طومارهای 400 ساله کنیسه "عزرایعقوب" به سرقت رفت

، شهرام شهریار - فعال میراث فرهنگی - در مطلبی با عنوان «سرقت از کنیسه، سرقت‌های زنجیره‌ای آثار تاریخی» در سایتِ سفرنویس، ازسرقت طومارهای ۲۰۰ تا ۵۰۰ ساله کنیسه‌ای تاریخی در تهران خبر داد.

در این گزارش آمده است؛ «شب گذشته، (هفتم اسفند ۹۷) سارقان با دستبرد به کنیسه قاجاری عزرایعقوب، طومارهای تورات و تاج‌های تزئینی آن را سرقت کردند.

سرقت آثار فرهنگی و تاریخی از کاشی سردر برخی از عمارت‌ها آغاز و این بار سارقان به کنیسه‌ای در قلب محله تاریخی عودلاجان، هجوم برده وآثار ارزشمند این مکان را مورد دستبرد قرار دادند. کنیسه‌ی عزرا یعقوب با مساحت ۵۲۵ متر به عنوان بزرگترین کنیسه دوره قاجار در شهر تهران و محله عودلاجان قرار دارد، این کنیسه به همت بانو صنوبر حق نظر همسر مرحوم عزرایعقوب و به وصیت او بعد از مرگ‌اش در سال ۱۲۷۳ خورشیدی بنا شد.

کنیسه عزرایعقوب در دوره‌های مختلف میزبان یهودیان مهاجر بخارا و سمرقند، یهودیان مهاجر لهستانی در تهران و دیگر نقاط بوده و از دیرباز محل پخت مصا پزی (نان فطیر) در ایام جشن پسح بوده است. آثار سرقت شده از این کنیسه، طومار تورات‌های مقدس که با جعبه‌های میناکاری، نقره کاری مزین شده بودند، ریمونیم‌های نقره‌ای و تاج‌های تزئینی کنیسه و قلم‌های تورا بوده است.

طومارهای تورات، معمولاً روی پوست حیوان حلال گوشت کتابت می‌شود و در جعبه‌های نقره‌کاری و میناکاری شده نگهداری می‌شود. قدمت طومارهای تورات کنیسه‌ها بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ سال است.

براساس قانون سرقت لوازم و قطعات آثار فرهنگی و تاریخی موزه‌ها، اماکن تاریخی و خرید و فروش آن با علم به مسروقه‌بودن، اشیای مذکور، سارق علاوه بر استرداد به حبس یک تا پنج سال محکوم می‌شود. پرونده ثبتی این عبادتگاه تاریخی و قاجاری در سال ۱۳۸۳ تهیه ولی تاکنون اقدامات لازم برای ثبت نهایی این اثر ارزشمند مذهبی در تهران انجام نشده است.»

طومارهای تاریخی دست‌نویس، دست‌کم ۴۰۰ سال قدمت داشتند

هارون یشایایی، رئیس پیشین انجمن کلیمیان تهران و عضو هیأت مدیره کنیسه درباره‌ی این سرقت به ایسنا می‌گوید: ساعت ۵ صبح به ما اطلاع دادند که درهای مکان‌هایی که طومارها در آن‌ها قرار داشته باز است، بعد از بررسی متوجه شدیم که سارقان از دیوار بالا آمده و این طومارها که وزن سنگینی نیز دارند را به سرقت برده‌اند.

وی با تاکید بر این‌که از زمان مطلع شدن از این اتفاق تا این لحظه همه‌ی اقدامات قانونی برای جلوگیری از خرید و فروش واحتمالا خروج این آثار از کشور انجام شده است، تاکید می‌کند: نیروی انتظامی معتقد است به زودی سارقان را پیدا می‌کند.

او می‌گوید: آثار ارزشمندِ به سرقت رفته سه طومارِ تورات بوده‌اند که معمولاً در جعبه‌ی خاصی نگهداری می‌شدند و جعبه‌های محل نگهدارنده‌ی آن‌ها همراه با تزیئنات نقره‌ای بوده است. این طومارها در داخل محفظه‌ی نقره‌ای با تزئینات خاص خود قرار داشته‌اند.

وی با اشاره به این‌که قدمت یکی از این طومارها بسیار قدیمی‌تر از دو طومارِ دیگر که دست‌کم ۲۰۰ سال دارند، است، ادامه می‌دهد: آن‌ها روی پوست حیوانات به صورت دست‌نویس نوشته شده بودند که خط آن‌ها معمولاً متعلق به یزد یا بغداد است.

خروج آثار تاریخی بالای ۱۰۰ سال از کشور ممنوع است

فرج الله ایران پور - سرپرست بخش حقوقی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران - اما درباره‌ی مجازات قضائی این سرقت و احتمال خرید و فروش یا خروج این طومارهای تاریخی از کشور به ایسنا می‌گوید: براساس قانون، خروج آثار تاریخی که بالای ۱۰۰ سال قدمت دارند از کشور ممنوع است، در این صورت احتمال خروج غیرقانونی آن‌ها و به صورت قاچاق وجود دارد.

او با بیان این‌که سرقت خود به خود مجازات به دنبال دارد، ادامه می‌دهد: از سوی دیگر در حراج‌های بین‌المللی نیز نمی‌توانند معرفی کنند و به سختی امکان فروش دارد.

قانون سرقت آثار تاریخی درباره‌ی طومارهای سرقت شده اجرایی شود

دلاور بزرگ‌نیا، مدیر کل میراث‌فرهنگی استان تهران نیزدرگ فت‌وگو با ایسنا، نسبت به پیگیری قانون سرقت درباره‌ی این چند اثر تاریخی دارای ارزش تاکید کرد و قول پیگیری این اداره کل و یگان حفاظت سازمان میراث‌فرهنگی برای کشف و ضبط این آثار تاریخی را داد.

انتهای پیام