«دانشنامه جهانی نمایش عروسکی» در حال ترجمه است/عبور از نقطه عزیمت

غزل اسکندرنژاد نویسنده و کارگردان تئاتر، مدرس و عضو هیات علمی دانشگاه هنر تهران درباره فعالیت‌های تازه‌اش به خبرنگار مهر گفت: حدود ۲ ماه است که کار ترجمه کتاب «دانشنامه جهانی نمایش عروسکی» را با نام اختصاری Wepa آغاز کرده‌ایم. این کتاب که توسط یونیما منتشر شده، ابتدا به زبان فرانسه به چاپ رسیده و سپس به زبان‌های انگلیسی و اسپانیایی نیز ترجمه شده است.

وی ادامه داد: پیشنهاد چاپ این کتاب را ابتدا در خانه عروسک با خانم مرضیه برومند مطرح کردم که بعد از آن، این طرح را به اداره کل هنرهای نمایشی ارایه دادیم و با همراهی آقایان شهرام کرمی و مهرداد رایانی مخصوص قرار بر این شد که انتشارات «نمایش» این کتاب را منتشر کند. در این مجموعه من به عنوان سرویراستار و یکی از مترجمان حضور دارم که تا امروز غیر از من ۸ مترجم دیگر نیز در این پروژه همکاری دارند که ممکن است به تعدادشان نیز افزوده شود. در بین این مترجمان هم افرادی هستند که زبان انگلیسی خوانده‌اند و ادبیات فارسی‌شان نیز خوب است و هم کسانی که کار ترجمه می‌کنند اما مشخصاً فعالیتشان در حوزه تئاتر عروسکی است. در حال حاضر نیز جلسات گروه دانشنامه ۲ هفته‌ یک‌بار در خانه عروسک برگزار می‌شود و موضوعات مورد نظر را با اعضای گروه ترجمه به‌ اشتراک می‌گذاریم.

در ایران دایره‌المعارف نمایش عروسکی که نداریم هیچ، حتی منابع نمایش عروسکی‌مان هم خیلی محدود است و درباره تکنیک‌های نمایش عروسکی، فستیوال‌ها و موارد دیگر اطلاعاتمان اینترنتی و ویکی‌پدیایی است بنابراین جامعه دانشگاهی می‌تواند مهمترین جامعه آماری برای استفاده از این کتاب باشنداین مدرس تئاتر درباره اهمیت ترجمه چنین کتابی بیان کرد: ما در ایران دایره‌المعارف نمایش عروسکی که نداریم هیچ، حتی منابع نمایش عروسکی‌مان هم خیلی محدود است و درباره تکنیک‌های نمایش عروسکی، فستیوال‌ها و موارد دیگر اطلاعاتمان اینترنتی و ویکی‌پدیایی است بنابراین ضرورت ترجمه چنین کتابی به فارسی حتما احساس می‌شود و جامعه دانشگاهی می‌تواند مهمترین جامعه آماری برای استفاده از این کتاب باشند. در حال حاضر دانشگاه تهران، دانشگاه هنر و دانشگاه سوره رشته نمایش عروسکی را تدریس می‌کنند و شنیده‌ام که دانشگاه غیرانتفاعی فارس نیز قرار است از ترم مهرماه برای نمایش عروسکی دانشجو بپذیرد از همین رو ترجمه چنن کتابی یک کاربرد جدی به‌عنوان رفرنس مرجع برای قشر دانشگاهی دارد همچنین در کنار جامعه دانشگاهی، بقیه نمایشگران عروسکی هم می‌توانند به این کتاب مراجعه کنند.

اسکندرنژاد اضافه کرد: این کتاب که از نویسندگان متعددی بهره برده است هم رویدادهای تاریخی نمایش عروسکی را در خود دارد و از اولین اشکال نمایش عروسکی صحبت می‌کند و هم درباره هنرمندان تئاتر عروسکی و حتی هنرمندان ایرانی اطلاعات می‌دهد. البته اطلاعات بخش هنرمندان تئاتر عروسکی ایرانی محدود است و بیشتر به سرآمدان این حوزه توجه دارد که ما نیز دخالتی در ترجمه این بخش نخواهیم داشت اما به صورت پاورقی توضیح خواهیم داد که به دنبال تکمیل اطلاعات درباره نمایش عروسکی ایران هستیم و شاید از این طریق یونیما بتواند بخش ایران این کتاب را غنی تر کند.

وی درباره تعداد مقالاتی که در این دانشنامه وجود دارد، گفت: در این کتاب ۱۲۵۰ مقاله به چاپ رسیده است که هرکدام عنوان خودش را دارد به علاوه نویسنده‌ای که آن مقاله را به فرانسه نوشته و مترجمی که آن را به انگلیسی ترجمه کرده است. البته برخی مقالات تدوین دوباره دارند و مشخص است که مترجم انگلیسی زبان دوباره آن را نوشته است.

این عروسک گردان درباره زمان انتشار این دانشنامه، بیان کرد: ایده آل ما این است که این کتاب همزمان با جشنواره تئاتر عروسکی سال ۹۹ منتشر شود اما به دلیل اینکه کتاب حجم زیادی دارد و مصور است و انتشارات نمایش نیز قرار است کتاب را با همین کیفیت و به شکل مصور منتشر کند، پروسه آماده سازی کتاب، طولانی و زمان بر خواهد بود از همین رو تمام تلاشمان را می‌کنیم تا کتاب از لحاظ کیفی معتبر باشد و امیدوارم بتواند به جشنواره نمایش  عروسکی در شهریور ۹۹ برسد.

وی در پایان صحبت هایش متذکر شد: یکی از دلایلی که تئاتر عروسکی در تئاتر ما مهجور مانده، این است که به طرز جدی و مطلقی از تئاتر غیرعروسکی جدا افتاده است. با ترجمه این دانشنامه می‌توان این خوشبینی را داشت که ما افق‌های جدیدتری را در تئاتر عروسکی داشته باشیم. ما همچنان در ایران به دنبال تعریف تکنیک‌های عروسکی هستیم که البته به جای خودش می‌تواند اتفاق درستی باشد و در این دایره المعارف هم وجود دارد اما واقعیت این است که این تعاریف یک نقطه عزیمت هستند و متاسفانه ما در این نقطه عزیمت فیریز شده ایم و شاید این کتاب بتواند به ما کمک کند که این نقطه را پشت سربگذاریم و نشرهای تخصصی نیز ترغیب شوند که به سمت ترجمه کتاب‌هایی در حوزه تئاتر عروسکی بروند.

اعضای ترجمه کتاب «دانشنامه جهانی نمایش عروسکی» عبارتند از: به‌ کوشش و سرویراستاری: غزل اسکندرنژاد، مدیر اجرایی: محمدرضا حیدری، گروه ترجمه: سلما محسنی اردهالی، مرجان پورغلامحسین، سپهر شریف‌زاده، الکا هدایت، عمید ابطحی، سحر ناسوتی، بنت‌الهدی جمشیدی گوهری، گلناز نویدان، غزل اسکندرنژاد.