«محمد بهمن‌بیگی» در «بهین‌نامه»

، دفتر سوم فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی «بهین‌نامه» که دبیران تحریریه آن فرح نیازکار و کوروش کمالی‌ سروستانی هستند و در شیراز منتشر می‌شود، در شش بخش به معرفی محمد بهمن‌بیگی و نقد و بررسی آثار او پرداخته است.

در پاره‌ای از بخش نخست به قلم فرح نیازکار، صاحب‌امتیاز و مدیرمسئول نشریه آمده است: ایل‌زاده بود و نژاده! با جانی آزاده و اندیشه‌ای رها! از افق ییلاق تا شرق قشلاق در هر کوره‌راه کوچ؛ آب و خاک و هوا، تبارشناختی زیستش را معنا می‌بخشید. با گوشت و پوست و استخوان، اسطورۀ ایل را، برخاسته از تاریخی کهن، به قدمت هُشیواری مکتوب زمان، دریافته بود، سیاه‌چادر را، آواز لالایی رفته در دور کوه‌های بلند و چکادهای پربرف را، نجابت اسبان هِی‌شده در قلب صخره‌ها و فراخی دشت‌ها را می‌شناخت، افسانه رنج ایل را، در نگاه کودکانی با فردایی نامعلوم، در رویای آل‌زدۀ زنان ایل، سفره‌های خالی و  آوازهای یله‌شده در نور ماه، در نفس‌های به شماره افتاده ایلیاتی‌ها می‌دانست. بافۀ رنج را در تکاپوی نگاه‌شان می‌شناخت و در پی کارزاری سترگ، حماسه‌ای را می‌جست که  مرهمی باشد بر زخم‌های تنهایی، دلتنگی و غربت ایلیاتی‌هایی که می‌دانست دیری است اشتیاق‌های پرتب و تاب، در گوشۀ سینه‌های‌شان رنگ باخته است، آن‌گونه که در حسرتی مدام، در خلوت‌شان دریغ می‌خوردند که روزگار آن آدم‌ها، آن سواران اسطوره‌ای عشایر، آن مادیان خوش‌یال و دم، آن تفنگ‌ها... سپری شده و ناگزیر تن به فراموشی باید سپرد! جانِ آگاهش دانسته بود که تحویل ظلم‌های رفتۀ اربابان جور، به کارزار سلاح نه، که به قیام تخته‌سیاه و گچ، به دانش و علم بسته است، و بدین‌سان علمدار درسگاه‌هایی گردید که بروندادش، دانایان ارزنده‌ای است که امروز در گوشه و کنار این سرزمین، افتخار آفریده‌اند!

او در ادامه و در تبیین چرایی تدوین این ویژه‌نامه آورده است: پدیداری این دفتر از «بهین‌نامه» ادای دینی است به ساحت بلند او که ما همگان را آموخت الفبای آزادگی را در تخته سیاه و گچ!

در ادامه و در بخش «درآمد» به «گاه‌شمار زندگی محمد بهمن‌بیگی» و «بهمن‌بیگی  به روایت دیگر آثار» پرداخته است.  بخش «در گفتگو با» به مصاحبه‌ منتشرنشده‌ای از محمد بهمن‌بیگی با کوروش کمالی‌ سروستانی و سیروس رومی اختصاص یافته در سال ۱۳۷۶ ، که در آن، مبانی نظری و اندیشگانی محمد بهمن‌بیگی و خاطرات فرهنگی، ادبی و سیاسی وی مورد بحث و تحلیل قرار گرفته است. «به روایت سکینه کیانی» عنوان گفتمانی با اوست در همراهی ۴۵ ساله با مردی که تاریخ ایل را تحولی ماندگار بخشید. «به روایت گلستان» نیز گفت‌وگویی است متفاوت برای واکاوی جنبه‌های ادبی آثار بهمن‌بیگی.

در بخش سوم، «در بازتاب» با مقالاتی درباره محمد بهمن‌بیگی و آثارش روبه‌روییم؛ «ایلیاتی اسطوره‌ساز» از کوروش کمالی‌ سروستانی، «بهمن‌بیگی در قاب زندگی» از حسن میرعابدینی، «و او که بزرگ بود» از ابوتراب خسروی، «درخت دانش» از ابراهیم حقیقی، «در کشاکش کوچ‌های بی‌پایان» از سیروس پرهام، «زمینه‌ها و نمودهای رمانتیسم در بخارای من ایل من» از علیرضا شعبانلو، «غیاب روح بزرگ ایل» از کیوان نریمانی، «شیرین سخن نادره گفتار» از زهره زنهاری، «خوانش فرهنگی با تکیه بر بزرگان اجتماعی ایل قشقایی در متون ادبی بهمن‌بیگی » از انیس سعادت، «معلم ایل؛ راوی راستین ایران پسااستعماری» از احسان نعمت‌اللهی، «آینه‌گردان آموزه‌های ایل» از مجتبی فیلی، «دختران آل» از امرالله یوسفی، «راه‌اندازی مدارس عشایری و نقش بهمن‌بیگی در آن» از نوروز درداری، «بهمن‌بیگی»، از تهمینه رزمجویی، «چگونه بهمن‌بیگی را بشناسیم» از مرادحاصل‌ نادری‌ دره‌شوری، «بهمن‌بیگی را در یورد جا گذاشتیم» از احمد ملک‌پور و حمید نشاط، «عوامل موفقیت و مدل تفکر ذهنی محمد بهمن‌بیگی در تعلیمات عشایری» از اسحاق رزاقی  و «بهمن‌بیگی کنشگری پویا» از  علیرضا مسعودی.

در سه بخش پایانی نشریه، «به روایت کتاب» به معرفی آثار محمد بهمن‌بیگی، «به روایت فیلم» به معرفی آثار مستند درباره بهمن‌بیگی از رامین خویدی و «به روایت تصویر» به تاریخچه‌ای تصویری از زندگی او پرداخته است.

انتهای پیام