Fa
En
از حاشیه‌ها تا درمان چاقی نمایشگاه کتاب
مدیرعامل جدید موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی معتقد است اگر اساسنامه موسسه نمایشگاه‌ها را اصل قرار دهند، این نهاد حاشیه‌ای در پی نخواهد داشت. او همچنین از کاهش بودجه نمایشگاه کتاب تهران و ادغام و حذف برخی از کمیته‌های نمایشگاه خبر می‌دهد.
ساختار موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی و حاشیه‌هایی که این موسسه داشته، برگزاری سی و دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با توجه به بحران کاغذ، تغییراتی که در روند اجرایی نمایشگاه پیش آمده، بودجه نمایشگاه کتاب سال آینده، وضعیت نمایشگاه‌های استانی کتاب و حضور ایران در نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب موضوعاتی است که در گفت‌وگوی ایسنا با قادر آشنا - مدیرعامل موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران - مطرح شد.
مشروح این گفت‌وگو در پی می‌آید.
اصل قرار دادن اساسنامه موسسه حاشیه‌ها را از بین می‌برد
موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی با حاشیه‌هایی همراه بوده و حرف و حدیث‌هایی درباره آن وجود داشته. به نظر شما ساختار موسسه به‌گونه‌ای است که حاشیه‌ساز باشد؟ چه تدابیری اندیشیده‌اید تا این نهاد از حاشیه دور باشد یا از حجم حاشیه‌ها کاسته شود.
این موسسه یک اساسنامه دارد و مبتنی بر آن شکل گرفته است. در این اساسنامه مأموریت‌ها، وظایف و تکالیف موسسه تعیین شده است، که اگر به همان مأموریت‌ها و وظایف‌مان که بر اساس اساسنامه تعیین شده، اتکا کنیم قطعا هیچ حاشیه‌ای نخواهیم داشت.
در اساسنامه موسسه بالاترین رکن تصمیم‌گیری هیئت امنا و بعد از آن هیئت مدیره است. اگر ما به عنوان موسسه به تمام کارهایی که می‌خواهیم انجام بدهیم از این دو منظر نگاه کنیم، یعنی هم نظر هیئت امنا و هم نظر هیئت مدیره را داشته باشیم و به اساسنامه هم توجه کنیم علی‌القاعده نیاید حاشیه‌ای به لحاظ ساختاری داشته باشیم.
موسسه نمایشگاه‌ها شکل گرفته تا بخشی از نیازهای جامعه را پاسخ بدهد و از طرفی بتواند بخشی از مأموریت‌ها و وظایف وزارت ارشاد را انجام دهد. در سالیان گذشته به هر دلیلی به این جمع‌بندی رسیده‌اند که موسسه را شکل دهند، مانند موسسه‌های دیگری که وجود دارد؛ خانه کتاب، موسسه رسانه‌های تصویری، بنیاد فارابی و بنیاد رودکی.
عمده‌ترین مأموریت ما برگزاری نمایشگاه‌های فرهنگی ایران است که یکی از آن‌ها نماشگاه کتاب است؛ نمایشگاه کتاب همه این نمایشگاه‌ها نیست، یعنی ما از همه ظرفیت‌مان استفاده نمی‌کنیم. به صلاح دولت، کشور و وزارت ارشاد است که از این ظرفیت استفاده کنند. زمانی که جناب دکتر جنتی وزیر ارشاد بود، بخش‌نامه‌ای را صادر کرده بود تا کلیه فعالیت‌های فرهنگی که جنس نمایشگاهی دارد با محوریت این موسسه انجام شود، که انجام نگرفت. این در حالی که این مأمورت‌ها هم در اساسنامه ما هست و هم دستور وزیر است. با توجه به ظرفیتی که در موسسه وجود دارد فکر می‌کنیم این کار به لحاظ اجرایی شدنی است. اگر ما به همین مباحث توجه کنیم این حواشی خود به خود از بین خواهد رفت.
شفافیت مالی جزء خطوط قرمزم است
درباره موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی، مسائلی همچون حاشیه‌های مالی از جمله نبود شفافیت در صرف بودجه مطرح بوده است. در این زمینه و اقداماتی که موسسه برای ایجاد شفافیت بیشتر انجام خواهد داد، توضیح می‌دهید.
با تمام وجود بر این باورم که در حوزه مالی، قانون باید فصل‌الخطاب باشد؛ یعنی چارچوب اداری و مالی ما باید رعایت شود. اگر چارچوب مالی و اداری ما روشن شود، شفافیت خود به خود به وجود می‌آید؛ یعنی ما در هر کار و فعالیتی که می‌خواهیم انجام دهیم باید درآمد، هزینه و خرج‌ها کاملا شفاف و روشن باشد. تمام سعی و تلاشم بر این است. این موضوع جزء خطوط قرمزی است که در طول مدیریتم و درهرجا که کار کردم، داشته‌ام. تاکنون یک قدم عقب نیامده‌ام و نخواهم آمد، ولو این‌که یک لحظه مدیر نباشم خلاف ضوابط و مقررات عمل نمی‌کنم.
اگر بناست کاری را واسپاری کنیم باید به مزایده بگذاریم یا اگر خدمات کاری ارائه می‌دهیم باید به مناقصه بگذاریم تا همه‌چیز شفاف و روشن باشد. امسال برای اولین‌بار تبلیغات محیطی نمایشگاه کتاب را به مزایده گذاشتیم. جلسه‌ای با کمیسیون معاملات و کمیسیون بازرگانی و کسانی که در مناقصه شرکت کرده بودند گذاشتیم و پاکت‌شان را در مقابل‌شان باز کردیم. دیگر شفاف‌تر از این؟ کسانی که در مناقصه شرکت کرده بودند در جلسه حضور داشتند. به کسی که او را رد کرده بودیم دلیلش را گفتم. (طی بررسی‌های ما مشخص شد مجوز انجام تبلیغات ندارد.)
من مسئول دوران خودم هستم
من از جمله کسانی هستم که به گذشته آدم‌ها وارد نمی‌شوم. گذشته به من ربطی ندارد. من مسئول دوران خودم هستم و در این دوران تلاشم بر شفافیت است. هر رسانه‌ای که در حوزه مالی اشکالی دید بنویسد، اگر یقین حاصل کردند انحرافی پیش آمده بگویند، زیرا بر این باورم که باید از بیت‌المال پاسداری کرد. هرچیزی جای خود را دارد. چارچوب اداری و مالی، مأموریت‌ها و سفرهای ما شفاف و روشن است و اگر کسی یقه ما را در این دنیا و آن دنیا گرفت باید پاسخ روشنی برایش داشته باشیم.
تأثیر گرانی کاغذ در نمایشگاه کتاب
گرانی کاغذ و کمبود آن از جمله مشکلاتی است که نشر را درگیر خود کرده و تأثیراتی بر چاپ کتاب توسط ناشران داشته است. با وجود این مشکلات نمایشگاه سال آینده را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
گران شدن کاغذ قطعا بر روی ناشران و فعالیت‌های‌شان تأثیرگذار بوده و حتما ناشران با مشکل روبه‌رو شده‌اند، اما به نظر من در نمایشگاه کتاب پیش رو کمتر اثر می‌گذارد، زیرا فاصله ایجاد بحران در چاپ کتاب و نمایشگاه کتاب کم است، اما بیشتر این فشار در سال ۹۹ خواهد بود.
البته همه تلاش ما این است که بتوانیم یارانه را نسبت به سال گذشته افزایش بدهیم. هنوز به رقم دقیقی نرسیده‌ایم اما اراده این است و آقایان صالحی، وزیر ارشاد و جوادی، معاون فرهنگی وزارت ارشاد پیگیر این موضوع هستند. امیدواریم بتوانیم یارانه‌ها را افزایش دهیم.
باید از ظرفیت صنف استفاده کنیم
واسپاری امور نمایشگاه بین‌المللی کتاب به صنف نشر از موضوعاتی است که مطرح بوده است. امسال چه تغییراتی در واسپاری‌ها پیش آمده و تا چه حد انجام شده است؟ همچنین به عنوان یک مدیر دولتی فکر می‌کنید با توجه به این‌که این کارها همیشه دست دولت بوده صنف و به طور کلی بخش خصوصی توانانی اداره این رویداد فرهنگی را دارد؟
واسپاری‌ها همانند سال گذشته است و چیزی کم نشده است. تأکید وزیر و معاون وزیر بر این بود اموری که واسپاری شده محفوظ بماند. چیزی از صنف کم نشده است و رویه سال قبل ادامه خواهد داشت، البته در شورای سیاستگذاری نمایشگاه که بالاترین رکن آن است، راجع‌به ساختار نمایشگاه بازنگری شده است.
باور شخصی من این است که حتما از ظرفیت صنف کمک بگیریم زیرا صنف کننده کار است، کار را می‌شناسد و توانمند است.
اما نکته‌ای که در واسپاری‌ها وجود دارد این است که مرز واسپاری‌ها روشن نیست. البته بخشی از روشن نبودن مرزها طبیعی است. زمانی که امری را واگذار می‌کنید باید آزمون و خطا شود تا شما به یک جمع‌بندی برسید که رویه کار چیست، در مسیری که می‌روید اشکالی نیست و یا رویه را باید تغییر بدهید؟
البته شاید از نظر صنف واگذاری یک معنا داشته باشد و از نظر ما معنای دیگری؛ اما زمانی که با هم کار کنیم و جلو برویم عیب کار مشخص خواهد شد، زمانی که این عیب‌ها پیدا شود باید آن‌ها را برطرف کنیم. املای نانوشته غلط ندارد، وقتی چیزی را می‌نویسی تازه عیب‌ها آشکار می‌شود، زمانی هم که عیب‌ها پیدا می‌شود عقل سلیم حکم می‌کند که این عیب‌ها و نقاط ضعف را برطرف کنید.
اگر دولت بخواهد واسپاری انجام دهد باید به بخش خصوصی اعتماد کند، ما باید به صنف اعتماد کنیم، اما این به معنای آن نیست که از وظایف حاکمیتی و دولتی که وظیفه شماست چشم‌پوشی کنید و بگویید در اختیار من نیست. یک‌سری وظایف، رسالت‌ها و مأموریت‌هایی هست که برای آن به وجود آمده‌اید و نمی‌توانید سکوت کنید، اما بخشی از کارها و وظایف را که صنف می‌تواند انجام دهد، واگذار کنید. البته باید چارچوب‌ها را مشخص کنید تا در انجام وظایف تداخل ایجاد نشود، این تداخل کارها باعث ایجاد کدورت و دل‌نگرانی می‌شود و باید این‌ها را برطرف کنید. خوشبختانه در وزارت ارشاد تعامل وجود دارد.
به خاطر فربه شدن نمایشگاه داد همه درآمد
البته اشکالاتی در کار ما وجود دارد؛ گاهی می‌خواهیم مسیری را اصلاح کنیم، با این کار اگر قبلا ارشاد ۱۰ کار انجام می‌داد حالا شده است ۹ کار، حالا نباید فکر کنیم ارشاد عقب‌نشینی کرده است یا صنف دو کار را انجام می‌داد، حالا شده یک کار، پس صنف عقب‌نشینی کرده است. اصلاح به معنای جرح و تعدیل است نه اضافه کردن کارها. این‌قدر کار به نمایشگاه اضافه کرده‌ایم که نمایشگاه فربه شده و داد همه درآمده و حالا باید فکری به حال آن کنیم.
پس این‌طور نیست که اگر کاری از نمایشگاه کم یا به آن اضافه می‌شود، وزارت ارشاد و یا صنف فکر کنند که عقب‌نشینی کرده‌اند، این تفکر درستی نیست. ما باید کار را جلو ببریم، نقاط ضعف را برطرف کنیم، اگر کمبودی وجود دارد آن را تقویت کنیم، اگر شبهه‌ای در کار است آن را شفاف کنیم. بنابراین بحث تمرین و تجربه است.
لاغر شدن نمایشگاه کتاب
در رابطه با بحث نمایشگاه، به نظرمان رسید بخش‌هایی زاید است که باید حذف یا ادغام شود. خوشبختانه شورای سیاستگذاری نمایشگاه، تشکل‌های نشر و اتحادیه شرکت‌های تعاونی ناشران ایران (آشنا) با ما همراهی کردند و از آن‌ها سپاسگزارم. تا کنون ندیده‌ام هیچ مقاوتی در میان آن‌ها صورت بگیرد. ما امسال از ۱۲ کمیته به هشت کمیته رسیده‌ایم که این موضوع اتفاق بزرگی است. ما چند بخش را حذف و یا ادغام کرده‌ایم و این عقب‌نشینی نیست. این‌ها ضرورت‌های زمانی ماست، ما به جایی رسیده‌ایم که نیازی نیست برخی از کارها ادامه داشته باشد، یا شرایط ما به‌گونه‌ای نیست که بتوانیم با این ساختار ادامه بدهیم. با همراهی دوستان ساختارها را اصلاح کردیم. اگر بپرسید باز جای اصلاح دارد، می‌گویم بله. بگویید بهتر از این هم می‌شد اصلاح کرد، می‌گویم بله. اما به نظرم برای سال اول کفایت می‌کند.
چه کمیته‌هایی حذف یا ادغام شده‌اند؟
امسال کمیته تشریفات را حذف کردیم. ستاد خبری، سایت و فضای مجازی را نیز در کمیته روابط عمومی ادغام کردیم. کمیته رفاهی، پشتیبانی و اجرایی را نیز در یک کمیته ادغام کردیم. چون جنس رفاه، اجرا و پشتیبانی یکی است، این‌ها را ادغام کردیم. اداره مالی را نیز ادغام کردیم. تبلیغات هم دیگر کمیته نیست و به شکل کارگروه درآمده است.
غیر از ساختار نمایشگاه تلاش کردیم نیروی انسانی را کاهش دهیم، امسال از ۱۳۵۰ نفری که نمایشگاه را در سال گذشته اداره می‌کردند به ۸۸۰ نفر رسیدیم. البته ممکن است چند نفر بالا پایین شود. اما سعی کردیم جمعیت قابل توجهی از نیروی انسانی را تعدیل کنیم، زیرا گاه تراکم نیرو خود باعث مزاحمت است. من آموخته‌ام و باورم این است نیروی کم که وظایفش مشخص است بهتر از نیروی زیاد است که وظایف مشخصی ندارد.
در روابط عمومی هم بخش‌هایی داشتیم که از نظر من عمرشان به سر آمده بود و ادامه دادن‌شان به صلاح نبود. با وجود دنیای مجازی و شبکه‌های اجتماعی که جایگزین خیلی چیزها شده است، نیازی به چاپ ویژه‌نامه ۱۶ صفحه‌ای در روز نبود. تجربه شخصی‌ام این بود تعداد اندکی از آدم‌ها این ویژه‌نامه را می‌خوانند، بنابراین این بخش را حذف کردیم و در پایان نمایشگاه مستندی از فعالیت‌ها نمایشگاه منتشر می‌کنیم. از طرفی هم در مصرف کاغذ صرفه‌جویی می‌کنیم. در واقع هرچه را مکتوب و غیرضروری بود حذف کردیم. همچنین همه کمیته‌ها برای خود مستندسازی داشتند که ما این مستندسازی را حذف کردیم زیرا با وجود روابط عمومی، فضای مجازی و خبرگزاری‌ها نیازی به برخی از این کارها نیست و عمرشان تمام شده است.
اصرار بر انجام سنتی برخی از کارها باعث می‌شود به جایی راه نبریم. در شرایط فعلی کشور که شرایطی خاصی است باید تلاش کنیم به اندازه سهم‌مان در اقتصاد مقاومتی که مقام معظم رهبری از آن یاد می‌کنند و دولت نیز بر آن تأکید دارد، وارد شویم.
کاهش بودجه نمایشگاه نسبت به سال گذشته
۱۷ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان هزینه اجرایی نمایشگاه سی و یکم بود. ما امسال در هیئت امنا تصویب کردیم تا با وجود افزایش قیمت‌ها، با ۱۵ میلیارد تومان، نمایشگاه را اداره کنیم. عزم‌مان جزم است تا از ۱۵ میلیار تومان یک قران بیشتر نشود. در واقع تلاش داریم با وجود افزایش قیمت‌ها، ۲ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان کاهش داشته باشیم.
هم ما و هم صنف و شورای سیاستگذاری و شورای برنامه‌ریزی نمایشگاه و کمیسیون معاملات و کمیسیون بازرگانی اراده کرده‌ایم که نمایشگاه کتاب را در همین ظرف مالی انجام بدهیم.
روند برگزاری نمایشگاه‌های استانی کتاب
درباره برگزاری نمایشگاه‌های استانی کتاب نقدهای بسیاری وارد است. منتقدان بر کم‌توان شدن کتاب‌فروشی‌های استان‌ها تأکید دارند و گاه گفته می‌شود بهتر است هزینه‌های برگزاری نمایشگاه به سمت ایجاد زیرساخت‌ها برود. آیا تدابیری اندیشیده‌اید تا با برگزاری نمایشگاه‌های استانی، کتاب‌فروشی‌ها را از دست ندهیم یا این‌که تغییری در برگزاری این نمایشگاه‌ها به وجود نمی‌آید؟
خودم تجربه برگزاری هشت دوره نمایشگاه استانی را دارم. زمانی که در جهاد دانشگاهی بودم در تالار علامه امینی نمایشگاه کتاب دانشگاهی را برگزار می‌کردیم. بنابراین با جنس کار آشنا هستم. نمایشگاه استانی خواست و مطالبه عمومی استان است، از استاندار گرفته تا نماینده ولی فقیه، دانشگاه‌ها، حوزه‌ها و مجامع فرهنگی. همه برگزاری نمایشگاه‌ها را به عنوان مطالبه جدی می‌خواهند و نمی‌توان این مطالبه را نادیده گرفت.
آیا به شیوه دیگری می‌توان آن را برگزار کرد، یا راه دیگری دارد؟ برای این‌که به این سوال برسیم از مدیران کل و تشکل‌های نشر خواهش کردم تا هرکس هر ایده‌ای دارد که می‌شود نمایشگاه به شکل دیگری برگزار شود و یا همین شکل تقویت شود، به ما بگوید تا این نیاز و مطالبه عمومی استان را برطرف کنیم. البته تاکنون نظراتی را دریافت و آن‌ها را آنالیز کرده‌ایم و امیدوارم برای سال آینده به یک جمع‌بندی برسیم که نمایشگاه‌ها را به همین شکل ادامه بدهیم، روش دیگری را جایگزین آن کنیم و یا تلفیقی از دو روش جدید و قدیمی داشته باشیم. هنوز این موضوع نهایی نشده و تا زمانی که نهایی نشود نمی‌توانیم حرفی بزنیم.
البته کتاب‌فروشان از دو ماه قبل از برگزاری نمایشگاه تا دو ما بعد از نمایشگاه آسیب می‌بینند. به دستور دکتر صالحی، در ایام نمایشگاه‌ها دستگاه‌های پُزی که به نمایشگاه اختصاص دارد به کتاب‌فروشی‌ها نیز اختصاص داده می‌شود، دو هفته بعد از برچیده شدن نمایشگاه نیز دستگاه‌های پُز در کتاب‌فروشی‌ها فعال هستند و کسانی که موفق نشوند بن‌کارت‌های خود را استفاده کنند می‌توانند از کتاب‌فروشی‌ها خرید کنند. در واقع با این کار خلایی که در کار کتاب‌فروشی‌ها ایجاد می‌شد کمتر شد.
برگزاری نمایشگاه استانی در نهایت به نفع کتاب‌فروشان است
به نظر من برگزاری نمایشگاه‌های استانی در درازمدت به نفع کتاب‌فروشان است، زیرا این کار باعث تبلیغ کتاب می‌شود و به تغییر ذائقه مردم به سمت کتاب‌خوانی و مطالعه کمک می‌کند. من هم قبول دارم در فاصله دو سه ماه مخاطبان کتاب‌فروشی‌ها کمتر می‌شوند. با تغییر ذائقه مردم به سمت کتاب‌خوانی مردم کجا کتاب‌های‌شان را تهیه می‌کنند؟ از کتاب‌فروشی‌ها. این موضوع در درازمدت به کتاب‌فروشی‌ها کمک می‌کند.
نکته‌ای که جای تقدیر دارد ایجاد کتاب‌فروشی‌های بزرگ است، من دلم می‌خواهد تعبیر کتاب‌فروشی‌ها را برای آن‌ها به کار نبرم؛ می‌خواهم به آن‌ها بگویم نمایشگاه‌های دائمی کتاب. در هرمزگان، بیرجند و قم این کتاب‌فروشی‌های بزرگ ایجاد شده و برای تمام گروه‌های سنی و تمام سلایق کتاب وجود دارد. به نظرم اگر سیاست‌های فرهنگی دولت نبود و ذائقه مردم به سمت کتاب‌خوانی تغییر نمی‌کرد، این کتاب‌فروشی‌های بزرگ را دایر نمی‌کردند. این افراد بهترین مکان ممکن را به لحاظ موقعیت جغرافیایی به ایجاد نمایشگاه‌های دائمی کتاب اختصاص داده‌اند، که اگر به چیز دیگری اختصاص می‌دادند حتما درآمد بیشتری داشتند؛ اما با عشق و علاقه از بهترین ویترین و شکل استفاده می‌کنند، جاذبه‌هایی به وجود آورده‌اند که آدم‌ها هم می‌توانند خرید کنند و هم می‌توانند استراحت کنند. این‌ها را ما نداشتیم و یا کم داشتیم. الان این فرهنگ شکل گرفته که با حمایت‌های دولت و وزارت ارشاد بوده است.
نباید به دنبال بده‌بستان بود
با توجه به شرایطی که کشور ما در آن قرار دارد، آیا دستاوردهای حضور ایران در نمایشگاه‌های خارجی کتاب به‌قدری هست که ما حتما در آن‌ها شرکت کنیم؟ از طرفی هم در ترجمه آثارمان به زبان‌های دیگر و ارائه کتاب‌های‌مان موفق نبوده‌ایم. درباره حضور ایران در این نمایشگاه‌ها و این‌که آیا تغییری در این برنامه‌ها ایجاد شده است، توضیح می‌دهید؟
بر این باورم که اگر شرایط کشور اجازه بدهد ما در هر جای دنیا که حوزه فرهنگی دارد، باید حضور داشته باشیم، زیرا این حضور باعث معرفی ملت‌ها و کشورها می‌شود. این نمایشگاه گاه در قالب نمایشگاه کتاب است، گاه یک جشنواره تئاتر و سینما. شما باید حضور پیدا کنید، زیرا کشور منزوی خوب نیست.
دنبال این نباشید که ما چیزی می‌دهیم و چیزهایی می‌گیریم با خودمان می‌آوریم. این حضورها عینی نیست و نباید گفت دوتا دادم و چهارتا گرفتم. خود حضور معنا دارد. اما باید به دنبال این باشیم که حضورمان را با توجه به شرایط کنونی و مشکلاتی که داریم هدفمندتر کنیم. در بخش داخلی با کسانی که در حوزه نمایشگاه‌های خارجی صاحب‌نظرند مانند آژانس‌های ادبی، تشکل‌های دانشگاهی و سازمان‌هایی که با خارج از کشور ارتباط دارند، مکاتبه کردیم و خواهش کردیم به سه سوال ما پاسخ بدهند؛ بهترین نمایشگاه‌های بین‌المللی کدام‌ها هستند؟ چه برنامه‌هایی باید در این نمایشگاه‌ها عرضه کنیم؟ و این‌که شما چه کمک‌هایی می‌توانید به ما بکنید؟ داریم جواب‌ها را می‌گیریم که جمع‌بندی شود و بعدش بتوانیم اولویت‌بندی کنیم، زیرا با توجه به شرایط مالی کنونی اصل کارمان بر صرفه‌جویی است. یعی باید بتوانیم با توجه به بضاعت مالی‌ای که داریم اولویت‌بندی کنیم؛ مثلا بگوییم در سال، ۱۰۰ نمایشگاه خارجی برگزار می‌شود که ۲۰ تا از این نمایشگاه‌ها از کیفیت بالایی برخوردارند، آدم‌های بیشتری حضور پیدا می‌کنند، بُرد تبلغاتی بیشتری دارند و باید بتوانیم در آن‌ها حضور پیدا کنیم. این‌ها را گذاشتیم بعد از کار کارشناسی دقیقی که همکاران ما انجام می‌دهند، منتشر کنیم.
سال آینده به جمع‌بندی خواهید رسید؟
ما غیر از نمایشگاه بولونیا هیچ تعهدی به وجود نیاورده‌ایم مگر این‌که به کار کارشناسی برسیم. برای سال آینده امیدوارم تصمیم شفاف و روشنی بگیریم. البته این موضوع در طول سال خواهد بود و این‌طور نیست که من اراده کنم تا ۱۰ روز دیگر در نمایشگاه حضور پیدا کنم و کارهایم با عجله و بدون برنامه باشد. باید کار کارشناسی بکنیم و ببینیم از ابتدای سال تا انتهای سال در چند نمایشگاه حضور پیدا کنیم و با چه کیفیتی. این جزء برنامه‌های ماست. این باور شخصی من است و این‌که چقدر عملیاتی و اجرایی شود باید دید.
اولویت حضور با حوزه تمدنی ایرانی - اسلامی است
البته حضور در حوزه‌های تمدنی ما، چه حوزه تمدن ایرانی و چه تمدن اسلامی، از اولویت برخوردار است، یعنی کشورهای همسایه، هم‌زبان، هم‌دین و هم‌کیش‌مان را باید در اولویت بگذاریم؛ اولویت، اول با این کشورها و بعد با سایر کشورهاست. با کشورهای فارسی‌زبان که کتاب و فرهنگ را می‌شناسند و هم‌زبان ما هستند باید بتوانیم به صورت خاص‌تر ارتباط برقرار کنیم. این حوزه باید جزء اولویت‌های ما باشد.
انتهای پیام
مطالب مرتبط
ثبت نظر