گزارش ایسنا از نمایشگاه «خرمشهر ۳۰+»

آثار نمایشگاه گروهی عکس «خرمشهر ۳۰+» توسط فریدون فربود جمع‌آوری شده است و تا ۱۰ خرداد نیز در گالری فرمانفرما برپا خواهد بود.

در ادامه گزارش ایسنا را از نمایشگاه «خرمشهر ۳۰+» می‌خوانید. کلیه اظهارات این گزارش به تأیید گردآورنده نمایشگاه رسیده است.

در نمایشگاه «خرمشهر ۳۰+» عکس‌هایی از خرمشهر را که زمانی عروس شهرهای ایران نامیده می‌شد، می‌بینیم. آثار نمایشگاه دارای فضایی روایی هستند؛ به‌گونه‌ای که وقتی شروع به دیدن آنها می‌کنیم، ابتدا با عکس‌هایی مستند از جنگ‌زدگی این شهر مواجه می‌شویم، سپس به عکس‌هایی صحنه‌سازی شده می‌رسیم و در ادامه نیز با عکس‌هایی از وضعیت کنونی این شهر مواجه می‌شویم.

کلیه تصاویر این نمایشگاه نقطه‌ای مشترک دارند؛ به گونه‌ای که در تمامی آنها مصیبتی که همچنان با گذشت ۳۰ سال ادامه دارد، روایت می‌شود. فقر، مرگ و ویرانی از ویژگی‌های بارز آثار این نمایشگاه هستند که باعث ایجاد فضایی تلخ در نمایشگاه می‌شوند. بخش عکس‌های صحنه‌سازی شده و مفهومی متعلق به عکاسان جوان است.

گردآورنده نمایشگاه «خرمشهر ۳۰+»، هدفش از برگزاری این نمایشگاه را چنین عنوان می‌کند: می‌خواهم مخاطب با دیدن آثار آنچه را که مردم خرمشهر برای آزادی کنونی کشور انجام دادند فراموش نکنند، چراکه در حال حاضر به هیچ عنوان در وضعیت خوبی به سر نمی‌برند.

در آثار آرمین امیریان، عکس‌هایی صحنه‌سازی شده را می‌بینیم. کارهای او غالباً دارای فضایی مفهومی هستند. در یکی از عکس‌ها ماشین‌هایی را می‌بینیم که در تپه‌ای خاکی فرو رفته و مردی در حال بیرون آوردن یکی از این ماشین‌هاست. عکس گویای این واقعیت است که مردم باید خودشان سعی در بهبود وضعیت شهر خود داشته باشند وگرنه کسی به دادشان نمی‌رسد. همان‌طور که با گذشت ۳۰ سال، هنوز تغییری اساسی در شهر به وجود نیامده و آثار بمب و خمپاره در جای جای شهر مشهود است.

فربود درباره این عکس می‌گوید: «این تصویر با توجه به عکس بهمن جلالی، صحنه‌سازی شده است. در زمان آزادسازی خرمشهر مردم ماشین‌ها را در بخشی از خرمشهر به صورت عمود قرار داده بودند تا هواپیماهای عراقی نتوانند در آنجا فرود بیایند.»

در دو عکس دیگر از این هنرمند که متعلق به مجموعه «مسلخ» هستند و تا به حال در ایران به نمایش گذاشته نشده بودند، افرادی را می‌بینیم که در یک کوچه تنگ در حال پایین کشیدن یک تانک هستند. تصویر دیگر نیز به خانه به‌دوشی و آوارگی مردم خرمشهر با ورود جنگ اشاره دارد. این دو اثر فتومونتاژ هستند.

عکس جالبی از مهدی مقیم‌نژاد در بین کارهای این نمایشگاه به چشم می‌خورد. در این اثر که برای نمایشگاه «خرمشهر ۳۰+» طراحی شده، تنه افقی نخلی را می‌بینیم که در محوریت زمینی نسبتاً بایر قرار دارد و قسمتی از آن سوخته است. این اثر نیز همانند دیگر کارها به حجم بالای ویرانی‌ها و تخریب خرمشهر پس از جنگ اشاره دارد. خرمشهر که به دلیل تعداد بالای نخل‌هایش، خرمشهر نامیده شده، با ورود جنگ دیگر آن‌گونه که قبلاً بود نیست.

فربود درباره این اثر توضیح می‌دهد: «این اثر ختم کلام آنچه که ما قصد داشتیم در نمایشگاه بگوییم را به تصویر کشیده است. نخل‌های سوخته یا سربریده خرمشهر در طول جنگ، نمادی از نابودی خرمشهر است. این نخل سوخته یادگاری از خرمشهر است.»

در دو عکس متعلق به محسن راستانی که کاری صحنه‌سازی شده هستند، رزمندگانی را می‌بینیم که در فضایی شبیه به برزخ قرار دارند. در یکی از عکس‌ها سه رزمنده همراه با سلاح‌های خود ژست گرفته و در عکس دیگر رزمندگان به روی زمین نشسته و دست‌های خود را برای دعا به حال خرمشهر بالا گرفته‌اند. گویی که در حال عبادت برای بهبود وضعیت این شهر با گذشت ۳۰ سال هستند. محسن راستانی اهل خرمشهر است و همیشه خود را عکاس جنگ معرفی می‌کند.

آثار سعیده افروخته و ساسان توکلی فارسانی تکمیل‌کننده خط روایی نمایشگاه «خرمشهر ۳۰+» هستند؛ چراکه تصاویری از وضعیت حال حاضر خرمشهر را به نمایش گذاشته‌اند. در عکس‌های افروخته وضعیت نابه‌سامان خرمشهر را پس از ۳۰ سال مشاهده می‌کنیم. در کارهای او مشکلات زیست محیطی مانند گرد و غبار و فقر دیده می‌شود. همچنین فضای سیاه و سفید این عکس‌ها تیرگی وضعیت مردم این منطقه را برای مخاطب تداعی می‌کند. در بین این عکس‌ها، تصویر مبهمی از مسجد جامع خرمشهر که روزی برای ما نمادی از ایستادگی و مقاومت بود را می‌بینیم که اکنون در هاله‌ای در گرد و غبار قرار گرفته است. این تصویر از روی عکس معروف سعید صادقی که در روز آزادسازی خرمشهر به ثبت رسیده، ساخته شده است.

همچنین در یکی از عکس‌های جاسم غضبامپور تنها چیزی که دیده می‌شود مرگ است. وقتی که به دو تصویر که در بالا و پایین هم قرار داده شده‌اند نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم که تا چشم کار می‌کند قبر است و ویرانی. عکس بالایی قبرستانی برای نخل‌ها و عکس پایینی قبرستانی برای انسان‌ها.

با توجه به گفته‌های گردآورنده آثار این نمایشگاه، واحد شمارش هر نخل نفر است و واحد شمارش هر انسان نیز نفر. وقتی که سر نخل بریده می‌شود و یا آتش می‌گیرد، از بین می‌رود. انسان نیز همین گونه است. این عکس درست بعد از آزادسازی خرمشهر به ثبت رسیده است.

در اثر دیگری از غضبانپور که در سال ۶۸ به ثبت رسیده است، دو کاسب را می‌بینیم که در بازار تخریب شده صفای خرمشهر ایستاده‌اند و مشغول صحبت با یکدیگر هستند. این بازار زمانی یکی از پر رونق‌ترین بازارهای خرمشهر بوده ولی بعد از جنگ به حال خود رها می‌شود و هنوز هم وضعیت بهتری ندارد. فربود می‌گوید که این دو مغازه‌دار هر روز صبح به جلوی دکان خود می‌رفته‌اند.

فربود می‌گوید که از چهار سال پیش که ایده تشکیل نمایشگاه شکل گرفت، سالی دو بار به خرمشهر می‌رفته ولی تا به حال تغییر فاحشی در این شهر مشاهده نکرده است. به نظر او اگر یک سوم پولی که برای ساخت موزه دفاع مقدس در تهران خرج شده، در بازسازی خرمشهر خرج می‌شد الآن وضعیت بهتری در این شهر وجود داشت. هیروشیما و ناکازاکی با بمب اتم نابود شدند ولی الان از جمله مهم‌ترین شهرهای دنیا هستند.

در این نمایشگاه آثاری از عکاسانی همچون پیمان ابدالی، سعیده افروخته، آرمین امیریان، بهروز بادروج، رودابه باقری‌نژاد، ساسان توکلی فارسانی، محسن راستانی، امید شلمانی، احسان ضیایی، جاسم غضبانپور، محمد فرنود، بهرام محمدی‌فر و مهدی مقیم‌نژاد به نمایش گذاشته شده است.

انتهای پیام