نبود شناخت از معصومین(ع) مانع اصلی ساخت فیلم دینی است/ همه مقصریم

پرویز شیخ‌طادی کارگردان و فیلمنامه‌نویس در گفتگو با خبرنگار مهر درباره کمبود تولیدات سینمایی و تلویزیونی متناسب با واقعه عاشورا و دیگر موضوعات دینی گفت: متاسفانه مجموعه‌ای مرتبط با مسائل و موضوعات مذهبی چه حوزه‌های علمیه، چه مدیران فرهنگی و تصمیم گیرنده‌های حوزه فرهنگ و اندیشه، چه فیلمسازان و عالمان به علوم انسانی و اجتماعی، تکلیف خود را با موضوعات مذهبی روشن نکرده‌اند، یعنی نمی‌دانند در تولید آثار مذهبی تا چه مرزی می‌توانند ورود پیدا کنند، در واقع تکلیف این مجموعه مشخص نیست.

وی بیان کرد: در واقع می‌توان گفت در چنین شرایطی و بعد از گذشت ۴۰ سال از پیروزی انقلاب اسلامی، هنوز «فقه هنر» نداریم و نمی‌دانیم «فقه هنر» چیست، به این معنا که نه تنها درباره موضوعاتی مانند امام حسین(ع) در سینما و تلویزیون، هنوز تکلیفمان مشخص نیست، بلکه در موارد جزیی‌تر مانند نمایش خشونت در سینما و تلویزیون،‌ چه از نظر پزشکی و چه از نظر مذهبی تکلیفمان مشخص نیست.

یک قانون و چارچوب کلی نداریم

این کارگردان سینما تاکید کرد: یک قانون کلی وجود دارد و آن این است که هر مساله‌ای که به انسان و روح او آسیب زند، حرام است. اگر نمایش خشونت در سینما و تلویزیون به انسان آسیب زند حرام است، پس جنبه فقه این مساله کجا است و چرا اعلام نمی‌شود؟ یا تصور کنید در حوزه کمدی و طنز پایه و اساس یک فیلم در تمسخر یک شخصیت است، فقه هنر کجا است که با دلایل ثابت کند که تمسخر یک فرد برای خنده حرام است. از نظر دیگر از لحاظ پزشکی و روانپزشکی نیز کسی وجود ندارد که بگوید یک فیلم کمدی نباید برپایه تمسخر یک شخصیت ساخته شود، بلکه باید در موقعیت‌های خاص کمدی ایجاد شود.

وی توضیح داد: در مجموع باید بگویم در مورد چگونگی به تصویر کشیدن شخصیت‌های مذهبی و معصومین، که هر فردی در جامعه به نوبه خود از ایشان رویا و الگویی ساخته است، تکلیفمان مشخص نیست و نمی‌دانیم آیا اجازه داریم این الگوهای فردی و میلیاردی را بهم بریزیم یا نه؟ و اگر این الگوها بهم بریزد، چه اتفاقی رخ می‌دهد. هنوز نمی‌دانیم اگر یک بازیگر نقش مذهبی بازی کند و در ادامه کار خود نقش منفی بازی کند برداشت‌های جامعه چه تغییری می‌کند.

کارگردان فیلم «سینه سرخ» با اشاره به اینکه باید یک بار برای همیشه مجموعه‌ای متخصص از علوم انسانی، فلسفه غرب و شرق، حوزه علمیه و غیره دور هم جمع شوند تا بتوانیم این موضوعات را کاملا جراحی کرده و تکلیف نهایی را مشخص کنیم، بیان کرد: این مساله باید از سوی این مجموعه پیگیری شود، اما من به عنوان فیلمساز نمی‌توانم چنین مساله‌ای را پیگری کنم و همه این متخصصان را دور هم جمع کنم و به آنها ماموریت دهم تا درباره چنین موضوعاتی تحقیق کنند و درباره حوزه تخیل انسان درباره معصومین(ع) و مرز میان واقعیت و خیال به یک آیین نامه و چارچوب واحد برسند.

ما از واقعه کربلا تنها یک شکست پوسته‌ای می‌بینیم و تنها داد می‌زنیم که این شکست نیست؛ خب چرا ثابت نمی‌کنیم، چرا نشان نمی‌دهیم امام حسین(ع) چه برنامه‌ای برای حکومت داشته، چه نظری درباره خیانت‌ها و اختلاس‌های آن دوران داشته است و این دیدگاه را به‌روز نمی‌کنیموی تاکید کرد: ما دم از امام حسین(ع) که یک شخصیت بزرگ و الهی است می‌زنیم، مردی که بسیار شجاع است و خانواده و یارانش تا آخرین لحظه در کنار ایشان هستند، اما سعی نمی‌کنیم این شجاعت و وفاداری را در جامعه تزریق کنیم، چرا این شجاعت در هنر و دیگر حوزه‌ها وارد نمی‌شود و چرا همیشه در مورد آن صحبت می‌کنیم اما آن را عملی نمی‌کنیم؟

کارگردان فیلم «سینه سرخ» ادامه داد: همه ما می‌دانیم امپراطوری اسلام، بزرگترین امپراطوری آن زمان بوده است، چطور یک زن مانند حضرت زینب(س) وارد این امپراطوری می‌شود، سخنرانی می‌کند و جامعه جهانی را متاثر می‌کند؟ خب چنین عملکردی کجای زندگی ما قرار دارد، چرا درباره این سخنرانی تنها در حد یک روضه صحبت می‌کنند؟ چرا چنین اتفاق بزرگی، کوچک نشان داده می‌شود.

وی توضیح داد: مساله مهمتری که قبل از ساخت فیلم‌های مذهبی به خصوص درباره امام حسین(ع) وجود دارد، این است که کسی این امام بزرگ را نمی‌شناسد و مطالبی که درباره امام حسین (ع) گفته می‌شود که بیشتر در مساجد، منبرها و تلویزیون منتشر می‌شود، تنها شامل بخش مظلومیت و تشنگی این خاندان عظیم است.

شیخ طادی گفت: اگر معیار ما مظلومیت یک خانواده باشد که چنین کشتارهایی در سوریه امروز هم زیاد دیده می‌شود، در حال حاضر در سوریه بچه‌ای داریم که جلوی پدر و مادرش سلاخی شده است و یا برعکس، اینها خیلی شبیه واقعه کربلا است، پس معیار اصلی ما در واقعه عاشورا مظلومیت و شهادت صرف نیست، عمده مداحی‌ها در حال حاضر تنها روی عاطفه و گریه کار می‌کند و روی عقلانیت کار نمی‌کنند، به همین دلیل کسی امام حسین(ع) را نمی‌شناسند که بخواهد در مورد آن فیلم بسازد.

همه ما مقصریم

وی تاکید کرد: ما از واقعه کربلا تنها یک شکست پوسته‌ای می‌بینیم و تنها داد می‌زنیم که این شکست نیست. خب چرا ثابت نمی‌کنیم، چرا نشان نمی‌دهیم امام حسین (ع) چه برنامه‌ای برای حکومت داشته است، چه نظری درباره خیانت‌ها و اختلاس‌های آن دوران داشته است و این نظر را به روز نمی‌کنیم. چرا مدل و نظر این امام بزرگ را نمی‌گیریم و شخصیتی را برای سینما نمی‌سازیم که با افراد دورو، ریاکار و اختلاس گرهای حرفه‌ای می‌جنگد.

کارگردان سریال «بانوی سردار» گفت: معتقدم همه ما در مجموع مقصر هستیم و ما نه شجاعت و نه ایثار را از امام حسین (ع) یاد نگرفته‌ایم، در غیر این صورت کشور ما با این حجم از فساد روبرو نمی‌شد و این امر نشان می‌دهد که حوزه تربیتی امام حسین(ع) یعنی بحث تربیت و جامعه سازی این اتفاق دیده نشده و تنها جنبه اکشن و مظلومیت آن مرور شده است.

وی ادامه داد: متاسفانه تاکید می‌کنم نبود شناخت از ائمه باعث شده که ورود به این حوزه به خصوص در سینما و تلویزیون امکان پذیر نباشد.

این کارگردان بیان کرد: معتقدم بهتر است، برای طلبه‌ها واحدهایی مانند رسانه و سینما در نظر گرفته شود تا با این دو مقوله آشنا شوند چرا که سینما خود یک منبر جدید برای مذهب است، در چنین شرایطی آن‌ها می‌توانند سینما را بشناسند و نظر کارشناسی بدهند.

شیخ‌طادی در پایان گفت: کسی که بخواهد از یک الگوی الهی، معصوم، شجاع و عادل برای فیلمسازی الگو بگیرد، پیش از هرچیز باید برای خود و شخصیت خود الگو بسازد، هیچ فیلمسازی تا نتواند چنین الگوی شخصیتی برای خود ایجاد کند، نمی‌تواند در این عرصه پا بگذارد، کسانی که در عرصه فرهنگ و هنر مدیر هستند نیز تا زمانی که شبیه آدم‌های بزرگ نشوند نمی‌توانند درباره آدم‌های بزرگ تصمیم بگیرند.