بازنمائی سیمای امریکای لاتین در «گفتگو در کاتدرال»

ماریو بارگاس یوسا، در ۲۸ مارس سال ۱۹۳۶ در آرکیپای پرو به دنیا آمد. وی تنها فرزند پدر و مادرش بود و والدینش پنج ماه بعد از ازدواج از هم جدا شدند. ۱۰ سال اول زندگیش را در بولیوی و با مادرش گذراند. پس از آن که پدربزرگش مقام دولتی مهمی در پرو به دست آورد، همراه مادرش در سال ۱۹۴۶ به سرزمینش بازگشت. دوران کودکی او با سختی سپری شد.در ۱۴ سالگی پدرش وی را به دبیرستان نظام فرستاد که تأثیری ژرف و پایا بر او نهاد و ایده ی نخستین رمانش را در ذهنش پروراند. نگرش داروین گرایانه ی او نسبت به زندگی حاصل تجربه ... .

رمان گفتگو در کاتدرال، حکایتی به یادماندنی درباره ی قدرت، فساد و جست وجویی پیچیده برای یافتن هویت است. داستان کتاب در دهه ی 1950 و در خلال حکومت دیکتاتوری مانوئل آپولیناریو اودریا آمورتی در پرو می گذرد. گفتگوی ذکر شده در عنوان کتاب، بین دو شخصیت با نام های سانتیاگو و آمبروسیا بوده و طی آن، هر یک از زندگی سخت و مشقت بار خود سخن می گویند و تنزل و استیصال وارد شده بر مردم شهرشان را به رخ یکدیگر می کشند. ماریو بارگاس یوسا به واسطه ی گستره ای پیچیده از اسرار و ارجاعات تاریخی، سازوکار های ذهنی و اخلاقی حاکم بر دست اندرکاران قدرت را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد. رمان گفتگو در کاتدرال، که چیزی بسیار بیشتر از تحلیلی تاریخی جلوه می کند، رمانی پیشگامانه است که به موضوعاتی بنیادین می پردازد: هویت و نقش شهروندان تحت یک حکومت و این که فقدان آزادی های مدنی چگونه بر ذهن و فکر یک ملت، زخمی جاودانه می زند.

«گفتگو در کاتدرال» ( سال انتشار 1969 ) سومین رمان بارگاس یوساست . برخی از ناقدان این کتاب را برجسته ترین اثر او و یکی از مهمترین آثار در بازنمائی سیمای امریکای لاتین می دانند . لوئیس دی یس در نقدی بر این کتاب می نویسد : (گفتگو در کاتدرال را می توان با آسودگی مهمترین دستاورد بارگاس یوسا در زمینه ی روایت دانست ... آنگاه که نوشتن این کتاب به پایان آمد بارها از نویسنده شنیدیم که می گفت گفتگو در کاتدرال آنچنان توان آفرینش و مهارت او در روایت گری را مصرف کرده که به راستی تردید دارد که از این پس بتواند از مرزهای این کتاب فراتر رود .) 

«گفتگو در کاتدرال» را در عین حال می توان رمانی در باره ی دیکتاتوری در امریکای لاتین دانست که در آن جنبه ی سیاسی ماجراها با ظرافت و اصالتی خاص طرح شده است . بسیاری از منتقدان این کتاب را از این لحاظ با آثاری چون آقای رئیس جمهور اثر آستوریاس , پاییز پدرسالار اثرمارکز و من , من عالیجاه اثر رونا باستوس همسنگ می دانند اما تفاوت این رمان با کتاب های نامبرده این است که بارگاس یوسا به جای آن که به شخص دیکتاتور بپردازد و او را محور اصلی داستان قرار دهد سراپای جامعه ی دیکتاتورزده را می کاود و سیمای هولناک لیما _ یا پرو یا امریکای لاتین _ را پیش چشم خواننده می نهد جامعه ای که درآن  همه ی آدمها حتی آنان که خود کارگزار دیکتاتوری اند هر یک "جائی در طول این خط" خود را تباه شده می یابند و از این دامچاله راهی جز به سوی شکست نمی برند .

این کتاب را عبدالله کوثری به فارسی ترجمه کرده است.