نقش سفیران فرهنگی و نگاه جهانی به علم باستان‌شناسی

، هفتمین همایش بین‌المللی باستان‌شناسان جوان «ایران و سرزمین‌های همجوار» دوشنبه (۲۰ آبان ماه) با پیام منصور غلامی _ وزیر علوم، تحقیقات و فناوری _ در تالار فردوسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران آغاز به کار کرد.

غلامی در بیانیه خود که توسط رییس دانشگاه همدان قرائت شد، بیان کرده است: ایران و سرزمین‌های همجوار عنوانی مناسب و بس زیبنده برای همایش بین‌المللی باستان شناسان جوان است. امروزه بر اساس تقسیمات سیاسی و مرزبندی‌های بین‌المللی ایران کنونی از کشورهای همسایه جداست.

اما این موضوع هیچ گاه منجر به مرزبندی‌های فرهنگی و قومیتی نشده، بلکه از یک نظر به تعاملات صلح آمیز و دیپلماسی فرهنگی بهتر و قوی‌تر بین اقوام مختلف منطقه با زبان‌ها و گویش‌های متنوع شده است.

موقعیت خاص و راهبردی ایران و سرزمین‌های همجوار در مناسبات فرهنگی و تاریخی باعث شده تا علوم بنیادین از جمله باستان شناسی در منطقه به موضوعی کلیدی و هویت بخش تبدیل شود.

به همین دلیل در این همایش حضور محققان از کشورهایی از جمله چین، هند، پاکستان، افغانستان ، عراق و آذربایجان و ترکیه که با ایران فرهنگی در ارتباط بوده‌اند می‌تواند نشان از ضرورت همگرایی در حوزه‌های علمی و تخصصی باشد و سبب بهبود کیفیت و روابط و تعاملات منطقه‌ای شود.

برگزاری همایش بین‌المللی باستان شناسان جوان همانند سایر همایش‌های بین‌المللی با تاکید بر ظرفیت‌ها و توان علمی محققین جوان با هدف ایجاد بستری مناسب برای تبادل اطلاعات تازه و نو در موضوعات مختلف و پدید آوردن فرصت‌هایی برای ایجاد تحولات علمی و فرهنگی نوید آینده درخشان از تلاش و درخشش دانشمندان جوان را می‌دهد.

نگاه بین‌المللی و جهانی به علم باستان شناسی و سایر علوم مرتبط باعث شده است تا دانشمندان و اندیشمندانی از کشورهایی خارج از حوزه فرهنگی منطقه، همچون لهستان، ایتالیا، فرانسه، آمریکا، کرواسی، آلمان، انگلستان نیز در این همایش مشارکت و حضور داشته باشند، که هر یک می‌توانند به عنوان یک سفیر فرهنگی نقش پررنگی در مناسبات و روابط بین‌المللی ایران با کشورهایشان ایفا کنند."

وقتی دانشگاه به عملکرد خود نقد می‌کند

مجید سرسنگی - معاون فرهنگی دانشگاه تهران - نیز در آیین افتتاح هفتمین همایش بین‌المللی باستان‌شناسان جوان، این همایش را ارتقا یافته‌تر از همایش برگزار شده‌ی قبلی دانست و ترجیح داد تا بیشتر به مسایل فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تهران اشاره کند.

او یکی از مهمترین رخدادها در دانشگاه تهران را برگزاری دومین جشنواره فرهنگی دانشگاه تهران در حدود یک هفته‌ی دیگر بیان کرد و افزود: این همایش محلی برای ارائه دستاوردهای فعالان دانشگاه در کانون‌ها و بخش‌های علمی دانشجویی خواهد بود.

او همچنین با اشاره به فعالیت ۱۸۰ کانون علمی دانشجویی، ۳۸۰ نشریه دانشجویی و ۸۰ کانون فرهنگی، اجتماعی، دینی و اخلاقی در حال حاضر در دانشگاه تهران گفت: سهم دانشجویان دانشگاه در این فعالیت‌ها بسیار بالا است. از سوی دیگر از سیاست‌های دانشگاه از دیرباز این بوده که دانشجویان فعال را جذب کرده، کار را به آنها بسپارد و  نتیجه را ببیند که یکی از مهمترین نتایج این اقدام تا امروز «همایش بین‌المللی باستان‌شناسان جوان» بود که در طول ۲۰ سال گذشته، هفتمین دوره آن توسط جوانان برگزار شده است.

او باتاکید بر این که این همایش قابل قیاس با بسیاری از همایش‌های بین المللی نیست و سطحی بالاتر دارد، اظهار کرد: کشورهای غربی در سطح بین‌المللی که خود به نوعی مبدع دانشگاه در سطح جدید هستند، سال‌هاست که در بحث دانشگاه و قوانین و ضوابط آن بررسی‌هایی می‌شود، حتی رییس سابق دانشگاه هاروارد که ۱۰ سال در این سمت بوده، کتابی با نام «انتقادی به دانشگاه هاروارد» تالیف کرده‌ و می‌گوید که «بعد از این همه کار در دانشگاه تازه به این نتیجه رسیده‌ایم که وظیفه ما صرفا کار آموزشی نیست. دانشگاه را نباید مکانی دید که فقط دانشجو بیاید رشته تخصصی‌اش را بیاموزد و برود»

سرسنگی با تاکید بر این که از یک دهه گذشته نیز در ایران چنین فکرهایی نسبت به دانشگاه‌ها مطرح شده‌اند، گفت:‌باید نخست به علت تاسیس دانشگاه و این که آیا قرار است آن‌ها مانند دبیرستانی بزرگ با معلمانی بیشتر و سطوح علمی بالاتر فعالیت کنند؟ در واقع چالش در ماهیت دانشگاه است. اکنون این نوع از چالش به سطح عموم نیز رسیده و حتی والدین دانشجویان نسبت به این قضیه اظهار نظر می‌کند.

وی پرداختن به سطح فرهنگی و اجتماعی دانشجویان را نکته‌ای بالاتر از سطح علمی آنها دانست و با تاکید بر این‌که چنین بحثی فقط یک نظریه نیست،  واقعیتی است که از مدتها قبل به آن اهمیت داده می‌شود،‌ بیان کرد: در واقع این مطالبه دوم امروز در سطح عمومی جامعه مطرح است که آیا دانشگاه وظیفه‌ای در قبال تربیت، اخلاق، فرهنگ، معنویت و اوضاع اجتماعی دانشجویان دارد یا خیر؟ آیا وظیفه داریم دانشجویان را نسبت به جامعه مسئول و متعهد بار بیاوریم؟

او یکی از وظایف دانشگاه را تربیتِ متفکر، ایده پرداز، مصلح اجتماعی و نقش آفرین دانست و ادامه داد: متاسفانه عجب و جای بسی تعجب است در کشور که خود داعیه‌دار تعهد، فرهنگ، تربیت و دین‌مداری است، هنوز نتوانسته‌ایم این نکته  را در دانشگاه‌هایش عملیاتی کنیم. باید تلاش کنیم در دانشگاه تهران بحث‌های اخلاقی، علمی و تر بیتی را بیشتر مد نظر قرار دهیم اتفاقی که از چند سال قبل تا امروز به آن توجه کردیم و دانشجو را فقط به چشم یک دانش‌آموز که دانشجو شده، نمی‌بینیم.

ضعف در دروس عمومی دانشگاه

وظیفه هیات علمی دانشگاه در قبال دانشجویان

معاون فرهنگی دانشگاه تهران در بخش دیگری  از صحبت‌هایش استفاده از ظرفیت‌های دروس عمومی را از نکاتی دانست که باید به آن توجه  کرد و گفت: ۱۰ درصد از واحدهای دوره کارشناسی دروس عمومی هستند که تاکنون نتوانسته‌ایم از آنها به درستی استفاده کنیم، باید این دروس بروز رسانی شوند، آنها هنوز نیازهای واقعی دانشجویان را برطرف نمی‌کنند. دروس عمومی صرفا یک درس اجباری که قرار باشد گامی به جلو رفتن دانشجو بلند کند، نیست. بلکه باید برای ورود به مسئله فرهنگ، اخلاق و مسئولیت پذیری از آن استفاده کرد.

او همچنین از دیگر دغدغه‌های علمی دانشگاه تهران را بحث اعضای هئیت علمی این دانشگاه مطرح کرد و گفت: در حوزه دومین وظیفه دانشگاه تهران معتقدیم باید اعضای هیئت علمی نیز در حوزه‌های تربیتی، مسئولیت پذیری،‌ اجتماعی، اخلاقی و حرفه‌ای گری برای خود وظیفه‌ای جداگانه قائل باشند. زمانی که «فرهنگ» را از آموزش جدا می‌کنیم، اغلب آیین‌نامه‌ها ناظر بر فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی است.

وی با اشاره به تهیه آیین‌نامه‌ای برای پیوستن اعضای هیئت علمی به انجمن‌های علمی و فرهنگی بیان کرد: براساس این آیین‌نامه اعضای هیئت علمی باید به عنوان استاد مشاور در دو گروه انجمن‌های «علمی» و «فرهنگی» حضور داشته باشند تا آنها نیز در این کارها مشارکت کنند و وظایف خود را فقط منوط به کلاس و پایان نامه ندانند. آن‌ها باید معتقد شوند و بدانند فعالیت‌های دانشجویی یک فعالیت فوق برنامه نیست بلکه عین خود برنامه است ما به عنوان اعضای هیئت علمی با مشکلات جدی رو به رو هستیم.

هیات علمی دانشگاه، معلم است، نه یک مدرس صرف

تصویب آیین‌نامه ارتقای شایستگی اعضای هیات علمی

سرسنگی با تاکید بر لزوم بازنگری رابطه دانشجو با اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها، گفت: این اعضا باید بدانند آنها در نقش معلم هستند نه یک مدرس صرف.

وی با بیان این که اکنون باید به این نکته اندیشید که چه کاری باید کرد تا عضو هیئت علمی معلمی را یاد بگیرد و چطور روانشناسی رفتار دانشجو را ببنید که در مواقعی در چه مسیری از بحران‌های روحی قرار دارد، گفت: بعد از چند سال موفق شدیم آیین‌نامه ارتقای شایستگی اعضای هیئت علمی را تصویب کنیم تا آن اجرای شود.

سرسنگی تاکید کرد: در دانشگاه تهران به شفیعی کدکنی‌ها،؛ شهیدی‌ها، فروزانفرها و گرجی‌ها نیاز داریم افرادی که فقط یک مدرس عالی نبودند بلکه به معنای واقعی کلمه معلم بودند.

۲۰ سال از برگزاری نخستین دوره همایش باستان‌شناسان جوان گذشت

غلامحسین کریمی دوستان - رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران - نیز در سخنانی گفت: امروز کشور ما از نظر باستان شناسی رشد زیادی کرده و همین رشد باعث شده ما به اهمیت چنین همایش‌هایی پی ببریم. در واقع امروز دیگر زمانی نیست که با نگاه کردن به سنگ‌های بزرگی که در نزدیکی شیراز بودند، برای شناخت‌شان فقط به افسانه‌ها پناه ببریم تا اروپایی‌ها از راه برسند و با خوانش کتبیه‌هایش آن محوطه را شهر پارسه بنامند.

او  در ادامه به بیان تاریخچه‌ی ایجاد این همایش از ۲۰ سال قبل تا امروز اشاره کرد و گفت: جرقه آن در سال ۷۹ توسط حمید فهیمی فرد زده شد، سال ۸۲ دومین همایش برگزار و مشعل سومین همایش نیز در سال ۸۵ با همت شهرام زارع دانشجوی باستان شناسی آن زمان روشن نگه داشته شد، سال ۹۱ چهارمین دوره آن برگزار شد و دوره‌های پنجم و ششم در قالب همایش بین المللی توسط مرتضی خانی‌پور، رضا ناصری و حسین عزیزی برگزار شدند تا امروز که هفتمین همایش بین المللی توسط استادان باستان شناسی دانشگاه ، گروه باستان شناسی و موسسه باستان شناسی دانشگاه تهران کار خود را آغاز کرد.

انتهای پیام