"ستاره تیر"، "تهران"، یا "تیرداد"؟

محمدحسین ریاحی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، در خصوص وجه تسمیه شهرستان"تیران و کرون" اظهار کرد: در خصوص واژه تیران در گذشته این شهر را تهران هم می‌نامیدند. در اصفهان و اطراف اصفهان چند نام تهران داشتیم که یکی از این تهران‌ها حوالی خیابان فروغی نزدیکی میدان شهدا واقع است که این مکان را تیرانِ آهنگران می‌نامیدند.

وی افزود: اما آن چیزی که مسلم است این است که چون این مکان گودی‌های عمیقی داشته است تهران یا تیران می‌نامیدند. برخی از محققان جغرافیای تاریخی مانند "یاقوت حموی" نقل کرده‌اند در مکان فعلی شهرستان تیران و کرون قریه‌ای به نام تهران بوده است و آن را نزدیک اصفهان یا حوالی اصفهان ذکر کرده‌اند.

این اصفهان شناس تصریح کرد: واژه تهران از دو بخش "تِه" به معنای گود، پایین و زیر گرفته شده و پسوند مکان "ران" به معنای دامنه کوه است که روی هم به معنای مکان پایین یا پایین کوه یا در ته دامنه را می‌گفتند و امروز اگر دقت کنید پسوند فامیلی برخی از مردم تیران و کرون، "تهرانی" است.

ریاحی با بیان اینکه تیران و کرون یک منطقه قدیمی و باستانی بوده است، گفت: یکی از مواردی که برخی مانند ابوبکر تهرانی صاحب کتاب "دیار بکریه"به آن استناد کرده‌اند این است که این منطقه بزرگانی هم داشته است. اما این موضوع که این تیران یا تهران همان تیران و کرون است باید طبق مستندات مورد بررسی قرار گیرد.

وی ادامه داد: بر اساس ادعای برخی تاریخ شناسان واژه تیران منسوب به تیر است که نام فارسی آن عطارد است. شاید منطقه مذکور یا شهر فعلی به نام "ستاره تیر" بوده است که در ایران قدیم آن را مقدس و منسوب به شخص تیرداد، پادشاه اشکانی دانسته‌اند.

این اصفهان شناس با بیان اینکه به هر حال تیران را می‌توانیم یک واژه کهن و قدیمی بدانیم، گفت: برخی نیز معتقدند نام این شهر از زبان‌های کهن و حتی هندی و سانسکریت گرفته شده باشد. این موضوع هنوز به طور عمیق روی آن کار نشده است. مرحوم همایی معتقد است اصل کلمه گرفته شده از "تیر" به معنای عطارد است که چون آهنگ مجهول و طایِ طایی داشته به صورت تهران نوشته شده است.

ریاحی ادامه داد: به هر حال آنچه مسلم است شهر تیران یک منطقه قدیمی بوده است. اما در خصوص واژه "کرون" برخی اعتقاد دارند این واژه از دو جز "کَر" به اضافه "او" ترکیب شده که جز دوم آن به معنای آب است و "کَر" را به معنای قنات دانسته‌اند.

وی خاطرنشان کرد: در منابع به طور دقیق نیامده که چه کسی این شهر را ساخته است، اما برای مثال همان طور که می‌گوییم ولاشان را "بِلاش" ساخته است ممکن است این شهر را هم "تیرداد" پادشاه اشکانی ساخته باشد.

انتهای پیام