انبارهایی که آثار تاریخی موزه نفت را تأمین کردند

، حشمت‌اله منعم، مشاور مدیر موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت در آیین شبِ بخارا با نام "شب دروازه‌دولت" که چهارشنبه ۲۷ شهریور در موزه پمپ بنزین دروازه دولت تهران برگزارشد، با بیان این که مقدمات راه‌اندازی موزه‌های صنعت نفت ایران با حکم زنگنه، وزیر نفت ۲۲ دی ماه ۱۳۹۲ انجام شد، گفت: وی با انتصاب رییس کنونی موزه‌های صنعت نفت، به عنوان مسئول مطالعه و ایجاد موزه‌های این وزارتخانه، به او ماموریت داد تا با تشکیل کارگروهی از صاحب‌نظران و کارشناسان برجسته و بهره‌برداری از نتایج مطالعات موارد مشابه در جهان، برای پیشبرد ایجاد موزه‌های صنعت نفت در سه شهر تهران، ‌آبادان و مسجد سلیمان اقدام کند.

وی با بیان این‌ که نخست تجربه و تصویر روشنی از ایجاد موزه‌های صنعتی در کشور وجود نداشت، اظهار کرد: ۱۱۰ سال از اکتشاف نفت در مسجد سلیمان می‌گذشت و برای ما سوال بود که صنعت نفتی که مخارج همه کشور را تامین می‌کند، چرا تاکنون موزه‌ای مربوط به آن در اختیار ندارد؟

او با اشاره به وجود آثاری مهم مرتبط با این حوزه در انبارهای مازاد صنعت نفت و در نهایت جمع‌آوری سه هزار قلم شی و سند موزه‌ای برای نمایش در موزه‌ها اظهار کرد: در دوره‌های مختلف قبل از انقلاب اسناد و مدارک از ایران خارج شده بود که در این بین متوجه شدیم اسناد بسیار موثر ۳۰ ساله اول تاریخ صنعت نفت توسط شرکت "بی پی" از ایران خارج شده بود، در واقع به گفته برخی کارشناسان که به لندن مراجعه کرده بودند حجم اسناد کنسرسیوم نفت انگلیس و ایران قابل مشاهده بود.

دستیابی به اسناد زمین‌شناسی ۲۵ سال قبل از کشف نفت در ایران

منعم ‌با تاکید بر این که سال ۵۶ نیز حجم قابل توجهی از اسناد صنعت نفت توسط شرکت‌های کنسرسیومی از ایران خارج شده بود، بیان کرد: همزمان با شکل‌گیری مدیریت موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت فعالیت‌های هدف‌دار آغاز شدند، اما باور نمی‌کردیم به اسنادی دست پیدا کنیم که مربوط به سال‌های آغازین اکتشاف نفت بوده است.

وی با بیان این که به اسناد زمین شناسی ۲۵ سال قبل از کشف نفت در مناطق ایران دست پیدا کرده‌ایم، افزود: در این زمینه اسنادی از مکاتبات و نقشه‌های "رینولدز" زمین شناس انگلیسی در مسجد سلیمان را شناسایی کرده‌ایم که اهمیت زیادی دارد.

او اضافه کرد: در حال حاضر نیز به بیش از ۲۲ میلیون سند و اوراق در مرکز اسناد صنعت نفت دست پیدا کرده‌ایم؛ سند و اوراقی که مربوط به روزهای اولیه اکتشاف نفت است.

منعم با بیان این‌که در این مدت ده‌ها مرکز و اماکن نفت، در فهرست میراث ملی ثبت شده‌اند، اضافه کرد: بیش از ۳۰ پروژه موزه‌ای در کشور در بناهای تاریخی صنعت نفت پیش‌بینی شده‌اند؛ علاوه بر این‌که تا کنون چهار موزه صنعت نفت در کشور راه‌اندازی شده است.

مشاور مدیر موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت، هرچند راه‌اندازی موزه‌های صنعت نفت را کار بزرگی دانست اما معتقد است: کار بزرگتری که صورت گرفت تغییر نگاه به آثار صنعتی، ‌صنعت نفت بود که تا سال‌های گذشته آن‌ها جزو مجموعه‌های مازاد بودند.

وی در ادامه به راه اندازی موزه نفت‌سوزها در کرمان اشاره کرد و افزود: در این موزه صدها اثر نفت‌سوز، ‌که نسل جوان هرگز آن‌ها را دیگر نمی‌تواند ببیند، گردآوری شده است.

وی همچنین به موزه صنعت نفت درغرب کشور اشاره کرد و افزود: این موزه که یکی از موزه‌های دیدنی کشور است در کارخانه حلب‌سازی و حلب‌پرکنی کرمانشاه راه‌اندازی می‌شود و برای مخاطبان می‌تواند بسیار جذاب باشد.

در این موزه نفتی می‌شوید

وی همچنین در ادامه به تاریخچه موزه پمپ‌بنزین دروازه دولت اشاره کرد و افزود: پمپ بنزین دروازه دولت یا جایگاه شماره ۶ سومین جایگاه عرضه سوخت در تهران و یکی از معدود جایگاه‌های به‌جامانده از نسل اول پمپ‌بنزین‌های کشور است که ساخت آن به دهه ۱۳۱۰ خورشیدی برمی‌گردد. این جایگاه در خیابان سعدی، یکی از قدیمی‌ترین جایگاه‌های عرضه سوخت در تهران و از معدود جایگاه‌های عرضه سوخت است که بنای اصلی آن همچنان پابرجا مانده بود و به همین دلیل برای تبدیل شدن به موزه نفت در نظر گرفته شد.

مشاور مدیر موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت با اشاره به این‌که عملیات مرمت پمپ بنزین دروازه دولت در زمستان ۱۳۹۴ در دو فاز و ۷۹ پروژه آغاز شد، اضافه کرد: همزمان با شروع فاز اول از فروردین ۱۳۹۵، تحقیقات در مورد سوابق و پیشینه تاریخی این جایگاه و گردآوری مستنداتی از جمله تصاویر، خاطره‌ها و نوشته‌های مرتبط با گذشته این جایگاه آغاز شد. این جایگاه در مرداد سال ۹۶ به شماره ۳۱۷۱۱ در فهرست آثار ملی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به ثبت رسیده است.

وی تاکید کرد: معرفی تاریخ جایگاه‌های توزیع سوخت در کشور، نمایش اشیا و اسناد مرتبط با چرخه تحول پخش فرآورده‌های نفتی از ابتدا تا کنون، شیوه بارگیری و حمل و تخلیه سوخت در جایگاه‌های عرضه از اهداف تعریف‌شده برای این موزه به شمار می‌رود.

مراسم شب دروازه دولت از سوی مدیریت موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت با همکاری دست اندرکاران نشریه بخارا با عنوان موزه “پمپ بنزین دروازه دولت” تهران در حالی برگزار شد که عبدالله انوار  و محمد رضا جواهری به دلیل بیماری امکان حضور در این مراسم را نداشتند، همچنین سید احمد محیط طباطبایی در سخنانی به تاریخچه تهران قدیم و دروازه‌های تهران به خصوص دروازه دولت پرداخت.

انتهای پیام