مهمانان خارجی قرار نیست از ما تعریف کنند / امیدوارم جشنواره جهانی فجر ادامه داشته باشد / بسیاری از پخش‌کننده‌ها فیلمشان را به مارکت ایران نمی‌دهند

امیر پوریا منتقد سینما در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری برنا، اظهار داشت: جشنواره جهانی فجر قرار نیست که دستاوردی به معنای تولید و توزیع فیلم در سینما داشته باشد، این جشنواره مثل بسیاری از جشنواره‌های معتبر دنیا اهداف دیگری را دنبال می‌کند که در جشنواره ملی فجر شاید چندان به چشم نمی‌خورد.

پوریا خاطرنشان کرد: در جشنواره ملی فیلم فجر اتفاقی که باید به معنای هنری کلمه رخ دهد را به طور کامل شاهد نیستیم و جشنواره جهانی قرار است که یک اعتبار و شکلی هنری از جنس جشنواره‌های معتبر دنیا داشته باشد که به تدریج در همین مسیر قرار دارد و قدم برمی‌دارد که اگر این نتیجه حاصل شود، به اعتبار سینمای ایران نیز افزوده خواهد شد.

وی افزود: معمولاً فیلم‌هایی که از حضور بازیگران مطرح بهره می‌برند به حد مطلوبی دیده می‌شوند و دیگر فیلم‌ها شاید فرصت چندانی برای دیده شدن نداشته باشند و در این بین جشنواره‌هایی که به ارزش‌های هنری بها می‌دهند فرصتی هستند تا این فیلم‌ها دیده شده و به مخاطبان جدی سینما معرفی شوند. حتی اگر نگاهی به جشنواره فیلم کن که پر زرق و برق‌ترین و شاید معتبرترین جشنواره جهان است داشته باشیم و قسمتی از این جشنواره که در «فشن تی‌وی» پخش می‌شود و بیشتر به چهره‌ها و ردکارپت آن می‌پردازد را مدنظر قرار دهیم بسیاری از مخاطبان این بخش هیچ اطلاع و رغبتی به اتفاقات اصلی جشنواره که شاید بخش رقابتی آن است ندارند و اصلا قادر به دیدن فیلم‌های اصلی جشنواره کن نیستند چرا که این فیلم‌ها شاید هیچ ربطی به سینمای سرگرمی نداشته باشد.

این منتقد در ادامه گفت: تعریف یک جشنواره به پیش‌فروش بلیت‌ها، شلوغی و صف سینماها نیست، جشنواره یک هدف دارد و قرار است در بطن اصلی آن فیلم‌هایی دیده شوند که شاید مخاطبانشان را از همین جشنواره‌ها پیدا می‌کنند و مخاطبان خاص سینما نیز به دیدن این فیلم‌های خاص می‌آیند. معمولاً آن جنبه‌ از جشنواره که بیش از همه دیده می‌شود و شاید مدنظر افراد بیشتری باشد می‌تواند در سیاست‌های اصلی جشنواره نباشد.

پوریا خاطرنشان کرد: در جشنواره‌ای مثل جشنواره فیلم کن، اگر توجه کنید معمولاً برای افتتاحیه فیلمی انتخاب می‌شود که از حضور بازیگران مطرح بهره برده باشد و بتواند توجهات را به خود جلب کند و معمولاً در سال‌های اخیر فیلم‌های افتتاحیه چندان جوایزی دریافت نمی‌کنند و فقط شاید جنبه تبلیغاتی دارد. این اتفاق سال گذشته نیز در این جشنواره رخ داد و فیلم «همه می‌دانند» به کارگردانی اصغر فرهادی جایزه چندانی کسب نکرد و اینها همه سیاست‌هایی است برای استفاده بیشتر از رسانه‌ها و بیشتر دیده شدن و به اصطلاح شلوغ کردن اما در نهایت می‌بینیم که فیلم‌هایی جایزه می‌گیرند که کمتر مخاطب عامی قادر به دیدن آن است.

وی با اشاره به مشکلاتی که عوامل برگزاری جشنواره جهانی فیلم فجر در ایران دارند، گفت: اما جشنواره جهانی فیلم فجر در وضعیت سختی قرار دارد و برگزارکننده‌های این جشنواره با سختی‌هایی روبرو هستند که شرایط را نسبت به دیگر جشنواره‌ها متفاوت‌تر می‌کند. وقتی کشور ما در چنین تحریم‌هایی قرار دارد شرایط برای دعوت مهمان پیچیده می‌شود و ممکن است بارها دعوت از مهمانان و فیلم‌هایشان به راحتی صورت گیرد و توافقات به صورت کامل انجام شود اما در لحظه آخر پخش‌کننده فیلم از حضور فیلم در جشنواره جلوگیری کند و تمام تلاش‌ها برای رسیدن به نتیجه بی حاصل بماند. این مشکلات مسائلی هستند که پشت پرده جشنواره‌ای جهانی در حد و اندازه‌های جشنواره جهانی فجر وجود دارند که شاید کمتر کسی به آنها توجه داشته باشد.

این منتقد سینما در ادامه اظهار داشت: مطمئناً در جهان پخش‌کننده‌های سینمایی بسیاری هستند که ترجیح می‌دهند فیلمشان را به مارکت ایران که کشوری تحریم شده است، ندهند و این باعث می‌شود که دعوت از مهمانان و فیلم‌ها توسط اعضای برگزاری جشنواره به یک عملیات سخت تبدیل شود و مطمئناً به همین دلیل است که تعداد فیلم‌ها در بخش اصلی کم است و این مسائل تأثیراتی است که روی جشنواره فیلم فجر می‌گذارد و دست و پای عوامل آن را کاملاً می‌بندد. اگر این مشکلات نبود حتماً جشنواره جهانی فیلم فجر مسیر پیشروی خود را تندتر طی می‌کرد و زودتر به نتیجه‌های مدنظرش می‌رسید.

وی افزود: یکی دیگر از مشکلات اصلی جشنواره به بودجه آن برمی‌گردد. در شرایطی که اقتصاد کشور وضعیت خوبی را سپری نمی‌کند و هر روز شاهد بالا رفتن قیمت ابتدایی‌ترین وسایل مصرفی هستیم مطمئناً باز هم دست عوامل برگزاری جشنواره برای برگزاری بهتر آن بسته می‌شود و همین مسأله باعث شده که امسال همانطور که دبیر جشنواره اشاره کرد تعداد بخش‌ها نیز کم شده باشد.

پوریا در ادامه با اشاره به عملکرد رضا میرکریمی در سمت دبیر جشنواره جهانی فجر تأکید کرد: امیدوارم با تغییر مدیران سازمان سینمایی در سال‌های آینده خللی در برگزاری جشنواره جهانی فیلم فجر به وجود نیاید. این سال‌ها با تلاش رضا میرکریمی که خلوص نیت خود را ثابت کرده جشنواره جهانی رو به پیشرفت بوده و اعتباری کسب کرده که امیدوارم مسئولان بعدی نیز از برگزاری این جشنواره حمایت کنند.

این منتقد با اشاره به مهمان‌هایی که در این سال‌ها به جشنواره جهانی فیلم فجر آمده‌اند، گفت: متأسفانه سال گذشته شاهد حواشی بسیاری  از حضور الیور استون بودیم که بسیاری از نقدها به صحبت‌های استون حاصل کم سوادی منتقدان بود. در ورک‌شاپی که این کارگردان آمریکایی برگزار کرد بسیاری انتظار داشتند که او از مواضع کشور ما حمایت کند و یا به تعریف از سینمای ایران بپردازد اما چنین قراری اصلا نمی‌تواند وجود داشته باشد و هر شخص هنرمندی که مهمان یک کشور می‌شود علاوه بر احترام به قوانینی مثل حجاب که در کشور ما وجود دارد قرار نیست به تعریف و تمجید ما بپردازد و کاملاً طبیعی است که کارگردانی چون الیور استون با فیلم‌هایی مثل «دوربرگردان» یا «قاتلین بالفطره» از فیلم‌های جشنواره‌ای سینمای ایران تعریف نکند و مورد پسندش نباشند. وقتی استون اعتقاد دارد که فیلم‌های سینمای ایران بسیار خسته‌کننده هستند باید به نظر او احترام گذاشت و این جملات او را نمی‌توان یک آبروریزی برای ما دانست چرا که قرار نیست او از ما تعریف و نگاه‌های ایدئولوژیک و سیاسی ما را دنبال کند و چنین انتظاری از او مطمئناً انتظاری غیر عقلانی است و پذیرش اینکه او بخواهد نظرش را صادقانه بیان کند نیاز به کمترین فهم از وضعیت دارد.

وی در پایان این بحث تأکید کرد: هر شخص دارای جهان‌بینی و اعتقادات خود است که آنها را بیان می‌کند و ما نمی‌توانیم با میزبانی از یک شخص او را مجبور به پیروی و تبلیغ عقاید و نگاه خود کنیم و اگر چنین انتظاری داریم این نشان از کوته‌فکری ما دارد، پس با آمدن پل شریدر هم نمی‌توان چنین انتظاری داشت و بهتر است افرادی که به این مسأله انتقاد دارند به مسائل مهم‌تری فکر کنند.