"جوزار جاوید" بهشتی در دل زاگرس

، جاده‌های پیچ در پیچ، جنگل طبیعی بلوط و باغ‌های انار و انگور با دیوارهای ساخته شده از سنگ و گِل و چوب، کوچه‌های خاکی و خانه‌هایی که بعد از زلزله سال‌های دور، حالا نو نوار شده است؛ هر رهگذری را مسحور خود خواهد کرد.

طبیعت مملو از رنگین کمانی از رنگ‌هایی است که درختان و مزارع و خاک و آسمان آن را به زیبایی ساخته و پرداخته است، منظری زیبا از رنگهایی شاد که هر اندوهی را از وجود بیننده دور می کند؛ محیطی آرام با هوایی پاک و آرامش بخش در کنار انسان‌هایی که صفا و صمیمیت و پاکی و محبت، پازل های سازنده شخصیت شان است.

برای رسیدن به بخش جوزار جاوید، در مسیر نورآباد ممسنی به سمت مصیری، بعد از پل فهلیان،  وارد مسیری روستایی می شویم، راهی باریک که تن آسفالت سرد و قدیمی آن زخم هایی کهنه دارد و برای ممانعت از افتادن درون چاله ها مدام باید به چپ و راست، فرمان بگردانی!

روستاهای زیبای مسیر 50 کیلومتری را یک به یک پشت سر می گذاریم؛ در میانه راه، به یکباره آسفالت نو می شود، جاده ای صاف و هموار با خط کشی های زرد! اینکه چرا از ابتدای مسیر بهسازی سامان نیافته، سئوال بی پاسخ مانده‌ای است که شاید بتوان آن را در میانه راه و در روستای جویجان، جست و جو کرد؛ جایی که ارتباطی سببی با نماینده شهرستان در مجلس آن را آبادتر از دیگر روستاها کرده است.

جاده، بی تردید یکی از زیباترین مسیرهای زمینی استان فارس و حتی کشور به شمار می رود، جاده ای که در یک سمت رشته کوه های زاگرس و در سمتی دیگر یکی از سرشاخه‌های اصلی رودخانه فهلیان را دارد؛ با آن همه باغ و مزرعه و جنگل‌های زیبای بلوط؛ بلوط‌هایی که بعضی شان در سیاهی شب و خلوتی جنگل، شاخه هایشان را برای هیزم و از سر ناچاری بریده اند.

گله گوسفندان و الاغ های رنگارنگی که دو طرف جاده به چرا مشغول است، بخشی از زیبایی های طبیعت بکر و دلنشین روستایی است؛ جایی که هنوز دست زمین خواران و کوه خواران به آن نرسیده که ویلا بسازند و حریم پاک روستا را بشکنند.

پل های باریک و کوتاه میانه راه، جا برای عبور یک خودرو بیشتر ندارد اما با وجود سالهای زیادی که از عمر این سازه‌های نه چندان پیچیده می‌گذرد و اینکه بارها سیلابهای سهمگینی را تجربه کرده اند، هنوز سرپا و مقاوم و امن، اتصال دهنده روستاهای دو کوه از رشته کوه های زاگرس اند.

مسیر پر پیچ و خم در انتهای یکی از دره‌هایی که پلی باریک و کوتاه اتصال دهنده دو سمت آن است، ما را به یک چشمه می رساند؛ مردمان منطقه می گویند: این چشمه آبی همیشگی داشته و طی سالهای خشکسالی شاید اندکی کم شده اما هیچ زمانی خشک و بی آب نشده است.

مردمان محلی که با ظرف های کوچک و بزرگ برای بردن آب به سرچشمه می آیند، می گویند: آب این چشمه زمستانها گرم و تابستانها خنک است! زلال و گوارا، آنقدر که از شرب مدامش خسته و سیر آب نمی شوی!.

مشتی از آب پر می کنم، ولرم است در آن خنکای ابتدای ماه دوم پائیز که هوا تو را مجبور به پوشیدن لباسهای بیشتری کرده؛ جرعه ای می نوشم، گواراست؛ عطش برای نوشیدن بیشتر می شود، سر کنار چشمه می گذارم و بیشتر و بیشتر از آب گوارایی که در زندگی شهری ردی از آن وجود ندارد، می نوشم.

اینترنتی که میان زاگرس قطع می‌شود

راه همچنان ادامه دارد، حالا سربالایی نفس گیر با آن هم پیچ و گذر سخت را باید طی کنیم، آسفالت دوباره به حالت اول بازگشته و روکش سیاهش نرسیده به چشمه، قطع شده است!!

از اولین پیچ، پوشش شبکه اینترنت کاملا قطع شد و در میانه راه حتی شبکه موبایل هم با تردید متصل و منفک می شد!! به مهرنجان که نزدیک می شویم، ارتباط تلفنی قوی تر می شود اما اینترنت، همان است که بود، گاهی با سردی، سلامی می کند، شاید بتوانی بعضی از پیامهای نوشتاری را با زحمت بخوانی و دوباره می رود!

.... به کیلومتر آخر رسیده ایم، جایی در دامنه زیبای کوه رُنج، در فاصله ای نه چندان دور با قله، نقطه ای که به یاسوج نزدیکتر است تا شیراز! میزبانانمان با زبان خَش لری، به استقبال می آیند؛ میزبانانی که مهربانی و میهمان نوازی و سفره آرائی شان، بی تردید از بهترین های سرزمین پهناور ایران محسوب می شود.

برادران کرمی، که یکی سرهنگ بازنشسته سپاه پاسداران و دیگری از معلمان بازنشسته و هر دو از کهنه رزمندگان دوران دفاع مقدس هستند، به همراه برادران تقویان، میزبانان مهربانی هستند که در میان گفتن از خوبی ها و مزایای روستایشان، گلایه هایی نیز از راه و مخابرات و آب و برق دارند.

افت ولتاژ برق و قطعی آب

آنها می گویند: چرا باید روکش آسفالت آنهم بعد از 20 سال، تنها بخشی از میانه این راه 50 کیلومتری را در بر بگیرد؟ چه دلیل قانع کننده ای وجود دارد که روستاهای ابتدا و انتهای مسیر از این مزیت برخوردار نشده اند.

سید علی اکبر تقویان با لبخند می گوید: اینجا ارتباط همه با فضای مجازی قطع میشود، اگرچه دوری از اینترنت نعمتی است اما گاهی این نعمت به نغمت بدل می شود، خصوصا زمانی که باید کار مردم را تسهیل کرد و سرعت بخشید.

این روزنامه نگار قدیمی، از برق هم گلایه دارد، برقی که گاه ولتاژش اندکی از بالاترین حد لازم عبور کرده و در اوقات پر باری، به شدت افت می کند و عمر وسایل برقی شان را کم کرده است.

یکی از برادران کرمی، همان که بازنشسته آموزش و پرورش است هم از جاده و نبود علائم هشدار دهنده و چاله های بیش شمار آن گلایه دارد و می گوید: کوچه های روستا نیازمند بهسازی است تا تردد برای معدود خودروهای ساکنان، آسانتر شود.

او در ادامه از آبفای روستایی گلایه کرده و می افزاید: همزمان با سیل فروردین شیراز، بخشی از لوله انتقال آب شرب روستا در دامنه یکی از کوه های مشرف به روستای جوزار بکش، شکست و تخریب شد، این مشکل هنوز پا برجا مانده و باعث شده که در ایامی آب شرب اهالی قطع و در بیشتر اوقات کم فشار باشد.

توسعه به شرط دست نخورده ماندن روستاها

اهالی روستای جوزارجاوید متفق القول هستند که اگر توسعه اقتصاد گردشگری روستا منجر به هجوم فرصت طلبان مال اندوز و تخریب چهره بکر این منطقه شود، عطایش را به لقای آن می بخشند؛ آنها این عطا را به شرط اینکه دستگاه های مسئول مراقبت لازم را برای حفظ داشته های منطقه و جلوگیری از رسوخ زمین و کوه و جنگل خواران، داشته باشند، می پذیرند.

روز دوم، روستا میزبان یکی از نمایندگان فارس در مجلس شورای اسلامی، معاون زیارتی و گردشگری استانداری فارس و معاون آموزش و پرورش استان است؛ میهمانانی که در ابتدای ورود، مقابل بخشی از گلایه‌ها، موضعی محکم گرفته و خدمات عرضه شده به روستاها در چهل سال انقلاب را بی شمار می خوانند.

با عبور از میان کوچه باغ‌ها با دیوارهای سنگ چین و پرچینی که از بقایای خشک درختان درست کرده‌اند، به مزارع شلتوک می رسم؛ علی مینا، با لبخندی از رضایت و در حالیکه ساقه‌ها را از دانه‌های شلتوک جدا می کند، می گوید: شکر خدا امسال محصول خوب بوده است.

او که با خانواده در حال آماده کردن شلتوک برای خشک کردن و سپردن به... است، به محدوده ای که تمام محصول یکسال تلاش خود را پهن کرده اشاره می کند و می گوید: برنجکاری، رنج زیادی داره ولی لذت برداشت محصول و کسب درآمدی حلال، مشکلات را آسان می‌کند.

بی بی گل، مادر علی مینا، که پشته ای از ساقه های برنج را که در گوشه و کنار مزرعه شلتوک باقیمانده، با داس بریده و با زحمت به دوش می کشد؛ مقابل دوربین می گوید: لباسم خوب نیست، عکسم قشنگ نمی شود.

او با وجود سنگینی بار لبخند می زند و برایمان از ته دل دعا می کند؛ بویراحمدی، پدر شهید بویراحمدی که مدتی قبل جواب آزمایش دی ان ای مشخص کرد فرزند شهید مفقود الجسدش در شهر زرقان به عنوان شهید گمنام به خاک سپرده شده است، بعد از آن همه سال یاد پسرش نمک اشکی به چشم هایش می نشاند.

چوب دستی اش را تکیه گاه کرده و دستان پینه بسته‌اش را به سمت آسمان می‌گیرد و از خدا برای همه عاقبت به خیری آرزو می‌کند.

محمود هم در پس دعوتهای مصرانه اش برای آنکه ظهر را میهمان خانه او باشیم، با این اندیشه که کارمند دولت هستیم و صاحب منصب، دو نصیحت را بدرقه راهمان می کند، اول کمک به انسانهای نیازمند در هر شرایطی و دوم پرهیز از خیانت و سوء استفاده از امانتی که به ما سپرده اند.

کربلایی شهربانو هم تنها گلایه اش، کوچه های ناهموار روستاست که مجال تردد بی درد سر را از او و دیگر اهالی سالمند روستا گرفته است.

در این میان زنی به سراغمان می آید و با چشم های اشکبار، داستان دختر و شوهر دخترش را تعریف می کند؛ زن کهنسال در حالیکه پشته ای چوب بر دوش دارد می گوید که دخترش در پی بدعهدی شوهر، با دو فرزند به خانواده عیالوار او اضافه شده است و بر دوش کشیدن این بار سنگین، شانه‌هایشان را خسته کرده است.

اینجا روستای جوزار جاوید، یکی از هزاران روستای سرزمین آباد ایران است؛ اگرچه سال های خشکسالی و نبود امکانات مناسب زندگی بسیاری را از این دیار رانده اما امروز امید بازگشت ساکنان قدیم و فرزندان آنان به خاک اجدادی جان گرفته و امید رونق را با خود آورده است.

محرومیت مطلق روستایی نداریم

ظهر اهالی روستا، میزبان معاون امور زیارتی و گردشگری استانداری فارس و یکی از نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی هستند، میهمانانی که امیدوارند بخشی از مشکلات آنان را به گوش مسئولان مرتبط رسانده و گامی در مسیر رفع آنها بردارند.

افشون که خود زاده یکی از روستاهای شهرستان رستم است، می گوید: امروز مصائب روستائیان در قیاس با چهل سال قبل، بسیار بسیار اندک است؛ وجود راه های دسترسی، برق، آب و حتی گاز، به معنی رفاه نسبی ساکنان این مناطق ارزیابی می شود.

او اعتقاد دارد که شرایط امروز به هیچ عنوان با گذشته نه چندان دور این روستاها قابل قیاس نیست، اما برای از بین بردن تمام مشکلات و رسیدگی به خواسته های مردم هم باید تلاش کرد.

افشون تاکید دارد که بخشی از سلامت و زیبایی روستا، به حفظ ظاهر دور از مدرنیزه آن است، به خانه های ساده، کوچه ها و باغ و مزارع و البته مردمان صاف و با صفا و صمیمی.

معاون استانداری فارس با بیان اینکه امروز اکثر قریب به اتفاق روستاها، خصوصا روستاهای شهرستان نورآباد ممسنی، از محرومیت محض گذشته فاصله بسیاری گرفته اند، خاطرنشان می‌کند که دولت و نظام تمام تلاش خود را برای توسعه رفاه اجتماعی و اقتصادی انجام داده است.

افشون یادآور می‌شود که امروز اگر بسیاری از اهالی شهرستان نورآباد ممسنی در سطوح مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و علمی دارای مناصب و موقعیت‌های ممتاز و بالایی چه در بخش دولتی چه غیردولتی هستند، به واسطه محرومیت زدایی از چهره روستاها در دوران چهل ساله بعد از انقلاب است.

معاون امور زیارتی و گردشگری استانداری فارس ضمن اعلام حمایت مجموعه مدیریتی این استان از طرح‌های اقتصادی موثر خصوصا در بخش روستایی، آمادگی خود را برای حمایت از طرح‌های بومگردی ارائه شده از سوی اهالی این منطقه و سایر مناطق مستعد و سرمایه‌گذاری در این زمینه اعلام می‌کند.

روستایی که کوچه‌هایش آسفالت شد دیگر روستا نیست

مسعود رضایی، نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی نیز با یادآوری اینکه یک روستازاده و همزبان قوم لر در استان فارس است، می‌گوید: یک روستازاده هستم و شخصا با زندگی روستایی کاملا آشنایی دارم.

رضایی با بیان اینکه گاهی تغییر موقعیت زندگی موجب تغییر در فرهنگ می شود بدون اینکه سرشت یک انسان دگرگون شده باشد، ادامه می‌دهد: به نظر من روستایی که کوچه هایش آسفالت و ساختمان هایشان مدرن شد، دیگر روستا نیست.

نماینده مردم شیراز در مجلس اضافه کرد: اگر به کشاورز ماشین دادی تا شب به شهر برود و تنها برای کار کشاورزی به روستا بیایید، دیگر او یک روستایی نخواهد بود.

رضایی با بیان اینکه در روستاها خیلی چیزها را در ازای آنچه به دست آوردیم از دست داده ایم، در خصوص اجرای طرح‌های گردشگری و بومگردی با هدف توسعه اقتصاد روستایی می‌گوید: ما باید تعریف خود را از بومگردی داشته و هدف را مشخص کنیم و آنوقت به دنبال اجرای آن باشیم، اگر به دنبال ایجاد تفریحگاه و قهوه خانه و جایی باشیم که بعدها مشکلات دیگری ایجاد کند، اصلا نباید آن را دنبال کرد اما اگر گردشگری را برای توسعه اقتصادی می خواهیم حرف دیگری است.

نماینده مردم شیراز در عین حال قیاس جامعه براساس رشد طولی را یک ارزیابی دقیق ندانسته و می‌افزاید: باید ارزیابی عرضی داشته باشیم، باید ببینیم که کره جنوبی و مالزی چهل سال قبل کجا بودند، امروز کجا هستند؛ در این صورت به یک نتیجه گیری مناسب خواهیم رسید.

عضو مجمع نمایندگان استان فارس در مجلس شورای اسلامی، رشد و توسعه اقتصادی و ارتقاء سطح رفاه اجتماعی روستاها را در صورت حفظ تازگی و بکر بودن این مناطق را مناسب دانست.

، فارس بیش از 4 هزار روستا را در خود جای داده است؛ روستاهایی که بخش اعظمی از آنها به دلایل مختلف و طی سالیان متمادی، از سکنه خالی شده یا تعداد قابل توجهی از ساکنان خود را از دست داده است؛ بی تردید می‌توان به با بسترسازی رشد اقتصادی در روستاها و با استفاده از ظرفیت‌هایی که در هر روستا وجود دارد، علاوه بر بهبود وضعیت اقتصادی خانوارهای ساکن در روستاها، زمینه را برای مهاجرت معکوس نیز فراهم کرد.

انتهای پیام