فراز و فرودهای نمایشگاه کتاب قزوین زیر ذره‌بین ایسنا

، سیزدهمین نمایشگاه کتاب قزوین هم‌زمان با ایام‌الله دهه فجر در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی قزوین برپا شد. نمایشگاهی در فضایی به وسعت چهار هزار مترمربع که در آن ۶۲ هزار عنوان کتاب و ۲۹۰ ناشر از ۲۴ استان کشور در ۲۰۰ غرفه در آن حضور داشتند که ۱۴ ناشر آن از استان قزوین بودند؛ این نمایشگاه از هشت تا ۱۳ بهمن‌ماه از ساعات ۹ تا ۱۲ و ۱۶ تا ۲۱ پذیرای علاقه‌مندان به کتاب بود.

در این گزارش به بازخورد برگزاری این نمایشگاه در میان مردم و مسئولان اشاره می‌شود تا از منظر آن‌ها به بررسی وضعیت نمایشگاه سیزدهم کتاب قزوین بپردازیم.

لزوم توجه بیشتر به برنامه‌های جانبی در نمایشگاه کتاب

یکی از مخاطبان آقا حدود ۵۰ ساله که روز دوم خود را به نمایشگاه رسانده، با بیان اینکه باید عرصه‌ها و برنامه‌های جانبی برای ایجاد رغبت در بین عموم افراد به‌ویژه قشر جوان مورد توجه بیشتر قرار می‌گرفت، می‌گوید: در شرایط اقتصادی کنونی برای اینکه مخاطبان بیشتری به این سمت گرایش پیدا کنند مسئولان می‌توانستند با تخفیف‌هایی بیشتر به کسانی که تمایل برای خرید دارند کمک کرده و سبد کتاب آن‌ها را پربار کنند چرا که قیمت‌های کتب بسیار بالاست.

نمایشگاه کتاب مانند جام جهانی است

محمد کشاورز مسئول بسیج رسانه استان قزوین: کتاب‌هایی که در این نمایشگاه عرضه می‌شود قیمت بالایی دارد و بیشتر مردم تماشاگر هستند تا بخواهند کتابی را بخرند.

نمایشگاه کتاب مانند جام جهانی است که باید در طول سال سرمایه‌گذاری لازم برای رونق آن انجام شود تا در طول مدت برگزاری آن شاهد بهره‌برداری از این تلاش‌ها و حضور بهترین تیم‌ها باشیم. در این میان برای ترغیب تمامی اقشار جامعه به‌ویژه دانش‌آموزان و دانشجویان و تغییر نگاه آن‌ها به سمت مطالعه کتاب نیازمند تلاش بیشتری هستیم که در این میان دو عنصر تبلیغات و قلم اهمیتی بسیار دارد. موضوع کتاب باید بتواند نیاز جامعه را شناسایی و در آن مسیر قدم بردارد.

مسئولان نیز باید در راستای حمایت از مردم در خرید کتاب اقدامات مؤثری انجام دهند تا آن‌ها کتاب‌های بیشتری را خریداری کنند.

آمده بودم روح و ذهنم را برای یک سال پر کنم اما دریغ...

خانم ۳۱ ساله، کارمند: وقتی به نمایشگاه آمدم انتظار فضایی گرم و پرنشاط را داشتم اما در نگاه اول جذابیتی در نمایشگاه ندیدم؛ نوع چیدمان کتاب‌ها و غرفه‌ها جذب‌کننده نبود. اختصاص یک سالن به کتاب‌های کلاً کمک‌درسی از یک‌سو و حضور فراگیر کتاب‌های ترجمه و رمان در بخش‌های عمده‌ای از غرفه‌های نمایشگاه کتاب نشان می‌دهد مسئولان و دست‌اندرکاران برپایی نمایشگاه به‌جای اینکه به ایجاد فرهنگی فاخر بیندیشند به سمت‌وسوی سطحی گرایش پیدا کرده‌اند.

کتاب مادر فرهنگ است و جای تازه‌هایی از کتاب‌های غنی و فاخر در نمایشگاه خالی بود. دوست داشتم در نمایشگاه با دیدن کتاب‌هایی با اندیشه‌هایی نو و جذاب و خواندنی و در عین حال مفید و پرفایده به چنان غنای روحی و فکری برسم که روح و ذهنم برای یک سال پر شود اما دریغ از این نمایشگاه و دریغ...

جالب است در نمایشگاه کتاب‌های ترجمه شده‌ای از «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا دیدم که در آن تلاش شده بود مخاطب را به سمت اندیشه‌های آمریکایی بکشاند؛ دیدن این کتاب نشان داد که مسئولان بر محتوای ارائه شده در غرفه‌ها نظارتی ندارند.

تنوع خوبی در نمایشگاه کتاب سیزدهم وجود داشت

فرشاد پیله‌چی رئیس جهاد دانشگاهی استان قزوین: امسال تنوع خوبی در نمایشگاه کتاب قزوین وجود داشت شاهد فعالیت بخش‌های مختلفی در نمایشگاه بودیم. هر چند به نظر می‌رسد اطلاع‌رسانی در حوزه نمایشگاه ضعیف بود این در حالی است که اگر تبلیغات بیشتر بود شاهد حضور افراد بیشتری در این نمایشگاه بودیم.

می‌توان با ایجاد جذابیت‌ها و جلوه‌هایی مخاطبان این نمایشگاه فرهنگی را بیشتر کرد. پیشنهاد می‌کنم بودجه‌ای در نمایشگاه کتاب در نظر گرفته شود تا بدین‌واسطه برای جذب و ترغیب افراد گام‌هایی عملیاتی برداشته شود برای مثال می‌توان کتاب‌های مختص قشر زیر ۵ سال را به‌رایگان به آن‌ها ارائه داد. حال اگر این اتفاق خوب رخ دهد و تبلیغاتی نیز در این حوزه انجام شود می‌بینید که خانواده‌ها به این نمایشگاه سرازیر خواهند شد چرا که در حال حاضر خانواده‌ها برای تربیت فرزندان خود به دنبال افزایش مهارت‌های فرزند پروری هستند.

همچنین انجام حرکاتی برای رده‌های سنی مختلف و شناسایی محرک‌های تشویقی برای آن‌ها می‌تواند جذابیت‌هایی را برای این رده سنی ایجاد کند و آن‌ها را به سمت نمایشگاه‌های نظیر نمایشگاه کتاب سوق دهد.

ورود مترجمان سطح پایین در حوزه کتاب جای تأسف دارد

آرزو جوانمرد دانشجوی کارشناسی ارشد رشته آمار: کتاب‌ها در سطح بسیار پایینی بودند و مترجمان دسته پایین از طرفی نیز تازه‌های کتاب در نمایشگاه حاضر نبود و اغلب غرفه‌ها کتاب‌های تکراری داشتند و گاه یک کتاب را در شاید در ۱۰ یا ۱۵ غرفه هم می‌دیدیم.

آنچه که در نمایشگاه توجهم را نسبت به دیگر کتاب‌ها جلب کرد ارائه کتاب‌هایی از «ایوانکا ترامپ» فرزند رئیس جمهور آمریکا و حتی کتاب‌هایی با مضمون اقتصادی نوشته «دونالد ترامپ» بود که به نوعی تبلیغ اندیشه‌های ترامپ در نمایشگاه به وفور دیده می‌شد.

همچنین کتابی از یک نویسنده که اشاره به داستانی کوتاه از قرن ۲۰ در انگلیس داشت را خریدم که مترجم گویا به زبان انگلیسی تسلط نداشت و ترجمه را با کمک نرم افزار انجام داده بود به طوری که در پاورقی برخی از صفحات کتاب صراحتاً کلمه ساده انگلیسی مورد نظر را نوشته و تأکید کرده بود منظور از آن ترجمه این واژه است که می‌تواند معانی متعددی داشته باشد. جالب است که بعد از خرید، با کمی جست جو همان کتاب را با قیمتی پایین‌تر یافتم که این امر نشان از افزایش قیمت‌ها در حوزه کتاب دارد.

نمایشگاه کتاب پاتوق اهالی مطالعه

مهدیه قافله‌باشی رئیس کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر قزوین نیز در پست اینستاگرام خود چنین نوشت:

هیچ بن کتابی به خانه مطبوعات داده نشد!

جابر خرم‌نیا مدیر خانه مطبوعات استان قزوین: در نمایشگاه کتاب سال گذشته بن‌هایی هر چند اندک به خانه مطبوعات استان تعلق گرفت که بعد از انجام قرعه‌کشی در اختیار تعدادی از خبرنگاران استان به نمایندگی از جامعه رسانه قرار گرفت؛ اما متأسفانه در سال جاری شاهد بودیم که همین بن‌های محدود نیز در اختیار خانه قرار نگرفت و تنها تعدادی بن کتاب در نشست خبری مدیرکل ارشاد بین کسانی که در این نشست حضور داشتند تقسیم شد.

تنها اقدامی که اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قزوین در حوزه خانه مطبوعات انجام داد اختصاص غرفه‌ای خالی بدون هیچ‌گونه امکانات و تجهیزاتی برای رسانه‌ها بود.

استاندار قزوین وعده داده بود که تمام خدمات در حوزه رسانه را از کانال خانه مطبوعات پیگیری می‌کنند اما عملکردها چنین چیزی را نشان نمی‌دهد؛ امیدواریم مشکلات حل شود تا بتوانیم در بستر آن کارهای بهتری برای رسانه‌ها انجام دهیم.

برگزاری نمایشگاه کتاب نباید با مقوله اقتصاد سنجیده شود

محمدحسن سلیمانی سردبیر روزنامه ولایت قزوین: ما در بدترین شرایط و دوران جنگ شاهد برگزاری نمایشگاه کتاب و مطبوعات بودیم در واقع برگزاری نمایشگاه با مقوله اقتصاد نباید سنجیده شود.

در سال جاری تازه‌های کتاب چندانی نداریم چرا که هزینه چاپ و نشر نسبت به سال‌های گذشته دو برابر شده است بنابراین ناشر دچار خسران شده، اما دولت وظیفه دارد در این بخش هزینه کند. برای دولت باید الزام باشد تا نمایشگاه کتاب را مانند فیلم فجر و هنرهای تجسمی تحت هر شرایطی برگزار کنند، معتقدم برگزاری این نمایشگاه‌های استانی به‌ویژه نمایشگاه کتاب الزامی است چرا که مسائل فرهنگی باید موردتوجه قرار بگیرد.

معمولاً برخی از انتشارات در نمایشگاه‌های استانی شرکت نمی‌کنند که این بر مبنای ارزیابی‌هایی است که آن‌ها بر مبنای گردش اقتصادی خود و حضور سال‌های قبل در چنین نمایشگاه‌هایی انجام می‌دهند و شاید این حضور از نظر اقتصادی تأثیر و برداشت چندانی برای آن‌ها نداشته باشد و ورودشان به نمایشگاه‌های استانی بیشتر برای جریان‌سازی در مخاطبان خود در راستای معرفی انتشاراتشان باشد.

در این شرایط اقتصادی که سبد اقتصاد مردم از بسیاری موارد حذف شده است همچنان شاهد حضور جمعیت خوبی در نمایشگاه کتاب هستیم که این افراد در واقع برای اوقات فراغت نیامده بلکه برای تأمین نیازهای فرهنگی و مطالعاتی به نمایشگاه آمده‌اند؛ بنابراین باید برنامه‌ریزی درستی در این حوزه صورت بگیرد.

در بحث برگزاری نمایشگاه‌ها باید برنامه‌های جانبی بیشتر مورد توجه قرار بگیرد. هرچه این محافل گسترش یابد و صاحب‌قلمان، مفاخر و مشاهیر که در استان کم هم نیستند در نمایشگاه حاضر شوند و در حاشیه نمایشگاه بستری برای معرفی و تجلیل آن‌ها فراهم شود بی‌شک این برنامه‌ها تأثیرات خوب خود را خواهد گذاشت و شاهد حضور بیشتر ناشران و اقشار مختلف مردم در این‌گونه نمایشگاه‌ها خواهیم بود.

نمایشگاه کتاب قزوین، محل فروش بنجل‌ترین کتاب‌های کشور!

در این میان برخی نیز انتقادات تندی را در حوزه نمایشگاه داشتند به‌گونه‌ای که یکی از همشهریان حاضر در نمایشگاه در پست اینستاگرام خود با اشاره به مشکلات موجود در نمایشگاه کتاب چنین نوشت:

کیفیت برگزاری این رویداد فرهنگی از برپایی آن مهم‌تر است

صمیمی، نویسنده: برگزاری نمایشگاه کتاب در ذات خود اتفاق مبارکی است اما کیفیت برگزاری این رویداد فرهنگی از برپایی آن مهم‌تر است، به عنوان مثال ناشرانی که در نمایشگاه حضور داشتند اغلب دست چندم بودند و ناشران تراز اول به قزوین نیامده بودند.

حضور ناشران خیلی اهمیت دارد؛ چون کتاب خوان‌ها و اهالی مطالعه که امکان حضور در نمایشگاه کتاب تهران را ندارند منتظر می‌مانند تا در استان خود نمایشگاهی برپا شود و کتاب‌های خود را خریداری کند، اگر به این شکل برگزار شود و توقع اهالی مطالعه را برطرف نکند عملاً فقط به لحاظ اقتصادی توقع برخی ناشران را با فروش کتاب‌های سطح پایین برآورده کرده است.

جای خالی ناشران برتر و تازه‌های کتاب در نمایشگاه

یکی از مدیران انتشاراتی حاضر در نمایشگاه: استان قزوین به‌عنوان استان فرهیخته با پیشینه تاریخی و فرهنگی بسیار است که باید نمایشگاهی در خور آن برپا می‌شد اما در نمایشگاه کتاب قزوین شاهد عدم حضور انتشارات مهم بودیم این در حالی است که این ناشران در سال‌های قبل حاضر بودند.

در برخی از غرفه‌ها شاهد عرضه کتاب‌هایی بویدم که در انتشارات خودشان به چاپ نرسیده بود که این اتفاق ناشی از نادیده گرفتن قواعد و قوانین برپایی نمایشگاه از سوی برخی از غرفه‌داران داشت. همچنین در نمایشگاه جای تازه‌های نشر خالی بود چرا که برخی از کتاب‌های روی پیشخوان غرفه‌ها قدیمی است. اطلاع‌رسانی در حوزه نمایشگاه نیز بسیار ضعیف بود و تاریخ برگزاری آن از قبل مشخص نشده بود.

نمایشگاه کتاب؛ بهاری در کویر مطالعه است

اکبر اسکندرنژاد، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قزوین: در این کویر مطالعه که در ایران وجود دارد ما با برگزاری نمایشگاه کتاب تلاش می‌کنیم که بهار کتاب را به وجود بیاوریم و برای این‌که این امر کارآمدتر باشد، تأکید ما این است که تازه‌های کتاب در نمایشگاه حاضر شوند.

فرهنگ مطالعه و کتاب‌خوانی جز دغدغه‌های اصلی فرهنگ کشور ما است، با همه این تنگناهای موجود اقتصادی نمایشگاه کتاب بهانه‌ای برای رویارویی اصحاب چاپ، نشر و تألیف ازیک‌طرف و علاقه‌مندان به کتاب از طرف دیگر است. در واقع بزرگ‌ترین مشکل ما در این عرصه قیمت کتاب است، باید بپذیریم با همه این ملاحظات طبیعتاً برگزاری نمایشگاه کتاب یک حرکت و رویداد مبارک است و می‌توان نمایشگاه کتاب را بهاری دانست که باعث سرسبزی کویر مطالعه کشور می‌شود و به کتاب‌خوانی رونق می‌دهد.

در این نمایشگاه ۵۰۰ میلیون تومان بن کارت برای استان قزوین شارژ شد و اصرار وزارت‌خانه این است که این رقم از طریق بانک شهر در اختیار آحاد مخاطبان قرار دهیم. این بن‌ها شامل تخفیف ۱۰ تا ۳۰ درصدی می‌شود و هر شماره کارت ملی نیز می‌توانست تا سقف یک‌صد هزار تومان بن دریافت کند؛ یعنی وقتی بازدیدکنندگان از غرفه بانک کارت ۱۰۰ هزار تومانی برای خرید کتاب دریافت می‌کنند کارت آن‌ها ۱۳۰ هزار تومان شارژ می‌شود. این تخفیف‌ها ۵۰۰ میلیون تومان پول نقدی است که وزارتخانه به‌حساب نمایشگاه واریز کرده است، چون ۳۰ درصد هزینه خرج شده ۵۰۰ میلیون تومان است بنابراین گردش مالی نمایشگاه ۲ میلیارد تومان می‌شود.

اگرچه نمایشگاه کتاب برای افرادی که کم کتاب می‌خوانند دارای اهمیت نیست، اما برخی از افراد به دنبال کتاب‌های جدید هستند مهم است و ما نیز با برگزاری نمایشگاه به رسالت فرهنگی خود عمل کرده‌ایم تا بتوانیم بخشی از خواسته‌های مردم را به این طریق پاسخ دهیم.

در بحث تبلیغات محیطی نیز در حد بضاعت خود تلاش خود را کرده‌ایم و همکاری لازم بین اداره کل فرهنگ و ارشاد، شهرداری و بنگاه‌های تبلیغاتی دارای مجوز ایجاد شد و اطلاع‌رسانی لازم انجام‌شده است. در میدان‌ها اصلی شهر و عرصه پل‌ها نیز بنرها و تصاویری برای تبلیغات محیطی نمایشگاه کتاب قرار گرفته است.

طالبان کتاب در هر قشری به‌ویژه والدین فرزندان خود را با آوردن به این نمایشگاه آورده و با این فضا آشنا کنند. با آموزش‌وپرورش نیز رایزنی لازم برای حضور دانش آموزان انجام شده است. ما به غیر از برنامه‌های جانبی نمایشگاه برنامه دیگری را نمی‌توانستیم داشته باشیم چرا که چنین چیزی برای ما تعریف نشده است.

در خصوص همکاری با خانه مطبوعات نیز غرفه‌ای را به‌صورت رایگان در اختیار خانه قرار دادیم، وظیفه‌ای هم برای تجهیز سخت‌افزاری آن نداریم چرا که NGO خانه مطبوعات باید توانایی اداره خود را داشته باشد؛ ما نمی‌توانیم خانه را مانند انجمن‌های خود دانسته چرا که توان پشتیبانی بیشتر از آن را نداریم.

حرف آخر؛

، آنچه در این گزارش شاهد آن بودیم را می‌توان در مباحث ذیل دسته‌بندی کرد.

۱- لزوم جریان سازی پیش از برگزاری نمایشگاه

۲- نحوه اطلاع‌رسانی و تبلیغات میدانی

۳- دعوت از ناشران برتر و تراز اول و حضور تازه‌های کتاب

۴- لزوم ایجاد بسترهای تشویقی برای مخاطبان

۵- توجه ویژه دولت به برگزاری چنین نمایشگاه‌هایی که مروج فرهنگ است آن هم فارغ از نگاه اقتصادی

۶- لزوم توجه به چیدمان و غرفه آرایی جذاب

۷- لزوم توجه به محتوای کتاب‌ها و نوع ترجمه‌های ارائه شده

۸- وجود کتب مختلف در حوزه‌های متنوع برای برآورده ساختن نیاز همه اقشار

۹- توجه به نوع و محتوای کتاب‌هایی که در نمایشگاه حاضر است و نظارت دقیق بر آن

امید است از هم‌اکنون برای غنای هر چه بیشتر نمایشگاه چهاردهم اندیشیده شود تا نمایشگاه سال آینده را پربارتر از همیشه شاهد باشیم.

گزارش از رقیه ملاحسنی خبرنگار ایسنا منطقه قزوین

دبیر: آزیتا کریمی

انتهای پیام