از علاقه مافیای موسیقی به کنسرت تا لبخند در قبال دانلود غیرقانونی

بخشی از سخنان یک کارشناس موسیقی درباره افزایش تولید تک‌آهنگ در ایران.

در پی افزایش دوبرابری تعداد تک‌آهنگ‌هایی که در سه ماهه اول امسال از وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی نسبت به سال قبل مجوز گرفته‌اند و همچنین کاهش تعداد آلبوم‌هایی که قرار است امسال به انتشار برسند، تصمیم گرفتیم علت گرایش هنرمندان موسیقی به انتشار تک‌آهنگ به جای آلبوم را جویا شویم.

این بار با رضا مهدوی، نوازنده سنتور و کارشناس موسیقی در این زمینه صحبت کرده‌ایم. او بیان کرد که هنرمندان به سه دلیل به انتشار تک آهنگ‌گرایش دارند.

مهدوی ادامه داد: دلیل اول بخاطر رعایت نشدن قانون کپی رایت در ایران است و این با وجود سایت‌های دانلود قانونی آهنگ مانند «بیپ تونز» است که اخیراً وارد عرصه شده‌اند ولی نتوانسته‌اند خیلی قانون کپی رایت را فرهنگ‌سازی کنند؛ چراکه زیرساخت‌های درستی ندارند، تجربی به این محیط می‌رسند و از مشاوران و اتاق فکران خوبی بهره‌مند نیستند. دلیل دوم نیز به روند رو به نابودی صنعت موسیقی در ایران بازمی‌گردد. در حال حاضر بخش زیادی از موسیقی ما توسط مافیا اداره می‌شود، مافیا نیز بیشتر به اجراهای صحنه‌ای اهمیت می‌دهند و فروش سنتی سی‌دی برای آنها جایگاهی ندارد؛ به همین دلیل درآمد کنسرت‌ها در حساب‌های بانکی آن‌ها دپو می‌شود و در اقتصاد موسیقی به گردش در نمی‌آید.

او دلیل سوم گرایش هنرمندان موسیقی به انتشار تک‌آهنگ را استقبال نکردن مردم از موسیقی جدی و گرایششان به موسیقی‌های دم‌دستی و دست پایین برشمرد.

مهدوی اضافه کرد: زمانی که رسانه‌ها از موسیقی نواحی و سنتی حمایت نکنند، در نهایت موسیقی‌های دم‌دستی جای آن‌ها را خواهد گرفت؛ از آنجایی که مردم ما چون چشم و گوششان به رسانه‌های رسمی و غیررسمی است، فکر می‌کنند هنر درست همین مواردی است که می‌بینند و می‌شنوند.

او درباره انتشار تک‌آهنگ در اروپا و هالیوود گفت: ما در ایران برعکس جهان عمل می‌کنیم؛ چراکه در اروپا یا هالیوود هنرمندان عرصه موسیقی تک‌آهنگ‌های خود را به عنوان یک دمو یا نسخه‌ای برای معرفی آلبوم جدید خود به بازار ارائه می‌کنند تا واکنش و بازخوردهای مردم را ببینند و بر اساس آن نیازسنجی کنند. در ایران نیز قبلاً هنرمند تنها مجاز به انتشار سه تک‌آهنگ بود اما این روند از زمانی که وزارت ارشاد به هنرمندان اجازه داد هر چند تا که می‌خواهند تک‌آهنگ وارد بازار کنند، تغییر کرد. چراکه سایت‌ها فضا را ایجاد کردند که کارهای جدید در آنجا شنیده شود ولی چون قانون کپی رایت رعایت نمی‌شود مردم خیلی راحت دانلود می‌کنند و به آهنگ‌ها گوش می‌دهند.

این کارشناس موسیقی سی‌دی خور نبودن اتوموبیل‌های جدید را به ضرر صنعت موسیقی کشورهای جهان سوم شمرد و گفت: امروزه بسیاری از ماشین‌های در حال تولید سی‌دی خور نیستند و از طریق فلش یا بلوتوث قادر به پخش موسیقی هستند. این موارد بیانگر تغییر جایگاه موسیقی و مدرن شدن آن است ولی به نفع کشورهای در حال توسعه‌ای مانند ایران نیست و برای کشورهای توسعه یافته مناسب است. چون این کشورها قبل از ورود تکنولوژی یا امکانات در بین مردم جامعه فرهنگ‌سازی می‌کنند و به آنها می‌فهمانند که هنرمندان چقدر برای تولید یک آهنگ یا آلبوم سختی کشیده‌اند و هزینه کرده‌اند و باید پس از تولید اثر خود سود کسب کنند و بتوانند با پولی که به‌دست می‌آورند زندگی کنند، در نتیجه مردم از آنها حمایت خواهند کرد. ولی این امر در کشور ما یک شوخی است و باور عمومی بر این نیست که هنرمند باید از راه تولید اثر کسب درآمد داشته باشد.

او ادامه داد: از طرفی حاکمیت و صاحبان قدرت مانند وزارت ارشاد که بر اساس قانون اساسی وظیفه آن‌ها سیاست‌گذاری، نظارت و حمایت از هنر و هنرمندان است، بیشتر به کاغذ بازی و بروکراسی اداری می‌پردازد تا اینکه برای موضوعات مهمی که هر روزه در دنیا جلوه‌گری می‌کند و ما ناگزیر تابع آن می‌شویم، ساختار و نظامی کارآمد را طراحی کند و برنامه‌ریزی‌های درست داشته باشد. وزارت ارشاد باید سعی کند جایگاه حقیقی هنر و به خصوص موسیقی را به مردم تفهیم کند و برای این کار نیز باید از مدارس شروع کند.

این نوازنده سنتور معتقد است که در شرایط کنونی وضعیت به گونه‌ای است که به مرور هنرمندان واقعی کنار گذاشته خواهند شد و شبه هنرمندانی که بین ۱۸ تا ۲۵ سال سن دارند جایگزین آن‌ها می‌شوند. این افراد توسط تکنولوژی خودشان را به بازار موسیقی عرضه می‌کنند، حال هرچند حضورشان کوتاه مدت باشد ولی در همان دوره اغنا و ارضا می‌شوند و به مثابه شخصی خود می‌رسند.

او در ادامه اوضاع نابه‌سامان فضای موسیقی را با اوضاع ادبیات کشور مشابه شمرد و گفت: امروزه ادبیات ما به ابتذال کشیده شده و در حال از بین رفتن است. باید مراقب نحوه استفاده از زبان فارسی در فیلم‌ها، شعرها و ترانه‌ها باشیم؛ چراکه ترانه‌ها خیلی وضع خرابی دارند و ما غبطه ترانه خوب را می‌خوریم. زبان ساده و محاوره‌گویی در ترانه‌ها مستمر شده و شورای شعر وزارت ارشاد نیز مجبور است به آن‌ها مجوز دهد. این نحوه استفاده از ادبیات و زبان در اشعار موسیقایی فراوانی ایجاد کرده و مقصر آن نیز شرکت‌ها و موسساتی هستند که تنها به پول فکر می‌کنند و توجهی به فرهنگ ندارند. از طرفی وزارت ارشاد نظارت دقیقی روی اشعار و محتوای ترانه‌ها ندارد؛ به همین دلیل ازهم‌گسیختکی حال حاضر به وجود آمده است. وضعیت کنونی موسیقی و ادبیات همانند معماری و فضای تهران است که هیچ هویتی ندارد و بیانگر هیچ فرهنگی نیست.

او افزود: زمانی که معماری، زبان و رفتار آئینی مردم یک کشور از بین می‌رود طبیعی است که موسیقی آن منطقه نیز تحت تأثیر قرار بگیرد؛ چون موسیقی در کنار شعر و ادبیات بیشتر شنیده می‌شود. رادیو و تلویزیون سال‌هاست که مردم را به موسیقی باکلام عادت داده است و به همین دلیل موسیقی بی‌کلام را از دست داده‌ایم. در چنین شرایطی شاهد خواهیم بود که موسیقی اصیل و ملی پشتوانه خاصی نخواهد داشت تا باقی بماند و نسل‌های جوان‌تر با آن آشنا شوند.

مهدوی حجم زیاد موسیقی‌های ناسالم بی‌هویت، کم‌هویت، موسیقی‌های به دنبال هویت را که به صورت تک‌ترک منتشر می‌شوند، سهل‌انگاری مسئولان ذی‌ربط و اهمیت ندادن آنها به این موضوعات را از جمله دلایل از بین رفتن فرهنگ ایرانی به حساب آورد و بیان کرد که این نوع موسیقی‌ها به دلیل تبعیت نکردن از اصول و قواعد، سریع از عرصه بیرون می‌روند.

این هنرمند سپس گفت: مدیران موسیقی و هنری در وزارت ارشاد باید جلساتی را با بزرگان و متفکران برگزار کنند و دست از امضا و کاغذبازی بردارند؛ چون دوره این حرف‌ها دیگر تمام شده است. از طرفی زمانی که افراد نخبه و کاربلد از پست‌های اداری و مهم دولتی برکنار شوند جا برای افراد ناتوان باز خواهد شد و عرصه‌های مهم در کشور لطمه خواهد دید.

او اضافه کرد: در بحث افزایش انتشار تک‌ترک موسیقی، موضوع اقتصاد و معیشت بخش خصوصی مطرح است. مانند تعداد آموزشگاه‌هایی که بی‌رویه در شهر زیاد شده و مجوزهایی که بی‌رویه در حال صادر شدن است. خب ما شاهد شعرها، ترانه‌ها و کلام‌هایی هستیم که از هیچ نظام و ساختاری تبعیت نمی‌کنند. اصلاح کارشناسی نباید تنها شامل واژگانی که به امنیت ملی ضرر نمی‌زند، به اقوام ایرانی لطمه‌ای وارد نمی‌کند، فحاشی ندارد و به مقدسات توهین نمی‌کند، باشد؛ چراکه در چنین حالتی یک کلام خنثی که محتوای آن برای کارشناس اهمیتی ندارد ارائه خواهد شد.

این کارشناس موسیقی بیان کرد که وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی مجبور می‌شود به واسطه فشارهای برخی از شرکت‌های خصوصی که عموماً تنها دنبال پول‌سازی هستند، به کارهای ضعیف مجوز بدهد. این امر باعث شده که یک نهاد دولتی تابع بخش خصوصی و پول ساز شود در صورتی که باید مجموعه‌ای مانند وزارت ارشاد سیاست گذاری سالیانه داشته باشد و ارائه محتوا کند و بخش خصوصی با نظارت ارشاد سرمایه گذاری و خلق اثر داشته باشد.

از او درباره تأثیر فضای مجازی بر افزایش تولید تک‌ترک سوال کردیم. پاسخ داد: فضای مجازی در همه جای دنیا هست ولی باعث ورشکستگی موسیقی‌دانان نمی‌شود. کشورهایی مانند ما که رو به توسعه و جهان سومی هستیم به خاطر پیشرفت خود از موضع فرهنگ غفلت می‌کنیم. ما در عرصه پزشکی، صنعت و... رشد دو چندان داشته‌ایم ولی در عرصه فرهنگ سیر نزولی داریم و درجا می‌زنیم. موسیقی در ایران خیلی مظلوم است و حق آن خیلی توسط برخوردهای سلیقه‌ای افرادی که شایسته و لایق مدیریت نبودند زیر پا گذاشته شده است. ما نمی‌توانیم همه چیز را گردن تکنولوژی بیندازیم.

انتهای پیام