فیلم‌هایی که داوران را شگفت‌زده کرد/ شهرت جهانی سینمای ایران

به گزارش خبرنگار مهر، نشست خبری داوران سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر امروز پنجشنبه ۵ اردیبهشت ماه در محل پردیس سینمایی چارسو برگزار شد.

امیر اسفندیاری، روسودان گلورژیدزه و خسرو معصومی از بخش «جلوه گاه شرق» و از میان داوران «بین الادیان» اینیس گیل و داگلاس فالسون در این نشست حضور داشتند.

اسفندیاری درباره بخش «بین الادیان» گفت: در دیگر جشنواره‌ها داوران «بین الادیان» جایزه کلیسای کاتولیک را به فیلم‌ها می‌دهند ولی ما تقاضا کردیم این جایزه در ایران جایزه بین الادیان باشد و داوران این بخش را سازمان سیگنس به جشنواره معرفی کردند.

جشنواره «فجر» فراتر از توقع‌ام بود

فالسون داور بخش «بین‌الادیان» نیز بیان کرد: حضور در این جشنواره تجربه‌ای شگفت‌انگیز بود زیرا من با فستیوالی بسیار خوب رو به رو شدم.

وی با اشاره به اینکه پیش از حضور در این جشنواره، پیش بینی خاصی از آن و نوع برگزاری آن نداشتم، تاکید کرد: امروز می‌توانم بگویم که این جشنواره فراتر از توقع من عمل کرد.

وی همچنین توضیح داد: سینمای ایران سینمایی شگفت‌انگیز است و امیدوار هستم فیلم‌های بیشتری از این کشور در دنیا نمایش داده شود، من نماینده کشور ایرلند هستم و ۱۵ سال است در سیگنس فعالیت می‌کنم. سیگنس اعضای خود را به عنوان داور به جشنواره‌ها معرفی می‌کند و اگر مسئولیتشان ارتباط با مسیحیان پروتستان باشد، با نام اینترفیس شناخته می‌شود.

اینیس گیل دیگر داور بخش «بین‌الادیان» نیز بیان کرد: من نماینده سیگنس پرتغال هستم و گفتگو درباره مسائلی که همه با آن درگیر هستیم تجربه فوق‌العاده ای بود. داور بخش بین الادیان بودن تجربه مثبتی بود که از آن لذت بردیم.

گلورژیدزه نیز ادامه داد: در این جشنواره فیلم‌هایی عالی دیدیم که شاید تنها می‌توان در جشنواره جهانی فیلم فجر این آثار را دید.

فالسون در پاسخ به این پرسش که در ارزیابی فیلم‌های بخش «بین الادیان» چه ملاک‌هایی را مدنظر داشته است؟ گفت: انتخاب ابتدایی فیلم‌ها در این بخش بسیار مناسب بود و با فیلم‌هایی رو به رو شدیم که از منظر «بین الادیان» به آن‌ها علاقه زیادی داشتم. در این بخش دوست ندارم فیلم‌هایی که صرفاً با مفهوم خالص دین درگیر هستند ببینم بلکه دوست دارم آثار ضمن نگاه دینی، روابط، دوستان، خانواده و مشکلات را تصویر کنند.

خسرو معصومی نیز با اشاره به اینکه «اولین دوره‌ای است که در جشنواره جهانی فیلم فجر به عنوان داور این بخش شرکت می‌کنم» گفت: جای تعجب است که امسال در جشنواره فیلم کن هیچ فیلم ایرانی به عنوان نماینده نداشتید.

امیر اسفندیاری در پاسخ به پرسشی درباره تعداد فیلم‌های دیده شده در این بخش بیان کرد: ۱۵ فیلم در این بخش شرکت داشت که ۳ فیلم از ایران و ۱۲ فیلم از کشورهای دیگر بودند اما در کلِ جشنواره، ۶۴ کشور شرکت کردند.

ملاک‌مان در داروی «فیلم خوب» بود

میتوسکا به عنوان یکی از اعضای هیأت داوران بخش «سینمای سعادت» گفت: علاوه بر ۱۵ فیلم بخش مسابقه بین الملل، ۱۵ فیلم کوتاه دیدم و تعدادی فیلم خارج از این بخش را نیز در روزهای برگزاری جشنواره تماشا کردم. در اروپا این شانس را نداریم که فیلم‌هایی از کشورهای مختلف ببینیم. انتخاب هوشمندانه فیلم‌ها و داوری‌ها در این جشنواره لذت بخش بود.

فان دائم نیز درباره نحوه تعامل با سایر داوران عنوان کرد: در این بخش ۷ داور با ۴ زبان مختلف که با سه مترجم همکاری می‌کردند حضور داشتند که کار سختی بود ولی از نتیجه کار راضی هستیم و تلفاتی هم نداشتیم.

آبیار: تنوع بالای ژانرها در ترکیب فیلم‌های جشنواره انتخاب را برای داوران سخت کرد. در این شرایط اولویت موضوعی برای دنیای کنونی را مدنظر قرار دادیم نرگس آبیار نیز در این باره توضیح داد: در سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر فیلم‌ها ویترین متنوعی از موضوعات مختلف نظیر محیط زیست، وحدت بین ادیان، تم نوستالژی، کودکانه، داستان‌هایی درباره جنگ جهانی دوم را به تصویر کشیدند که مجموعه این ژانرها انتخاب را برای داوران سخت کرد. در این شرایط اولویت موضوعی برای دنیای کنونی را مدنظر قرار دادیم.

وی ادامه داد: در مجموع فیلم‌های خوبی در جشنواره حضور داشت و من به شخصه فیلم‌های کوتاه را بیشتر دوست داشت.

نوید محمدزاده از دیگر داوران این جشنواره گفت: می‌خواهم در ابتدا از آقای میرکریمی تشکر کنم که این فرصت را برای من ایجاد کرد که در کنار این ترکیب داوری حضور داشته باشم و از آن‌ها در این چند روز بیاموزم. مانند تفکیک بین فیلم خوب و بد درباره بازیگری هم بازی خوب و بد داریم و بین بازی‌ها بحث می‌کنیم. هر کس جایزه را ببرد نوش جانش و هر کس نبرد، ان شالله در دوره بعدی آن را دریافت می‌کند.

آبیار در جواب این سوال که آیا کشور سازنده فیلم در داوری اش تأثیر داشته است بیان کرد: ملاک اصلی ما فیلم خوب بود، اما یادم است فیلم اولی که در کشوری آسیایی ساخته شده بود برای من از فیلمی که در کشوری اروپایی ساخته شده بود اولویت داشت و نگاه مثبت‌تری به آن داشتم زیرا یک فیلم اولی تا این حد توانسته بود کارش را درست انجام بدهد.

ایران سینمای محشری دارد

لابینا میتوسکا دیگر داور مسابقه بین‌الملل نیز عنوان کرد: پیش از آمدن به ایران می‌خواستم با خانواده‌ام به اینجا سفر کنم و همه می‌گفتند واقعاً چنین تصمیمی داری؟ اما اکنون باید بگویم ایران سینمای محشری دارد و کشوری بی‌نظیر است. دختر ۶ ساله من دیروز به من گفت اگر ممکن است در ایران بمانیم.

وی افزود: ایران مردم، سنت، سینما و تاریخ بی‌نظیری دارد و تنها کاری که می‌توانم بکنم این است که سر تعظیم فرودآورم و تشکر کنم.

فلایشمان دیگر داور بخش «سینمای سعادت» گفت: تحت تأثیر شور و اشتیاق مخاطبان سینما در ایران هستم. مخاطبان سینما در ایران آنقدر پخته، هوشمند و آگاه هستند که هر فیلمی را از هر جای جهان ببینند و درک کنند.

فان دائم: اگر فیلم‌های ایرانی به روش غربی زیرنویس شوند تا ۳۰ درصد موفقیت بیشتری کسب خواهند کرد. زیرنویس آثار ایرانی بسیار «پرواژه» هستند و بسیار سریع می‌گذرند. حتی برای یک انگلیسی زبان نیز دنبال کردن این زیرنویس‌ها دشوار است. وانگ ژیائوشوای دیگر داور بخش مسابقه بین الملل نیز در ادامه این نشست بیان کرد: همیشه دوست دارم فیلم‌های تکنیکی ببینم و در این دوره از جشنواره جهانی فیلم فجر شاهد نمایش چنین فیلم‌هایی بودم. پیش از این همیشه فیلم‌های ایرانی را در سایر جشنواره می‌دیدم و این اولین بار بود که فیلم‌های ایرانی را در ایران و همراه با مخاطبان این کشور دیدم و دقت کردم که حاضران در سالن گام به گام در سالن با فیلم ارتباط برقرار می‌کنند.

فان دائم داور مسابقه بین‌الملل درباره ویژگی فیلم‌های ایرانی و قابلیت‌های آن برای عرضه بین‌المللی عنوان کرد: داستانی که جهانی باشد همیشه مخاطب خواهد داشت و فیلم‌های ایرانی ویژگی‌های جهانی دارند. اگر این فیلم‌ها یک مشکل خود را حل کنند از نظر موفقیت‌های بین‌المللی پیشرفت بیشتری خواهند داشت و آن نحوه ترجمه و زیرنویس است که با غرب تفاوت دارد. اگر فیلم‌های ایرانی به روش غربی زیرنویس شوند تا ۳۰ درصد موفقیت بیشتری کسب خواهند کرد. زیرنویس آثار ایرانی بسیار «پرواژه» هستند و بسیار سریع می‌گذرند. حتی برای یک انگلیسی زبان نیز دنبال کردن این زیرنویس‌ها دشوار است.

وی ادامه داد: صنعت سینمای ایران باید متخصصانی در این حوزه را به خدمت بگیرد تا افراد بیشتری از آن بهره ببرند.

اسفندیاری با توضیحی در این باره گفت: البته بخشی از این مشکل ناشی از زیاد بودن دیالوگ‌ها در برخی از فیلم‌ها است.

بهترین فیلم جشنواره «دونده» بود

مظفر اوزدمیر دیگر داور بخش مسابقه بین الملل نیز با اشاره به بهترین فیلمی که در جشنواره دیده است، اظهار کرد: بهترین فیلمی که در جشنواره جهانی فیلم فجر دیدم، «دونده» بود که من را به خود جذب کرد. دنیا گویی در این فیلم میان یک آتش سوزی است و امیروی دونده به سمت خنکایی می‌رود. ضربه‌ای را که او به یخ‌ها می‌زد بسیار دوست داشتم و فیلمبرداری آن صحنه شبیه یک سحر و جادو بود.

میتوسکا داور مسابقه بین‌الملل نیز درباره جایگاه و نقش زنان در سینما عنوان کرد: واقعیت این است که در صنعت فیلمسازی تعداد زنان کمتر از مردان است. من تفکیکی بین اینکه کارگردان یک فیلم خوب زن است یا مرد ندارم.

وی با اشاره به اینکه در کمپانی فیلمسازی خود بیشتر فیلم‌هایی که می‌سازد درباره زنان است، بیان کرد: جامعه زنان داستان‌های خوبی دارد که باید از هر راهی تعریف شوند. در ایران فیلم‌های خوبی از فیلمسازان زن دیدیم که به این اندیشیدیم شاید بهتر باشد جایزه‌ای به این فیلمسازان اعطا کنیم و متوجه شدیم سینمای ایران نه تنها فیلمسازان زن زیادی دارد بلکه آن‌ها فیلمسازان خوب و قدرتمندی هستند.

اعجاز گل داور بخش «نت پک» نیز بیان کرد: تجربه آشنایی من با سینمای ایران به ۳۰ سال گذشته برمی‌گردد. فکر می‌کردم آن زمان قرار است فیلمی پروپاگاندا ببینم اما فیلم‌های آن سال‌ها نظیر «خانه دوست کجاست» این مضمون را نداشت. همچنین فیلم‌های باران، رنگ خدا و بچه‌های آسمان ساخته مجید مجیدی را بعدها از سینمای ایران دیدم. در ادامه سینمای ایران با فیلم‌هایی نظیر «جدایی نادر از سیمین» موفق تر شد. این سینما در حال حاضر در سطح بین‌المللی ایستاده است و از نظر بازیگری، ویژگی‌های فنی، کارگردانی در شرایط خوبی قرار دارد.

غلامرضا موسوی داور ایرانی بخش «نت پک» نیز عنوان کرد: فرصت خوبی برای همراهی با این تیم داوری در «نت پک» فراهم شده بود؛ افرادی حرفه‌ای که باعث شدند بعد از مدت‌ها فیلم مستند تماشا کنم و از دیدن آن‌ها لذت ببرم.

لاتیکا پادگائونکار داور بخش «نت پک» نیز با اشاره به شکل گیری این بخش گفت: سال‌ها پیش تصمیم گرفتیم مجله‌ای سینمایی ویژه آثار سینمای آسیا راه بیندازیم و بعد از ۱۰ سال نیز فستیوال فیلمی با محوریت آثار آسیایی را راه اندازی کردیم. از آن زمان با سازمان ملل جلساتی داشتیم و کنفرانس‌هایی بین‌المللی برگزار کردیم و بدین ترتیب نت پک آغاز شد. سازمان نت پک در حال حاضر در بسیاری از جشنواره‌ها حضور دارد و در این جشنواره نیز جایزه خود را اهدا می‌کند.

امیدوارم در دوره بعد به‌عنوان فیلمساز در جشنواره باشم

غسان سلهب داور دیگر بخش «فیلم‌های اول» گفت: سینمای ایران انواع مختلفی دارد. فیلم‌های ایرانی مشهورند و در کشورهای مختلف از جمله بیروت نمایش داده می‌شوند. من یک فیلمساز هستم و امیدوارم در دوره بعدی در این جشنواره با فیلم خود شرکت کنم. برای من مهم نیست که حتماً در بخش رقابتی شرکت کنم بلکه مهم این است که فیلمم را برای مخاطبان ایرانی نمایش دهم.

بهروز شعیبی دیگر داور این بخش نیز با اشاره به ۲ نکته درباره بخش «فیلم‌های اول» و تجربه داوری آثار آن عنوان کرد: در این بخش با مجموعه‌ای از فیلم‌های اول خوب رو به رو بودیم. ۱۲ فیلم خوب دیدیم که قابل بحث بودند. حضور ۲ داور غیر ایرانی اهمیت زیادی داشت. غسان سلهب و العرادی علاوه بر فیلمسازی، سینمای ایران را می‌شناختند و در این باره با یکدیگر گفتگو می‌کردیم.

وی ادامه داد: جلساتی که درباره جمع بندی فیلم‌ها برگزار شد برای من جنبه آموزش داشت و امیدوارم نتیجه درستی صورت گرفته باشد. در بخش فیلم‌های اول تنها یک انتخاب داشتیم و این اتفاق ما را محدود می‌کرد تا با جمع بندی به یک اثر برسیم.

این نشست با حضور داوران «جایزه منتقدان بین‌المللی» ادامه یافت. باربارا لوری، روبرت صافاریان و جونیت جبنویان در این بخش به دعوت امیر اسفندیاری توضیحاتی را ارائه کردند.

لوری با بیان اینکه در این بخش ۱۵ فیلم تماشا کرده است، عنوان کرد: جشنواره صرفاً تجربه‌ای برای فیلم دیدن نیست بلکه ملاقات فیلمسازان، مردم و فضای بومی یک کشور تمام چیزی است که یک شخص می‌تواند با حضور در آن، تجربه کند.

جبنویان نیز عنوان کرد: با وجود اینکه به ۴۵ کشور سفر کرده‌ام تاکنون به ایران نیامده بودم. هرکس از ترکیه به ایران سفر می‌کند با خاطرات خوب زیادی به کشورمان برمی‌گردد و من هم به این جمع اضافه شدم. همچنین باید بگویم از تصمیمی که در داوری آثار این بخش گرفته‌ایم راضی هستم.

صافاریان هم گفت: جالب بود که ما داوران این بخش با یکدیگر از نظر نگاه به سینمای ایران هم‌سلیقه بودیم. شاید به این دلیل که به فرانسه از نظر فرهنگی نزدیک هستیم و ترکیه نیز کشوری همسایه است. برای من این نزدیکی دیدگاه‌ها جالب بود. شاید اگر ترکیب داوران این بخش شامل سه منتقد ایرانی بود، جمع بندی سخت می‌شد.