غول نتفلیکس‌ هالیوود را می‌خورد؟

صنعت سینما این روزها خودش را در مقابل غولی مثل نتفلیکس می‌بیند که برای تولید فیلم هزینه زیاد می‌کند و از طرف دیگر هم سالن‌های سینما را خالی می‌کند. نتفلیکس هم در ابتدا مثل پخش‌کننده‌های ایرانی فقط محصولات دیگران را به بازار عرضه می‌کرد و ‌سال ۲۰۱۲ نخستین سریالش یعنی همین «خانه پوشالی» را تولید کرد و حالا از قطب‌های مهم فرهنگی و پای ثابت جوایز هم شده است.

درحال حاضر ۱۹۰ کشور دنیا می‌توانند اشتراک شبکه نتفلیکس را داشته باشند و محصولات آن را به‌صورت قانونی تماشا کنند. عایدی نتفلیکس در‌ سال ۲۰۱۶ چیزی معادل ۸.۸۳‌میلیارد دلار بوده است. ۱۸۷‌میلیون دلار از درآمد نتفلیکس فقط مربوط به پخش آنلاین در اینترنت بوده است. نتفلیکس روی موبایل‌ها، کامپیوترهای شخصی، لپ‌تاپ‌ها و حتی سیستم‌های سینمای خانگی و کنسول‌های بازی‌های ویدیویی قابل دریافت است؛ سایتی که هر‌ سال تقریبا ۱۹۴‌میلیون نفر را جذب می‌کند!  سیستم نتفلیکس نسبت به سینما تهاجمی است و مثل آمازون کج‌دار و مریز رفتار نمی‌کند. نتفلیکس از ‌سال ۲۰۱۲ به بعد چیزی حدود ۳۰‌میلیارد دلار قرض کرده که قرار است این رقم را به‌تدریج در سال‌های آینده و از طریق سود سهام و آثاری که تولید می‌کند، بپردازد. این قمار نتفلیکس جواب می‌دهد، چون ارزش سهام نتفلیکس روزبه‌روز بالاتر می‌رود، سرمایه‌گذاران هم به سرمایه‌گذاری در آن رغبت نشان می‌دهند.

نتفلیکس هم در مقابل بیشترین هزینه را برای تولید محتوایش می‌کند. در آمریکا و اروپا این سیستم مخالفان زیادی داشته است؛ مثلا کریستوفر نولان چندی پیش گفت که سیاست نتفلیکس احمقانه است و به سینما لطمه می‌زند و کاش رویه آمازون را پیش بگیرد. نولان گفته بود که هیچ‌وقت با نتفلیکس همکاری نمی‌کند. اسپیلبرگ هم از نتفلیکس انتقاد کرد و گفت که چرا اصلا فیلم‌های نتفلیکس را به اسکار راه می‌دهند؛ اینها فیلم‌های تلویزیونی است و باید در تلویزیون پخش شود.  این نخستین‌باری نیست که مدل تجاری نتفلیکس از سوی جامعه‌ هنری با واکنش روبه‌رو می‌شود. اخیرا حضور دو فیلم از این شرکت به نام‌های Okja و The Meyerowitz Stories در جشنواره فیلم کن خبرساز شد. از آنجایی که Netflix فیلم‌های خود را در بازارهای فرانسوی منتشر نمی‌کرد، کمیته جشنواره تصمیم گرفت تا فیلم‌هایی که فقط به‌صورت آنلاین انتشار می‌یابد را ممنوع اعلام کند؛ به این معنی که فیلم‌های واجد شرایط، باید در فرانسه اکران سینمایی داشته باشند. این ماجرا، جامعه‌ هنری را به سمت گفت‌وگو در مورد نقش نتفلیکس در صنعت فیلمسازی سوق داد، درحالی‌که این شرکت تلاش دارد تا فیلم‌های بلند بیشتری تولید کند.

در نود و یکمین دوره جوایز اسکار «کتاب سبز» اسکار بهترین فیلم‌ سال را از دست «روما» ربود. روما اثر تحسین‌شده «آلفونسو کوارون» و تولید نتفلیکس، ابررسانه آنلاین دنیا با وجود ناکامی در کسب جایزه اسکار بهترین فیلم، توانست جوایز بهترین کارگردانی، بهترین فیلمبرداری و بهترین فیلم خارجی را از آن خود کند. حال گروهی از اعضای عالیرتبه نهادهای صنفی سینمایی در اروپا به این تصمیم بشدت انتقاد و نتفلیکس را متهم کرده‌اند که به ضرب و زور پول و اجرای کمپین‌های پرخرج به این مهم دست یافته است. «دیتلف راسمن» رئیس انجمن بین‌المللی سینماهای هنری (CICAE) می‌گوید: «معتقدیم اهدای سه جایزه به «روما» بی‌اعتبار کردن اسکار است، چراکه این فیلم در بسیاری از سینماهای جهان به نمایش درنخواهد آمد و مراسم اسکار را به نسخه دیگری از جوایز امی تبدیل خواهد کرد که به محصولات تلویزیونی ارج می‌نهد.»