتاب گران است از تخفیف طرح «پاییزه کتاب» استقبال خوبی می‌شود و بیان می‌کند: به طور کلی فروش‌مان نسبت به طرح «تابستانه کتاب» امسال و «پاییزه کتاب» سال گذشته به علت شرایط شلوغی خیابان‌ها کمتر بود. 

او در پاسخ به این سوال که آیا مبلغ مربوط به دوره‌های گذشته طرح با آن‌ها تسویه شده است یا خیر، می‌گوید: مبلغ مربوط به «پاییزه کتاب» سال گذشته را بعد از عید تسویه کردند و اطلاعی از این‌که «تابستانه کتاب» تسویه شده است یا خیر ندارم. 

چاره‌ای برای پایان اعتبار «طرح پاییزه»

با وجود آغازین روزهای خلوت طرح «پاییزه کتاب» امسال، اعتبار برخی کتاب‌فروشی‌ها با رسیدن به روزهای پررونق به اتمام رسیده است. 

متصدی فروش کتاب در کتاب‌فروشی «امیرکبیر» می‌گوید فقط دو میلیون اعتبار در اختیار آن‌ها قرار داده بودند که به سرعت تمام شده است. 

او همچنین در این‌باره بیان می‌کند: اعتبار خرید برای هر کس فقط ۱۲۰ هزار تومان است که این مبلغ گاهی حتی برای یک کتاب هم کم است. این سقف خرید باید بیشتر باشد. اغلب کتاب‌فروشی‌ها الان اعتبارشان را تمام کرده‌اند. 

اما کتاب‌فروشی نشر «امیرکبیر» برای پایان اعتبار طرح «پاییزه کتاب» چاره‌ای دیگر اندیشیده است و به گفته متصدی‌اش، در ایام برگزاری طرح «پاییزه کتاب» با وجود این‌که دیگر اعتباری برای تخفیف در طرح ندارند، کتاب‌های‌شان را با ۱۵ درصد تخفیف می‌فروشند. 

نشر «بیدگل» هم کتاب‌فروشی دیگری‌ است که دیگر اعتباری برای فروش «پاییزه کتاب» ندارد اما کتاب‌هایش را در ایام طرح با ۳۰ درصد تخفیف می‌فروشد که این درصد تخفیف حتی از میزان تخفیف ابلاغ‌شده برای طرح «پاییزه کتاب» نیز بیشتر است. 

متصدی کتاب‌فروشی «بیدگل» همچنین درباره وضعیت فروش در طرح «پاییزه کتاب» امسال می‌گوید: فروش کتاب در این طرح با طرح تابستانه و طرح‌های سال گذشته تقریبا برابر بوده و شاید بتوان گفت که حتی بیشتر هم بوده است. 

تاثیر قطعی اینترنت روی «پاییزه کتاب»

کتاب‌فروشی‌هایی که عضو طرح نیستند اما حرف دیگری دارند. مسئول یکی از این کتاب‌فروشی‌ها می‌گوید: بعد از قطعی اینترنت دیگر طرح پاییزه‌ای نمانده است. از همان اولش اینترنت قطع شد و برای انجامش هم به اینترنت نیاز است. قبلا که اینترنت وصل بود هم مشکلاتی در انجامش بود، الان که دیگر هیچ. ما در دوره‌های گذشته عضو طرح بودیم اما این دفعه به دلیل مسائل مربوط به قطعی اینترنت نتوانستیم شرکت کنیم. 

البته کتاب‌فروشی‌های دیگری هم که عضو طرح نیستند کم نیستند و وقتی از آن‌ها درباره علت این مسئله سوال می‌شود می‌گویند که به سیاست‌های شخصی نشرشان مربوط است؛ این درحالی‌ است که برخی از آنان در حالت معمول هم تخفیفی برای مراجعه‌کنندگان درنظر نمی‌گیرند. اما برخی از کتاب‌فروشان قدیمی‌تر معتقدند که علت این امر دشواری و دردسرهای مربوط به عضویت در طرح‌های فصلی کتاب است و اگر عضویت آن‌ها روندی معمول داشته باشد بدون شک همه در آن عضو می‌شوند. 

بی‌اطلاعی از تمدید «پاییزه کتاب»

 طرح «پاییزه کتاب» امسال تا پنجم آذرماه تمدید شده است اما برخی کتاب‌فروشی‌ها اطلاعی از این مسئله ندارند و گمان می‌کنند که روز پنج‌شنبه آخرین روز اجرای این طرح است. این مسئله به نبود اینترنت و اطلاع‌رسانی برمی‌گردد. 

حتی از میان مراجعه‌کنندگان هم عده زیادی از این‌که این طرح تمدید شده است اطلاعی ندارند و گمان می‌کنند طرح «پاییزه کتاب» فقط تا روز ۳۰ آبان‌ماه اجرا می‌شود. البته برخی کتاب‌فروشی‌ها سعی می‌کنند با اطلاع‌رسانی به مراجعه‌کنندگان این مسئله را جبران کنند. 

تمدید طرح بدون تجدید اعتبار فایده ندارد

 «اعتبارمان تمام شده»؛ این حرف اغلب متصدیان کتاب‌فروشی‌ها درباره «پاییزه کتاب» است. 

متصدی یکی از این کتاب‌فروشی‌ها درباره وضعیت فروش در طرح پاییزه کتاب امسال می‌گوید: از نظر مبلغ تغییری با گذشته نداشته است، اما از نظر تعداد کم شده و دلیلش هم افزایش قیمت کتاب است. 

او ادامه می‌دهد: طرح را تمدید کرده‌اند اما تمدید طرح بدون تجدید اعتبار فایده ندارد. چون مثلا اعتباری که به ما داده‌اند فقط یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان است و اصلا کافی نیست و به سرعت تمام می‌شود، پس باید اعتبارمان را هم افزایش دهند. 

پاسخ به دغدغه کتاب‌فروشان 

اما نیکنام حسینی‌پور، مدیرعامل موسسه خانه کتاب به عنوان مجری طرح «پاییزه کتاب» درباره تاثیر قطعی اینترنت بر این طرح و مشکلات برخی کتاب‌فروشان در این زمینه می‌گوید: مشکلات مربوط به مسائل زیرساختی اینترنت چند روزی‌ است که در کشور وجود دارد و به دلیل همین مسائل زیرساختی، طرح را تا تاریخ پنجم آذرماه تمدید کردیم که امیدواریم تا پنجم بخشی از این مسائل زیرساختی حل شود. البته این مسائل و مشکلات زیرساختی هنوز برای برخی کتاب‌فروشی‌ها ادامه دارد ولی همکاران ما در خانه کتاب مستقر هستند و اگر کسی در حوزه یارانه‌اش مشکلی دارد، می‌تواند تماس بگیرد تا ما آن را برایش شارژ کنیم. همچنین اگر مشکل دیگری هم دارد می‌تواند تماس بگیرد تا همکاران ما به آن رسیدگی کنند. واقعیت این است که این مسائل بر طرح ما اثر گذاشته است، اما امیدواریم که در طرح‌های آینده بتوانیم از مسیر دیگری این کار را انجام دهیم و مشکلی نداشته باشیم.

او با اشاره به تاثیر قطعی اینترنت بر کاهش فروش کتاب در طرح «پاییزه کتاب» بیان می‌کند: طبق آماری که تا دیروز بعدازظهر (چهارشنبه، ۲۹ آبان‌ماه) گرفته شده است، فروش طرح «پاییزه کتاب» امسال بالای پنج میلیارد و ۵۰۰ هزار تومان بوده است که پیش‌بینی می‌کنیم کتاب‌فروشی‌ها در روز کتاب‌گردی (پنج‌شنبه، ۳۰ آبان‌ماه) فروش بیشتری داشته باشند. 

انتهای پیام