بررسی تأثیر سنایی بر رهایی شعر پارسی از دربار

، چهل‌ونهمین نشست از مجموعه درس‌گفتارهایی درباره‌ی سنایی در روز چهارشنبه ۲۸ آذر ساعت ۱۶:۳۰ به بررسی «بازشناخت تأثیر سنایی بر رهایی شعر پارسی از سلطه‌ی دربار» اختصاص دارد که با سخنرانی دکتر علی صادقی‌منش در مرکز فرهنگی شهرکتاب واقع در خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمد قصیر (بخارست)، نبش کوچه‌ی سوم برگزار می‌شود.

در خبر برگزاری این نشست عنوان شده است: پیش از ظهور رسانه‌های مدرن، ادبیات و به ویژه شعر، به عنوان قدرتمندترینِ رسانه‌ها، مورد بهره‌برداری قرار می‌گرفت. به سبب نقشی که رسانه در تداومِ مشروعیتِ حکومت‌ها دارد، حاکمان با ابزارهای مختلف می‌کوشیدند که بر ادبیات نظارت کنند. تا زمانه‌ی سنایی، شاعر و آفریننده‌ی هر اثر هنری سترگ، اگر در اندیشه‌ی ماندگاری اثر خویش بود، بایستی به گونه‌ای آن اثر را به یک دستگاه حکومتی مرتبط می‌ساخت؛ این چنین بود که شیوه‌ی نگارش و حتی نگرش او، خواه ناخواه در پیوسته با آرا و سلایق طبقه‌ی حاکم می‌شد؛ در غیر این صورت شاعر باید هزینه‌ی ماندگاری اثرش و نیز سرپیچی از هنجارهای دربار را می‌پرداخت. سنایی نخستین شاعری است که با گنجاندن مفاهیم عرفانی در شعر خویش، کوشید تکیه‌گاهی غیر از یک دربار یا حکومت برای حفظ و ماندگاری اثر هنری خود بیابد. او با اتکا به ظرفیت‌های اجتماعی قشری که اندک‌اندک جایگاهی قدرتمند در جامعه‌ی ایرانی می‌یافت اما صاحب یک حکومت نبود، قشر صوفیان، کوشید از سرمایه‌های بنیادین آن به عنوان پشتوانه‌ای برای حفظ اثر هنری‌اش بهره برد و با تعادلی که میان تکیه‌گاهش در دربار و خانقاه ایجاد کرد، از تأثیرات دربار بر شعرش بکاهد؛ این‌چنین بود که سنایی با آغاز این رویکرد سبب شد که شاعرانی پس از وی پا به عرصه‌ی ادب فارسی بگذارند که با پیروی از روشش، آثارشان بدون وابستگی و تأثیرپذیری مستقیم به دستگاه حکومتی نیز بخت ماندگاری و نشر داشت. در حقیقت راهی که او آغاز کرد، گام‌های نخست برای توازن قدرت رسانه در میانه‌ی مردم و دربار بود.

انتهای پیام