چرا تعطیلات باید کوتاه شود؟

، بیش از یک دهه است که درباره سامان دهی تعطیلات بحث می‌شود اما هنوز نتیجه‌ای به دست نیامده است. پرونده تعطیلات زمستانی همچنان باز است و ذی‌مدخلان هنوز به اجماع نهایی نرسیده‌اند.

از سوی دیگر بارها بحث کوتاه کردن تعطیلات نوروز و طولانی‌تر شدن تعطیلات آخر هفته مطرح شده اما واکنش‌های تندی که به این طرح‌ها شده، از ادامه پیگیری آن‌ها مانع شده است.

پیشنهاددهندگان این طرح ها بر این یقین‌اند که کاهش تعطیلات نه تنها از بار ترافیک سفر در بازه‌های کوتاه و حتی در نوروز کم خواهد کرد، بلکه در موضوع آلودگی هوا و حتی در مواقعی بحرانی مثل سیلی که تعطیلات نوروز امسال را درگیر کرد، مدیریت و خدمات‌رسانی را آسان‌تر می‌کند.

منوچهر جهانیان _ رییس دانشکده علوم گردشگری و  عضو هیات مدیره انجمن علمی گردشگری ایران _ در یادداشتی که در اختیار ایسنا قرار داده به ضرورت ساماندهی تعطیلات به عنوان فرصتی برای ترویج فرهنگ سفر و گردشگری پرداخته و مدلی را به این منظور پیشنهاد کرده که نزدیک به طرحی است که در دولت بررسی شده و تا مرحله‌ای از جلب نظر مثبت دستگاه های مسؤول پیش رفته است.

در یادداشت او آمده است: «تعادل میان کار و زندگی از جمله مواردی است که با گسترش زندگی شهرنشینی و صنعتی شدن کشورها هر چه بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. یکی از موارد با اهمیت در این زمینه، تعطیلاتی است که در طول سال و در بازه‌های زمانی متنوع، علاوه بر تعطیلات پایان هفته وجود دارد، که می‌تواند بر کیفیت و وضعیت عملکرد کاری و زندگی اشخاص تاثیر بسزایی داشته باشد. این موضوع به طور بالقوه می‌تواند بر بهره‌وری کارکنان و بهبود عملکرد اقتصادی جامعه اثر مثبت داشته باشد. همچنین در ارتقاء کیفیت اجتماعی، فرهنگی جامعه، تاثیر مثبت وکارآمد داشته باشد.

همانگونه که اشاره شد، این تاثیرگذاری ممکن است، به صورت بالقوه مثبت و مفید باشد، ولیکن تاثیر مثبت آن بستگی به چگونگی استفاده از فرصت فراهم شده تعطیلات دارد.

بدیهی است که ارگان‌ها و بخش‌هایی که مسؤول برنامه‌ریزی در حوزه اوقات فراغت جامعه هستند، باید تدابیری در این زمینه بیندیشند، برنامه‌هایی نظام یافته و منسجم برای پر کردن اوقات فراغت شهروندان اتخاذ کنند. اگرچه طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های فراغتی قابل تعریف است اما این فعالیت‌ها در دو دسته کلی قابل تقسیم است؛ دسته اول فعالیت‌های فراغتی در محیط بسته است که شامل تماشای تلویزیون، استراحت در منزل، آشپزی، انجام بازی‌های رایانه‌ای و غیره است. دسته دوم شامل فعالیت‌هایی است که در محیط بیرون انجام می شود، از آن جمله می‌توان به گردشگری اشاره کرد.

تعطیلات می‌تواند فرصت مغتنمی برای تشویق افراد به ویژه خانواده‌ها برای تمایل به سفر و گردشگری باشد. هر چه بازه زمانی تعطیلات کوتاهتر باشد، امکان گردشگری نیمروزه و یا یکروزه در قالب گردشگری شهری و یا آشنایی با گونه شناسی گردشگری شهری و همچنین گردشگری به حومه شهر فراهم شود. وقتی بازه زمانی تعطیلات طولانی‌تر باشد، فرد امکان اقامت شبانه در مقصد را دارد، بدیهی است که هم امکان سفر به مقصدهای دور دست بیشتر فراهم می‌شود و هم امکان افزایش مدت زمان اقامت و ماندگاری گردشگر در مقصد مهیا می شود. که موجب ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی و توسعه کسب وکار های گردشگری و توانمندسازی جوامع بومی و محلی را به دنبال خواهد داشت.

تعطیلات متعدد با بازه‌های زمانی فرصت مناسبی برای سفر و گردشگری فراهم می‌آورد. از جمله تعطیلات بلند مدت، تعطیلات مربوط به ایام عید نوروز است که حداقل دو هفته و گاهی بیش از آن را در بر می‌گیرد که لازم است دولت و قوه مقننه و سایر بخش‌های مرتبط با آن  برای ساماندهی تعطیلات و کاهش تعطیلات ایام نوروز و تقسیم تعطیلات نوروز در فصل‌های پاییز و زمستان بصورت پنج روز در ایام عید و پنج روز در طول ایام پاییز و همچنین پنج روز در طول ایام زمستان اهتمام ورزند. با این اقدام علاوه بر توزیع سفر در طول ایام سال و کاهش تلفات انسانی و آسیب‌های اجتماعی مربوط به ایام نوروز و پیک مسافرت های نوروزی، می توان مقصدهای جدید و مسیرهای نو و ناشناخته را به علاقمندان به سفر معرفی کرد و توازن در بهره‌مندی مردمان مناطق مختلف از توزیع مناسب سفر و برای توانمندسازی جوامع میزبان ومحلی صورت خواهد گرفت.

از سوی دیگر در هنگام بروز مخاطرات همانند نوروز امسال، دستگاه ها و سازمان های امداد رسان و متولی در آمادگی کامل بوده و از وقفه تعطیلات بلند مدت نوروز و احیانا آسیب در خدمات رسانی مطلوب به حوادث احتمالی کاسته خواهد شد و با بروز حوادث غیرمترقبه همانند سیل، زلزله و یا شرایط سخت آب و هوایی و سایر حوادث مشابه موجب کاهش مسافرت‌های داخلی نخواهد شد و مسافران با آسودگی خاطر به مدیریت و برنامه‌ریزی سفر و فعالیت‌های گردشگری خواهند پرداخت.

آنچه در این بین حائز اهمیت است، بحث سازمان‌ها و دستگاه‌های دخیل  در امر گردشگری است که باید تدابیر لازم را در این زمینه اندیشید و اقدامات لازم را به عمل آورند. در وهله نخست، خود سازمان‌ها و ادارات باید در تسهیل فرایند سفر کارکنان همکاری‌های لازم را به عمل آورند. پرداخت وام‌های سفر، هماهنگی با ارگانهای مرتبط با سفر و گردشگری و ارائه مرخصی‌های تشویقی به  کارکنان نمونه، به گونه‌ای که در مورد انتخاب مقصد سفر و فرایند مسافرت نیز اطلاعات مورد نیاز به کارکنان داده شود تا بتوانند همراه با خانواده سفری آسانتر و رضایتبخش داشته باشند. در این بین ایجاد اهرم‌های نظارتی از سوی نهادهای متولی گردشگری سازو کارهای خاص خود را می‌طلبد.

ترویج فرهنگ سفر از طریق رسانه‌ها و معرفی مقصدهای گردشگری برای ترغیب شهروندان به بازدید، بویژه بازدید از مناطق ناشناخته و کمتر شناخته شده در راستای توزیع و تنوع‌بخشی به سفر و گردشگری از دیگر اقدامات مهم در این زمینه است. تا خانواده‌ها و علاقمندان به سفر و گردشگری را ترغیب کند، به جای گذران تعطیلات در منزل و هدر دادن این فرصت‌های ناب، به سفر و گردشگری در مناطق مختلف و در میان جوامع میزبان و محلی بپردازند. تا هم زمینه‌ای برای کسب آرامش، افزایش آگاهی‌های اجتماعی، فرهنگی و کسب تجربیات ناب برای افراد فراهم شود و هم فرصت توسعه فعالیت‌های اقتصادی برای کسب و کارهای گردشگری و توانمندسازی جوامع میزبان و محلی در بستر رونق و شکوفایی صنعت گردشگری کشور فراهم آید.»
انتهای پیام