همخوانی محمد معتمدی و رضا صادقی در اپرای عاشورا

بهروز غریب پور، بعد از اجرای چند اپرای عروسکی موفق از جمله «رستم و سهراب»، «حافظ»، «سعدی»، «مولانا»، «لیلی و مجنون» و «خیام»، این بار با اپرای «عاشورا» روی صحنه خواهد رفت. استاد مسلّم نمایش عروسکی در ایران، در قالب قطعه مشهور عاشورایی محتشم کاشانی، شاعر قرن دهم هجری و با استفاده از موسیقی و ردیف‌های آوازی ایرانی، واقعه عاشورا را به زیبایی تصویر کرده است. این اپرای جذاب و به یادماندنی، محرم امسال برای علاقه‌مندان اجرا خواهد شد. بهروز غریب‌پور، نویسنده و کارگردان تئاتر و سینما درباره جزئیات اپرای عاشورا، با خراسان گفت‌وگو کرده‌است که در ادامه می‌‌خوانید.

سفر محتشم کاشانی به گذشته

اپرای عروسکی عاشورا از چهارشنبه، ۱۳ شهریور در تالار فردوسی مجموعه بنیاد فرهنگی هنری رودکی در تهران، به مدت ۱۰ شب روی صحنه می‌رود. بهروز غریب‌پور درباره محتوای اپرا گفت: «من با توجه به ایده‌ای که داشتم، نسخه‌های متعدد تعزیه را برای این اپرای ۷۲ دقیقه‌ای  بررسی کردم. ایده اصلی این است که محتشم کاشانی هنگام سرودن مرثیه عاشورایی‌اش(باز این چه شورش است که در خلق عالم است) به گذشته سفر می‎‌کند و  وارد واقعه کربلا می‌شود و عیناً، به عنوان یک ناظر و سهیم در این مبارزۀ حق علیه باطل شرکت می‌کند. بنابراین، در متون تعزیه در مقتل خوانی‌ها و نوحه خوانی‌ها، به همه این‌ها، توجه کردم تا متن، یک دست و در نهایت با بازنویسی خودم به یک اثر واحد تبدیل شود».

اپرای عاشورا در امتداد سنت تعزیه

بیش از ۶۰ عروسکِ سایه‌ای و نخی در اپرای عاشورا حضور دارند. غریب‌پور موسیقی این اثر را بر اساس موسیقی عاشورایی و سوگواری کهن دانست و گفت: «علت این که من اپرای عروسکی را از ۱۶ سال پیش به عنوان یک هدف مورد توجه قرار دادم این بود که راه حلی پیدا کنم تا اپرا بر اساس موسیقی و ردیف‌های آوازی ایرانی اجرا شود. بنابراین، اپرای عاشورا در ادامه راهِ تعزیه، برگرفته از موسیقی عاشورایی و موسیقی سوگواری کهن اجرا می‌شود و اثری است که کاملاً در امتداد سنت چند قرنیِ تعزیه قرار گرفته است. همین مطلعی شد بر این که ما پس از اپرای عاشورا، شیوه آوازخوانی ایرانی را برای اجراهایمان در نظر بگیریم».

حساسیت زیاد برای انتخاب خواننده

رضا صادقی در نقش شمر و محمد معتمدی در نقش حُر هنرنمایی می‌کنند. غریب‌پور درباره نوع اجرای این خوانندگان  با توجه به حادثه‌ای که برای پای رضا صادقی رخ داده است، گفت: «شیوه اجرای ما پلی بک است؛ به این شکل که خواننده می‌خواند، ضبط حرفه‌ای می‌شود و بعد به تکرار این موسیقی پخش می‌شود و ما اجرای زنده می‌کنیم. رضا صادقی به عنوان یکی از چهره‌های برجسته موسیقی در زمان تولید اپرای عاشورا، نقش شمر را عالی و محمد معتمدی هم نقش حر را فوق‌العاده خوب خواند. مهدی امامی نقش حضرت عباس را ایفا و مصطفی محمودی هم نقش محتشم کاشانی را با سوز دل و توان فوق العاده اجرا کرده است. به طور کلی برای انتخاب خواننده، حساسیت فوق العاده‌ای به خرج دادم تا این صداها به عنوان صداهای ماندگار تازگی و گیرایی داشته باشد».

«همای و همایون» در انتظار اجرا

اپرای عاشورا تا به حال در چند کشور از جمله آلمان، ایتالیا، فرانسه و لهستان و در چند شهر ایران مانند شیراز و بابل اجرا شده است. این اثر ممکن است امسال علاوه بر تهران در شهرستان‌ها هم روی صحنه برود. بهروز غریب‌پور در این باره گفت: «فعلا برای اجرا در اهواز مذاکراتی داشته‌ایم اما به دلیل شرایط صحنه‌ای که پیشنهاد کرده بودند و برای اجرای ما مناسب نبود، فعلاً منتفی است. با این که چند بار تلاش کرده‌ایم در اهواز آن را اجرا کنیم، هنوز موفق نشده‌ایم. شاید امسال این امکان وجود داشته باشد». این نویسنده و کارگردان در پایان درباره آثار بعدی‌اش گفت: «اگر همه پیش بینی‌هایمان درست دربیاید، جدیدترین کار، اپرای «همای و همایون»، بر اساس اشعار خواجوی کرمانی خواهد بود».

انتصاری- آرانیان