کابوس ویرانی در کاخ گلستان

، روزنامه قانون در ادامه نوشت: اما در آخرین پرونده، متجاوزان به میراث تاریخی این مرز و بوم پا را فراتر گذاشته و هم‌اکنون چشم طمع به اثر بی‌نظیر و جهانی کاخ گلستان دوخته‌اند. ماجرا از بهار ۹۵ آغاز می‌شود؛ زمانی‌که مالکی در خیابان ناصر خسرو؛ سودای ساخت بنایی بلندتر از عمارت بادگیر را در سر می‌پروراند. او درخواست خود را به شورای فنی وقت میراث فرهنگی تهران ارسال کرد. در جلسه‌ای که با حضور اعضای شورای فنی تهران شامل سپیده سیروس نیا، معاون میراث فرهنگی، رجبعلی خسرو آبادی، مدیر کل میراث فرهنگی استان تهران، سید محیط طباطبایی، عضو شورای فنی تهران و مشاور پژوهشگاه میراث فرهنگی، کیانوش تکلو، معاون حقوقی میراث فرهنگی استان تهران، علیرضا قلی‌نژاد، عضو پژوهشگاه میراث فرهنگی و شورای فنی تهران، اسکندر مختاری، عضو ایکوموس و شورای فنی، برگزار شد؛ در کمال ناباوری با درخواست مالک موافقت شد و مجوز احداث بنایی با ارتفاع ۱۰.۵ متر و دو طبقه زیرزمین، صادر شد. این ملک در حریم بلافصل مجموعه ثبت جهانی کاخ گلستان قرار دارد و آسیب منظری و ساختاری را کاخ گلستان وارد می‌کند. اما مالک حتی به مجوز شورای فنی نیز بسنده نکرده و فندانسیونی به ارتفاع ۱۲.۵ در حریم کاخ گلستان بنا نهاده است، بنایی که هم‌اکنون سایه شوم آن کاخ جهانی گلستان را تهدید می‌کند.

کاخ گلستان در دیوان

در حالی‌ که پرونده تخلفات ساخت و ساز در حریم کاخ گلستان نگرانی‌ها را برای خروج این اثر تاریخی از فهرست میراث جهانی بیشتر کرده است، دیوان محاسبات کشور خواستار ارائه توضیحاتی در این خصوص شده است. به گزارش ایلنا، هرچند علی اصغر مونسان (رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری) بارها درباره توقف ساخت و سازها در مجاورت شمس‌العماره تذکر داده است اما این ملک که ازجمله املاک کبابی جوان به حساب می‌آید با تخطی از ارتفاع مجاز، پا در حریم منظری کاخ گلستان گذاشت.

البته گفته می‌شود که براساس رای شورای فنی تهران و اداره کل میراث فرهنگی تهران، اجازه ساخت ۱۰/۵ متری به این بنا داده شده که باتوجه به آنکه ارتفاع مجاز ساخت و ساز در حریم میراث جهانی ۷.۵ متر است بازهم شاهد تخلف در این حوزه بوده‌ایم. این درحالی است که اکنون ارتفاع این ساخت و ساز به حدود ۱۳.۵ متر رسیده است.

البته این تخطی فقط به خدشه‌دار کردن حریم منظری کاخ گلستان ختم نمی‌شود چرا که به گفته محمدحسن طالبیان (معاون میراث فرهنگی کشور)، صاحب ملک با آغاز حفاری زیرزمین به بخشی از ملک کاخ گلستان تعرض کرد و تخلفات را بیشتری را مرتکب شده است. چنانکه اخیرا در اسناد کاخ گلستان‌ فیش‌هایی پیدا شده که نشان می‌دهد بخشی از این ملک در اختیار کاخ گلستان بوده اما مالک می‌گوید سند شش‌دانگ دارد و از ارائه سند به سازمان میراث فرهنگی خودداری کرده است.

با انتشار چنین اخباری و تاکید معاون رییس جمهور به توقف ساخت و سازهای غیرمجاز در مجاورت کاخ گلستان، دیوان محاسبات کشور نیز به این حوزه ورود کرده است محسن شیخ الاسلامی (معاون میراث فرهنگی تهران) با اشاره به آنکه حدود دو هفته پیش، از دیوان محاسبات کشور نامه‌ای دریافت کردیم که خواستار ارائه توضیحاتی درخصوص ساخت و سازها و تخلفات اتفاق افتاده در مجاورت کاخ گلستان شده بودند، گفت: طی نامه‌هایی به صورت مفصل شرح آنچه که درخصوص این ساخت و سازها انجام گرفته بود را به دیوان محاسبات کشور ارائه دادیم. به گفته مسئولان، پرونده توقف ساخت‌وساز در حریم کاخ گلستان به دادسرای ناحیه ۱۲ ارسال شده است.

تجاوز به حریم کاخ گلستان

براساس قانون، در حریم کاخ گلستان تنها مجاز به صدور پروانه ۵.۷ متر هستیم. همچنین طبق اعلام سازمان آتش‌نشانی، گودبرداری و حفر چاه در این منطقه ممنوع است. نکته قابل توجه اینجاست حتی اگر قانون و هشدارهای سازمان آتش‌نشانی را نادیده بگیریم؛ باید به پرسش، پاسخ داده شود، که شورای فنی میراث فرهنگی بر اساس چه استدلالی اجازه حفاری در منطقه تاریخی با پیشینه هفت‌هزار ساله را صادر کرده است؟ شنیده‌ها حاکی از آن است که مدیران فعلی اداره میراث تهران درحال بررسی پرونده تخلف دیگری از این بنا هستند، گفته می‌شود که مالک این بنا به کاخ گلستان تعرض کرده است، در صورت اثبات آن به‌گفته ابراهیم شقاقی، مدیرکل حقوقی و املاک سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، از آن در دادگاه شکایت خواهدشد.

ماجرای خیابان تکیه دولت

پرونده دیگری که این روزها بلای جان کاخ گلستان شده؛ ملکی در خیابان تکیه دولت است. برخی کنشگران میراث فرهنگی بر این باور هستند که بنای خیابان تکیه دولت و ملک مذکور در خیابان ناصر خسرو هر دو متعلق به یک نفر است. برای ملک خیابان تکیه دولت، هیچ مجوزی از سوی شورای فنی میراث فرهنگی تهران صادر نشده است و این‌بار معاونت وقت اداره میراث فرهنگی تهران در سال ۹۵، خود شخصا اقدام به صدور مجوز نوسازی کرده است. خوشبختانه طبق اعلام نظر شهرداری تهران، تاکنون هیچ‌گونه پروانه ساختمانی برای ملک مورد نظر صادر نشده است. مساله‌ای که می‌تواند بهترین فرصت برای جلوگیری از ساخت و ساز این ملک و تجاوز به حریم کاخ گلستان برای مسئولان فعلی میراث فرهنگی کشور باشد. این ملک درست در حوالی شواهد تکیه دولت پشت کاخ گلستان و همجواری با بازار و مسجد و مدرسه حکیم هاشم واقع شده است. این ملک در گذشته بانک تجارت دوره پهلوی دوم بوده که با مجوز میراث فرهنگی تخریب شده است. برای این ملک نیز مجوز ۵.۱۰ متر ارتفاع و دو طبقه زیرزمین از سوی معاون وقت میراث تهران صادر شده است. شهرداری منطقه ۱۲ اعلام کرده است که برای ملک واقع در کوچه تکیه دولت واقع در پشت کاخ گلستان پروانه ساختمانی صادر نکرده است. هر چند شهرداری معتقد است فقط به دلیل احتمال خطر و ریزش این ساختمان تخریب شده اما برخی کارشناسان میراث فرهنگی معتقدند ساختمان بانک تجارت هم واجد ارزش تاریخی بوده و تا سال‌ها احتمال خطر و ریزش آن را تهدید نمی‌کرده است. از سویی مالک ملک کوچه تکیه دولت در مرحله گودبرداری میراث فرهنگی را مطلع نکرده و به تبع آن میراث هم بر اقداماتش نظارت نداشته و نقشه‌های معماری هم به میراث داده نشده و طرحش مصوب نیست.

سریال تجاوز به میراث جهانی

اما این نخستین بار نیست که شورای فنی تهران، نقشه شومی برای کاخ جهانی گلستان کشیده است. روزهای نخست آبان سال جاری نیز زمزمه‌های تخریب سرای سیگارچی؛ خواب کاخ گلستان را آشفته کرد. اما این‌بار تمامی نقشه‌ها توسط رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور، نقشه برآب شد و مونسان، در پیامی به تمامی افرادی که قصد تعرض به عرصه، حریم، حریم منظر کاخ گلستان و پهنه بازار تهران داشتند، هشدار و اخطار داد و در نامه‌ای دستور حفظ سرای سیگارچی و ممانعت از هرگونه اقدام را در این بنای تاریخی، صادر کرد.

سرای سیگارچی با جنجال رسانه‌ای نجات یافت. پس از رسانه‌ای شدن موضوع صدور مجوز تخریب از سوی شورای فنی تهران برای ساخت بنایی به ارتفاع ۱۰/۵ متر همراه با ۷/۵ متر زیرزمین و کریدوری به مترو ۱۵ خرداد به جای بنای سرای سیگارچی در ابتدای خیابان بوذرجمهری (۱۵ خرداد) که هرچند بنا متعلق به دوره پهلوی است، اما موقوفه منیرالسلطنه است و وی ۱۲۵ سال پیش اینجا را وقف کرده است. شورای فنی تهران اجازه تخریب و نوسازی با ۱۰/۵ متر ارتفاع و دو طبقه زیر زمین را صادر کرد و به‌طور واضح به زیرزمین اشاره نکرده و اعلام شده که از زیر این بنا راهی به ایستگاه مترو متصل شود و یک کریدور ایجاد شود! حال این پرسش مطرح است که این اقدام چه کمکی به بازار خواهد کرد؟ ضمن آن که اخیرا شهرداری و بخش زیباسازی شهرداری روی جداره سرای ۱۰۸۰ مترمربع سیگارچی و سایر بناهای اطراف آن اقدامات بهسازی نسبتا خوبی انجام داده‌اند و در حال حاضر این ساختمان یک بنای سرپا و سالم است. نکته قابل تامل آن که بر سردر ورودی سرای سیگارچی حک شده: موقوفه منیرالسلطنه ۱۳۱۱ ه.ق (۱۲۷۲ ه.ش).

اعضای شورای شهر تهران همچون حسن خلیل‌آبادی رییس کمیته میراث فرهنگی شورای شهر تهران و احمد مسجد جامعی و حجت نظری نسبت به این اقدام شورای فنی تهران اعتراض کردند. همزمان این موضوع از سوی محسن شیخ الاسلامی معاون میراث فرهنگی و دلاور بزرگ‌نیا رییس میراث فرهنگی استان تهران مورد بررسی قرار گرفت. همچنین علی اصغر مونسان رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هم پس از اطلاع از اقدامات صورت گرفته از سوی شورای فنی میراث فرهنگی تهران در نامه‌ای خطاب به مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران اعلام کرده بود که سرای سیگارچی بدون تغییر حفظ شود.

انتهای پیام