موسیقی ما - «شب موسیقی» با اجرای «رضا مهدوی» در بیست و دومین نشست خود، شب گذشته برنامهای با موضوع «شادیانهها در موسیقی نواحی»، میزبان «کیوان پهلوان» -محقق، پژوهشگر و نوازنده- و «مرتضی گودرزی» -کارشناس موسیقی خراسان- بود. در این جلسه «پهلوان» به انتقاد از موسیقی تلفیقی و ارکستر ملی ایران به دلیل استفاده از سازهای غربی پرداخت و به این مساله اشاره کرد که: «کجای این ارکستر ملی و بومی است؟ 80 درصد سازهایش غربی است. حداقل اسم ملی را از رویش بردارید. شعور فرهنگی و معنایی واژهها در ایران از بین رفته است.»
در ادامهی این برنامه «مهدوی» با طرحِ این پرسش که آیا موسیقی محلی ما دارای خرده فرهنگها و فرهنگها توأمان با هم است؟ بحث را آغاز کرد و «پهلوان» در پاسخِ او گفت: «ما در ایران جدای از کشورهای اروپایی که الان فضای خرده فرهنگها با فضای فرهنگ آن کشور تقریبا هماهنگ شده و بسیاری از فرهنگهای قبلی آن مجموعه از بین رفته، خرده فرهنگهای بسیاری داریم، البته فراموش نکنیم که ما در سرزمین نوروز نیز با همین بلیه مواجه خواهیم شد.»
در این میان «مرتضی گودرزی» نیز با بیان این مطلب که ایران حکم مادر را به لحاظ فرهنگی در منطقه دارد؛ به این مساله اشاره کرد که: «در چند سال گذشته من روابط نزدیکی با تاجیکها داشتهام و شاهد بودهام که بسیاری از رسم و رسوماتی که ما حدود 5 دهه پیشتر در خراسان داشتهایم و حالا به طور کامل فراموش شده است (از جمله شادیانههای نوروزی) در این کشورها بسیار جدیتر و پر رنگتر حضور دارد؛ بنابراین باید توجه بیشتری به این مسائل شود و تا دیر نشده کاری کرد.»
«پهلوان» جایگاه شادیانهها در موسیقی نواحی را اینطور توضیح داد: «بشر موسیقی را برای نیازهای درونی خودش خلق کرده است. موسیقی نه مقدس است و نه نامقدس بلکه جزء زندگی بشر است. موسیقی چند نوع دارد. اولی سوگ است و دومی موسیقی جشن و شادمانی است و سوم موسیقی عبادی و چهارم موسیقی کار است.»
«گودرزی» در پاسخ به این سوال که چه شخصیتهایی در خراسان شادیانه ها را کار میکنند؟ پاسخ داد: «ما در شمال خراسان دو شخصیت مولف داشتیم که آثار برجستهای از خود به جا گذاشتهاند. مرحوم اسماعیل ستار زاده از کسانی است در تولید موسیقی فارسی از شمال خراسان بسیار پرکار بود و توجه بیشتری را به موسیقی خراسان جلب کرد.»
پهلوان در مورد ثبت و ضبط فرهنگ ایران توسط کشورهای همسایه گفت: «ما باید به ایران فرهنگی بیاندیشیم که سرزمین نوروز است و مجموعهای از کشورهای همسایه و کشورهای عربی تا شمال آفریقا را دربرمیگیرد. در این مبحث زبان یکی از ارکان اصلی آن میتواند باشد. در این سرزمین نوروز اگر همه فضای بودن و مهربانی و با هم زندگی کردن را یاد بگیرند و در مجموعه کلی خود را تعریف کنند منافع مشترکی خواهند داشت.»
گودرزی در مورد اصالت موسیقی گفت: «من تاری به نام دوتار معاصر ابداع کردم که دارای 17 پرده است و موسیقی همه نواحی در آن قابلیت اجرا دارد. بسیاری از دوستانی که معتقد به اصالتها هستند بر من ایراد گرفتند و گفتند که من بدعتی نامبارک گذاشتهام. به نظرم این بیانصافی است چون من تغییری در چیزی ندادهام و من ایجاد ظرفیت کردهام.»
«شب موسیقی» یکی از برنامههای «شبهای هنر» است که به تهیهکنندگی حبیبالله ذوالفقاری، پیرامون مسائل موسیقی، یک شنبه شبها ساعت 23 به طور زنده، از شبکه 4 سیما پخش میشود.
ثبت نظر