فاصله معنی‌­دار عملکرد صنعت بیمه با اهداف برنامه ششم توسعه

، یکی از مهم­‌ترین وجوه تمایز برنامه ششم توسعه با سایر برنامه‌های توسعه اجرا شده در کشور، مساله محور بودن آن است. به گونه­‌ای که در تدوین آن بر مسائل هر بخش به طور مشخص تمرکز شده و برای حل آن هدف تعیین شود. این موضوع در ارتباط با صنعت بیمه هم مطرح است. صنعت بیمه به عنوان یکی از شاخص­‌های توسعه­‌یافتگی از یک سو به عنوان یکی از عمده­‌ترین نهادهای اقتصادی مطرح بوده و از سوی دیگر فعالیت سایر نهادها را پشتیبانی می­‌نماید. همان­طور که در جدول (۱) آمده است در برنامه ششم توسعه در مواد ۱۱ و ۲۱ ذیل بند ۷ سیاست­‌های کلی برنامه ششم توسعه به موضوع اهداف مد نظر قانون گذار در برنامه ششم توسعه پرداخته شده است.

جدول (۱): وضعیت و جایگاه صنعت بیمه در سیاست­های کلی و قانون برنامه ششم توسعه

منبع: یافته‌­های محقق

همان­طور که از جدول (۱) ملاحظه می­‌گردد، هدف سیاست­‌گذار از ارتقاء کمی و کیفی که در برنامه ششم نمایان شده است، عبارت است از:

۱) ارتقاء کمی

- افزایش نقش صنعت بیمه در نظام تأمین مالی

- افزایش نقش صنعت بیمه در ایجاد فضای امن

- ارتقای نقش اقتصادی بیمه در تأمین رفاه و امنیت مردم

- افزایش ضریب نفوذ بیمه در کشور تا متوسط جهانی

- افزایش ضریب نفوذ بیمه­‌های بازرگانی به ۷ درصد

-  افزایش حداقل ۵۰ درصدی سهم بیمه‌های عمر از حق بیمه تولیدی بیمه‌های بازرگانی

-  افزایش و گسترش رشته­‌های بیمه­‌ای، سرمایه­‌گذاری ذخایر بیمه­‌ای

۲) ارتقاء کیفی

- عرضه سهام دولت در شرکت­‌های بیمه از طریق بازار سرمایه و سازمان خصوصی­‌سازی

- تغییر رویکرد دولت در صنعت بیمه از نقش تصدی­‌گری به نقش نظارتی

به منظور ارزیابی عملکرد صنعت بیمه در این گزارش به بررسی دو بعد از ابعاد کمی مورد توجه قانون­‌گذار در برنامه ششم توسعه یعنی سهم بیمه عمر و ضریب نفوذ بیمه عمر پرداخته می­‌شود که وضعیت عملکرد آن­ها در مقایسه با اهداف مد نظر قانون­گذار در جدول (۲) آمده است.

جدول (۱): وضعیت سهم بیمه عمر و ضریب نفوذ بیمه در سال­‌های مختلف برنامه ششم توسعه (درصد)

منبع: سازمان مدیریت و برنامه­‌ریزی کشور

همان­گونه که در جدول (۲) آمده است، سهم بیمه عمر در سال ابتدایی برنامه ۱۰.۵ درصد بوده است که در سال ۱۳۹۹ به ۱۵.۳ درصد رسیده است که نشان­‌دهنده افزایش سالانه ۰.۴ درصد به طور متوسط است که فاصله معناداری با هدف برنامه ششم یعنی ۵۰ درصد دارد. در ارتباط با ضریب نفوذ بیمه نیز در سال ۱۳۹۴ برابر با ۱.۹ درصد بوده است که با افزایش متوسط سالانه ۰.۲ درصد در پایان سال ۱۳۹۹ به ۲.۵۲ درصد رسیده است که فاصله معناداری با هدف رشد ۷ درصدی برنامه ششم توسعه دارد.

آنچه که از ارزیابی عملکرد کمی برنامه ششم توسعه در بخش صنعت بیمه بخصوص در دو شاخص سهم بیمه عمر و ضریب نفوذ بیمه مشخص گردید، عملکرد اجرایی صنعت بیمه با اهداف مدنظر سیاست­‌گذار و قانون­‌گذار تفاوت قابل ملاحظه­‌ای دارد. بنابراین لازم است بیمه مرکزی جمهوری اسلامی به عنوان متولی حوزه صنعت بیمه کشور ضمن آسیب­‌شناسی عملکرد اجرایی صنعت در دستیابی به اهداف کمی، برنامه‌ریزی لازم برای رفع چالش­‌های اجرایی به عمل آورد. بر این اساس پیشنهادهای زیر برای ارتقاء کمی ارایه می­‌گردد:

۱) اصلاح ساختار سازمانی شرکت­‌های بیمه

۲) رتبه­‌بندی شرکت­‌های بیمه

۳) بررسی، اصلاح و توسعه محصولات بیمه­‌ای

۴) تقویت ظرفیت­‌های آموزش عالی در صنعت بیمه

۵) برگزاری دوره­‌های آموزشی داخلی و خارجی برای بیمه­‌های تخصصی

۶) استاندارد کردن شرایط تصویب محصولات بیمه­‌ای

۷) بررسی، اصلاح و توسعه محصولات بیمه­‌های مکمل و اجباری

۸) اعطای حق مالکیت معنوی برای محصولات جدید بیمه­‌ای

نویسنده: مهتا عزیزیان فرد؛ پژوهشگر اقتصادی