ارائه نکات قرآنی برای رسالت کار خبرنگاران از زبان قرائتی

، حجت‌الاسلام و المسلمین محسن قرائتی صبح امروز سه‌شنبه (۱۸ دی ماه) در نشست «رسالت خبرنگاران در قرآن»  که با حضور اصحاب رسانه، مدیران روابط عمومی و فعالان مجازی در سالن ابن سینای دانشکده‌ علوم پزشکی تهران برگزار شد با بیان این که گاهی اوقات بغضم می‌گیرد چرا که گمان می‌کنم ۴۰ سال است  معارف قرآن را به خوبی برای مردم بیان نمی‌کنیم اظهار کرد: ای کاش چنین جلسه‌ای را  ۴۰ سال قبل برای خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای کشورمان برگزار می‌کردیم؛ چرا که قرآن کریم معارفی را دارد که برای تمام شغل‌ها و تمام زمان‌ها است.

وی گفت: قرآن کریم به ما می‌آموزد که باید حرف مفید بزنیم و از سخنان اضافی و لغو پرهیز جدی داشته باشیم، بسیاری از دستگاه‌های اجرایی، کارهای موازی انجام می‌دهند و بسیاری از سخنرانان کشورمان صحبت‌های مشابه و مترادف می‌گویند.

رئیس ستاد اقامه نماز با بیان این مطلب که بیش از ۲۰ نکته قرآنی درباره‌ رسالت خبرنگاران وجود دارد اما متاسفانه ما به آنها نپرداخته‌ایم گفت: خداوند در آیه‌ ۷۹ سوره‌ بقره می‌فرماید:«فَوَیْلٌ لِلَّذِینَ یَکْتُبُونَ الْکِتابَ بِأَیْدِیهِمْ ثُمَّ یَقُولُونَ هذا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ لِیَشْتَرُوا بِهِ ثَمَناً قَلِیلًا فَوَیْلٌ لَهُمْ مِمَّا کَتَبَتْ أَیْدِیهِمْ وَ وَیْلٌ لَهُمْ مِمَّا یَکْسِبُونَ، پس وای بر کسانی که مطالبی را با دست خود می‌نویسند، سپس می‌گویند: این از طرف خداست، تا به آن بهای اندکی بستانند، پس وای بر آنها از آنچه دست‌هایشان نوشت و وای بر آنها از آنچه (از این راه) به دست می‌آورند! »

قرائتی در ادامه با تاکید بر این مطلب که خداوند کدام موجود روی زمین را بی رزق و روزی گذاشته است که انسان را بگذارد و مگر ما از دنیا چقدر می‌خواهیم که برای یک لقمه نان این همه دست و پا بزنیم خاطرنشان کرد: اولین نکته‌ای که در بحث خبر نویسی باید به آن توجه کنیم حقیقت مطلب است، که بسیار در قرآن به آن تاکید شده است و نکته بعدی این است که خبر باید مفید باشد. هر اطلاعاتی که می‌دانیم را نیازی نیست پخش کنیم. باید تصمیم بگیریم که اخبار مفید را به مخاطب ارائه بدهیم.

او گفت:نکته بعدی این است که خبر باید کارشناسی شود این که فقط یک خبر را فوری پخش کنیم فایده‌ای ندارد بلکه باید طبق آیات قرآنی حق و باطل را کارشناسی کنیم. واژه اسباط ۵ بار در ۵ آیه از ۴ سوره قرآن آمده است؛ که در عرصه کار خبرنویسی بسیار کاربرد دارد. برخی از اخبار را هم  باید سریع گفت همچون فردی که به حضرت موسی پیغام رساند که فرعون درصدد کشتن تو است. اگر در برخی از خبرها تعلل داشته باشیم آن خبر دیگر ارزش  اولیه‌ خود را ندارد. برخی از خبرها را هم نباید به هر کسی بگوییم. همچون حضرت یوسف (ع) که خواب دید و پدرش به او گفت نیازی نیست خوابت را به همه بگویی چرا که برای تو نقشه می‌کشند.

رئیس ستاد اقامه نماز  در ادامه با اشاره به آیه ۶۰ سوره احزاب ادامه داد: خداوند در این آیه می‌فرماید:«لَئِنْ لَمْ یَنْتَهِ الْمُنافِقُونَ وَ الَّذینَ فی‌ قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَ الْمُرْجِفُونَ فِی الْمَدینَةِ لَنُغْرِیَنَّکَ بِهِمْ ثُمَّ لا یُجاوِرُونَکَ فیها إِلاَّ قَلیلاً؛ البته (بعد از این) اگر منافقان و آنان که در دلهاشان مرض (و ناپاکی) است و هم آنها که در مدینه (بر ضد اسلام) تبلیغات سوء می‌کنند (و دل اهل ایمان را مضطرب و هراسان می‌سازند) دست (از این زشتی و بدکاری) نکشند ما هم تو را بر (قتال) آنها بر انگیزیم (و بر جان و مال آنها مسلط گردانیم) که از آن پس جز اندک زمانی در مدینه در جوار تو زیست نتوانند کرد.» این یکی از نکاتی است که قرآن بر روی آن تاکید بسیار زیادی دارد این که خبری نباید پخش شود که در شهر دلهره به وجود آورد. ما دو نوع زلزله داریم؛ یکی وقت که زمین می‌لرزد و یک وقت که عقاید افراد می‌لرزد. نباید در شهر خبرهایی را پخش کنیم که دلهره به وجود می‌آورد. تمام ادیان آسمانی به این که فردی خبری را پخش کند که دل مردم را خالی کند واکنش نشان داده‌اند. مردم باید آرامش داشته باشند اگر می‌بینید که سیلوها از گندم خالی است نباید آن را به مردم گفت چرا که ممکن است ایجاد دعوا و کش و قوس کنندبلکه باید به گونه‌ای خبر را تنظیم کرد که مسئولین آن مشکلی که به وجود آمده را رفع کنند.

قرائتی ادامه داد: همچنین در آیات قرآنی آمده است که در خبرها توهین نکنید حتی آمده که به بت پرستها هم فحش ندهید چرا که آنها هم به مقدسات شما توهین می‌کنند. خبرهای تحریک آمیز و فتنه انگیز را نیز نباید منتشر کنیم. همچنین از خبرهایی که سوژه دست دشمن می‌دهد نیز باید پرهیز کنیم. مثل اینکه افرادی برای امام حسین (ع) قمه می‌زدند اما دشمنان از این رفتار  آنها برای ایجاد وهن در بین مردم دنیا استفاده می‌کردند. ما باید از رفتارها و خبرهایی که سوژه به دشمن می‌دهد پرهیز کنیم. خداوند در آیه 104 سوره بقره بر همین اصل اشاره دارد که «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَقُولُوا رَاعِنَا وَقُولُوا انْظُرْنَا وَاسْمَعُوا ۗ وَلِلْکَافِرِینَ عَذَابٌ أَلِیمٌ،ای اهل ایمان (هنگام تکلم با رسول) به کلمه راعنا (ما را رعایت کن) تعبیر مکنید، بلکه بگویید: انظرنا (ناظر احوال ما باش)؛ و (سخن خدا را) بشنوید و (بدانید که) برای کافران عذاب دردناک مهیا است.» مسلمین وقتی که به رسول خدا(ص) می‌رسیدند، می‌گفتند: یا رسول الله، راعنا، ای اسمع منا؛ به ما گوش فرادار، یهودیان که این کلام را شنیدند آن را از حیث معنی تحریف کردند و می‌گفتند ، راعنا یا محمد و مقصودشان از اظهار این جمله، گفتن کلمات ناهنجار و رکیک بود وقتی که به آن‌ها هشدار داده شد که از این کلمات به زبان نیاورند می‌گفتند: آنچه که مسلمین می‌گویند ما نیز می‌گوییم سپس خداوند به وسیله این آیه مسلمین را از ذکر این گفتار بازداشت.

او تاکید کرد: به خبرهایی که منتشر می‌کنید یقین داشته باشید. خیلی از تحلیل‌های سیاسی که امروز در جامعه ما وجود  دارد اصل آن به هیچ جا بند نیست همچنین نداشتن سوء ظن و این که حق تجسس در امور دیگران را ندارید از مواردی است که در کار خبر باید به آن پرداخته شود. غیبت و دروغ چه آن را بگوییم و چه بنویسیم هر دو یکی است که باید در کار خبر نویسی از این امر فاصله بگیریم.  زمانی که در اوایل انقلاب خبرنگاران به من مراجعه کردند و درباره‌ اختلاف بین بنی‌صدر و شهید بهشتی پرسیدند جوری حرف نزدم که سوژه دست کسی بدهم. یکی از خبرنگاران به دیگری گفت برویم اینجا چیزی گیر ما نمی‌آید. ما گاهی در کشورمان یا چهل ستونیم یا بی‌ستون. باید اینها را رها کنیم و چهار ستون داشته باشیم. اگر از فردی خوشمان بیاید او را در خبرها چهل ستون می‌کنیم و اگر از فردی خوشمان نیاید او را بی‌ستون می‌کنیم.

رئیس ستاد اقامه نماز ادامه داد: در خبرها نباید افراد را مسخره کنیم و یا این که فردی را تحقیر کنیم. تقلید در خبر را نیز باید کنار بگذاریم . همچنین پیروی از بزرگان هم همیشه خوب نیست  در آخرت خیلی‌ها می‌گویند به دلیل این در فتنه و عذاب هستیم که به دنبال درشت‌ها رفتیم. آداب و رسوم خرافاتی را باید از خبرها کنار بگذاریم. این که فقط در یک خبری بخواهیم به آداب و رسوم بپردازیم صحیح نیست چرا که ممکن است همین آداب و رسوم در جایی مشکل آفرین باشد. این که به اندیشه‌های ملی خود بپردازیم مشکلی ندارد اما آن هم اندازه دارد. در خبر نکته‌ای که باید به آن دقت کنیم این است که یک کلمه و لفظ نباید جابجا شود چرا که ممکن است کل خبر را برعکس منتقل کنیم. همچون آمپولی است که پزشک می‌خواهد برای بیمارش بزند. حتما لازم نیست که در یک روزنامه‌ای و یا سایت خبری این تعداد خبر و یا چاپ داشته باشد اگر مطلب مفید و بصیرت آوری داریم آن را به مردم عرضه کنیم. امیدواریم که خبرنگاران با قلمشان بتوانند به اقامه‌ نماز در سطح جامعه کمک زیادی کنند.

انتهای پیام