آخرین وضعیت سازه‌های آبی تاریخی خوزستان

، خبرها در چند روز گذشته از وضعیت سازه‌های آبی شوشتر یعنی مجموعه آسیاب‌های آبی و تونل بلیتی boleiti پل شادروان، تونل داریون، بند میزان و پل بند گرگر گفته‌اند تا آسیاب‌های آبی دزفول و پل تاریخی‌اش، پل ایوان کرخه روی کرخه و قنات‌های اطراف آن در شوش، نهر تیری و سازه آبی آن (که تثبیت کننده دیواره رودخانه است) در حمیدیه، موزه منطقه‌ای خوزستان، پلی تاریخی در کنار پل علی بن مهزیار در بستر رودخانه، سازه‌های آبی و تاریخی بهبهان روی رودخانه‌های مارون و خیرآباد، حمام بکان و پل تاریخی خیرآباد و آثار ارجان در کنار رودخانه مارون، سازه‌های شیفه در رامهرمز، پل کوت سید صالح شهرستان کارون و پل سفید و پل سیاه روی رود کارون.

خبرها می‌گویند روستاهایی از خوزستان زیر آب رفته‌اند، اعلام آماده‌باش به شهرهای پایین دست "کرخه" داده شده و خبرهای دیگری که هنوز به دست رسانه‌ها نرسیده، اما آثار تاریخی هم در این میان هم حال چندان خوبی ندارند.

بیشترین نگرانی‌ها از وضعیت سازه‌های آبی شوشتر است

محمد حسین ارسطوزاده - معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خوزستان - در این زمینه توضیح می‌دهد.

او به ایسنا می‌گوید: از آغاز مطرح شدن بحث سیلاب‌ها و پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی و ستاد بحران، همه همکاران مکلف شدند تا در کنار راهنمایی گردشگران، پایش آثار تاریخی را نیز به صورت مرتب انجام دهند، تا کنون نیز گزارش‌هایی از آسیب به بناهای تاریخی چند شهرستان به استان اعلام شده است.

وی با اشاره به آسیب دیدن تعدادی از سازه‌های آبی استان خوزستان در شهرهای اندیکا، لالی و مسجد سلیمان، ادامه می‌دهد: از سوی دیگر گزارش‌هایی به ویژه از بافت‌های تاریخی دزفول، شوشتر، اهواز و بهبهان به دست‌مان رسیده است.

او که مدیر پایگاه میراث جهانی سازه‌های آبی تاریخی شوشتر نیز هست بیشترین نگرانی‌های کارشناسان این اداره کل را نسبت به سازه‌های آبی شوشتر مربوط می‌داند که در مواجه با سیلاب‌های کارون قرار دارند و با اشاره به انجام پایش مستمر در این سازه‌ی جهانی می‌گوید: با انجام این اقدامات و کنترل به موقع دریچه‌ها، تا کنون از وارد شدن آسیب به سازه‌ها و ساختار سازه‌ها تا حد زیادی جلوگیری شده است، اما با توجه به بالا بودن سطح آب و وجود آورده‌های سیلابی پشت دریچه‌ها، باید برای انجام پایش دقیق آسیب‌های وارد شده به سازه‌ها تا زمان فروکش کردن آب رودخانه منتظر بمانیم.

ارسطوزاده با اشاره به پایان بارش باران در استان خوزستان، به وارد شدن سیلاب‌های بالادست به رودخانه‌ها اشاره می‌کند و می‌افزاید: با توجه به بالا بودن سطح آب، تا کنون چند بار بند میزان غرقاب شده و از آب بیرون آمده، اما در شرایط کنونی آن همچنان در غرقاب است، هر چند خوشبختانه ساختارش به گونه‌ای است که در برابر این غرقاب شدن‌ها مقاوم است.

باید بند میزان تا پل گرگر زودتر لایروبی شود

مدیر پایگاه میراث جهانی سازه‌های آبی تاریخی شوشتر اما وضعیت نگران‌کننده در این زمینه را منظر و اورده‌های سیلابی می‌داند که می‌توانند به مجموعه آسیب وارد کنندد و ادامه می‌دهد: باید بتوانیم به سرعت دریچه‌ها را لایروبی کنیم، از زمان هشدارها به صورت شبانه روزی شاخه‌های درخت‌ها و چیزهایی که روی آب شناور بودند را جمع‌آوری کردیم، هر چند شرایط باید به گونه‌ای باشد تا بتوانیم دریچه‌ها و مجاری آب را در اولین فرصت لایروبی کنیم، به خصوص حد فاصل بند میزان تا پل گرگر تا مطمئن شویم دریچه‌ها دچار انسداد نشده‌اند.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان اضافه می‌کند: اگر سیلاب بیش از حد تحمل باشد و سطح آب به قدری بالا بیاید که از پیش‌بینی‌هایی که برای تحمل سطح آب برای این آثار شده، احتمال خطر و آسیب جدی وجود دارد.

وی با تاکید بر ساختار پایگاه‌های میراث جهانی که می‌توانند به صورت شبانه‌روزی مجموعه‌های خود را پایش و کنترل کنند، اظهار می‌کند: به عنوان مثال در حال حاضر مسیرهای دسترسی به سمت «چغازنبیل» دچار آسیب شده‌اند یا برخی از محوطه‌ها در شوش، بر اثر سیلاب‌ها و تندبادها خسارت دیده‌اند، هر چند خوشبختانه به واسطه‌ی انجام اقدامات پیشگیرانه در گذشته آسیب‌ها کم بوده‌اند. از سوی دیگر تأسیسات آبی «جندی‌شاپور» دچار آسیب شده و زیرساخت‌های گردشگری ایذه و چند تک بنا نیز خسارت دیده‌اند.

او با اشاره به قابل بازگشت بودن همه آسیب‌های وارد شده، تاکید می‌کند: گزارش‌ها در چند مرحله به ستادهای مربوطه در سازمان مرکزی و به ستادهای بحران منعکس شده تا بتوانیم بعد از فروکش کردن این شرایط، به درستی برنامه‌ریزی کنیم.

آسیاب‌های آبی دزفول در بالاترین سطح دبی آب

ارسطوزاده اما وضعیت آسیاب‌های آبی دزفول را این طور بیان می‌کند: این آسیاب‌ها اکنون در معرض بیشترین دبی آبِ رودخانه قرار گرفته‌اند، اکنون سطح آب به قدری بالاست که نمی‌توان برآوردی از وضعیت داشت، اما خوشبختانه مرمت‌ها و استحکام‌بخشی‌های انجام شده در فصل‌های مرمتی گذشته، باعث شده تا مقاومت آثار در برابر عوامل جوی بالا باشد.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان خوزستان درباره‌ی وضعیت موزه منطقه‌ای خوزستان که به صورت مشترک توسط سازمان آب و برق خوزستان و اداره کل میراث فرهنگی خوزستان ایجاد شده است، ادامه می‌دهد: سازه‌ی این موزه که هنوز آثار آن نیز هنوز در فضای موزه‌ای چیدمان نشده‌اند، در بالاترین بخش منطقه قرار گرفته و خوشبختانه آب در بالاترین سطح هم وارد ساختمان نشده است.

وی اضافه می‌کند: باید تمهیدات ویژه‌ای برای کاربری و استفاده از این بنا به کار ببندیم تا احتمال خطر را به صفر برسانیم.

به گفته‌ی او خوشبختانه پل سیاه و پل سفید اهواز دچار آسیب نشده‌اند.

تأثیر املاح رودخانه کارون روی سازه‌های آبی باید بررسی شود

وی به انجام مطالعات رفتار رودخانه کارون در استان خوزستان اشاره می‌کند و می‌گوید: ما باید بتوانیم براساس آمار و اطلاعات دقیق‌تر و شرایط موجود، به درستی عمل کنیم. هر چند در دوره‌های مختلف دبی رودخانه در گزارشات اولیه‌ی طراحی این بنا مورد نظر بوده و مطالعه شده است، اما با دقت نظر بیشتری این موضوع را تا قبل از راه‌اندازی موزه مورد بررسی قرار می‌دهیم و البته مطالعات ویژه‌ای نیز در دستور کار تا براساس آن‌ها بتوانیم تصمیم‌گیری کنیم.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان خوزستان اما درباره‌ی احتمال وارد شدن نمک سد گتوند به رودخانه کارون و به دنبال آن وارد شدن نمک به پای سازه‌های ابی شوشتر می‌گوید: مطالعات رودخانه کارون و تأثیر املاح موجود در رودخانه در سازه‌های آبی را شروع را کرده‌ایم و نمونه‌برداری‌ها انجام شده‌اند، منتظریم تا نتایج آزمایشات به دست‌مان برسد تا براساس نتایج آن از مطالعات رودخانه برنامه‌ریزی کنیم.

ارسطوزاده با بیان این‌که سد گتوند روی رودخانه کارون قرار دارد، می‌افزاید: هنوز موفق به بررسی وضعیت سیلاب‌ها و احتمال ورود نمک گتوند به کارون نشده‌ایم.

گردشگران کمی در خوزستان مانده‌اند

مدیر پایگاه میراث جهانی سازه‌های آبی تاریخی شوشتر اما درباره‌ی وضعیت گردشگران در شرایط بحرانی آثار تاریخی خوزستان نیز توضیح می‌دهد: در روزهای ابتدایی نوروز گردشگران حضور چشمگیری داشتند، اما با بحرانی شدن وضعیت با کاهش حضور آن‌ها مواجه شدیم، هر چند در همان شرایط بحرانی نیز ستادهای خدمات سفر با هماهنگی توانستند همه گردشگران را تا هر روزی که مایل بودند، در فضاهای سرپوشیده اسکان دهند و خوشبختانه مشکلی برای آن‌ها وجود نداشت.

به گفته‌ی گردشگران با بحرانی شدن وضعیت، خود نگران وضعیت منطقه بودند، به مرور استان را ترک کردند.

بناهای تاریخی قرار گرفته در مسیر رودخانه‌ها تعطیل‌اند

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان خوزستان همچنین از تعطیل بودن موزه‌ها، بناها و محوطه‌های تاریخی قرار گرفته در سواحل رودخانه تا آرام شدن شرایط جوی خبر می‌دهد و می‌گوید: ورودی همه رودخانه‌های استان به روی گردشگران بسته شده و هشدار و اخطارهای لازم نیز برای نزدیک نشدن آن‌ها به سواحل رودخانه‌ها داده شده است، اما دیگر بناهای تاریخی و موزه‌ها به روی گردشگر بازند.

او برخی از محوطه‌هایی تعطیل شده سازه‌های آبی شوشتر، به ویژه آسیاب‌های شوشتر و چغازنبیل نام می‌برد و می‌گوید: محوطه‌ی باستانی چغازنبیل معمولاً در زمان بارندگی و تا ۲۴ ساعت بعد از آن به دلیل ئچار مشکل شدن مسیرهای دسترسی دچار تعطیل می‌شود.

ارسطوزاده اظهار می‌کند: موزه شوش، موزه آبادان، هفت تپه و همه آثار شهر شوشتر به جز آسیاب‌های شوشتر و قلعه سلاسل به روی گردشگران باز است.

انتهای پیام