سوگواره هنر عاشورایی به حاکمیت معنویت در جامعه کمک می‌کند

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ پرویز اقبالی هنرمند تصویرگر که در دوازدهمین سوگواره هنر عاشورایی مورد تقدیر قرار می گیرد، درباره میزان تاثیرگذاری و جریان سازی هنرهای تجسمی بر شکل گیری رویدادهای اجتماعی و بالعکس توضیح داد: بنیان جمهوری اسلامی ایران بر معنویت بنا شده است و خود را در برابر مادیت غرب می داند. جریان عاشورا نیز از جریاناتی است که عاملی اصلی و بنیان آن بر تشکیل گردهمایی های معنوی بنا شده است.  

وی افزود: بعد از پایان جنگ تحمیلی در دهه هفتاد جریانی که به گفته مقام معظم رهبری به نام تهاجم فرهنگی از آن یاد می شد، پیگیری شد؛ این که کشورهای غرب با انقلاب اسلامی ایران در تضاد قرار گرفته اند و سعی می کنند این حرکت معنوی را به نحوی سوگیرانه از بین ببرند. 

این هنرمند ادامه داد: بدین ترتیب راهکارهایی مطرح شد که می تواند معنویت را تقویت کند. مقالات و مباحث زیادی هم به دنبال این جریان نوشته و مطرح شد. از جمله آن که مدار انقلاب اسلامی اگر بر اسلامیت خود استوار می خواهد بماند، باید بر یکسری جنبه های معنوی که دارای هویت دینی و اسلامی است، تاکید کند. عاشورا یکی از این عوامل جدی و اساسی است. از سویی دیگر در آن دوران ما همچنان درگیر مسائل سیاسی بودیم. در مقاطعی دیگر از سال های بعد نیز بروز تضادها و اختلافاتی از سوی مردم جریان های مذهبی را دچار ابهام کرد که هنوز هم به طور کامل برطرف نشده است.

اقبالی بیان کرد: این تضادها که عمدتا ریشه سیاسی داشت خود را به شکل بحران در مقاطعی از جمله سال 88 نشان داد. این تضاد بین گروه های سیاسی و گروه های دارای گرایشات مادی و غربی با حکومت عواملی بودند که نمی گذاشتند جریان معنوی عاشورایی خود را آنطور که باید  خود را نشان بدهد. بعد از گذشت این مقطع دوباره اتحادی بین مردم درباره مسائل معنوی به وجود آمد و در جلوه هایی از جمله تعهد به واقعه عاشورا و پیاده روی اربعین رخ نمایی کرد. 

وی با تاکید بر این که وقایع تاریخی و مذهبی خود را در قالب اجتماعات احیا می کنند، عنوان کرد: انقلاب خود را در راهپیمایی 22 بهمن هر سال بروز می دهد و نیاز است تا جریان های معنوی نظیر عاشورا نیز اینطور باشند. به طور کلی هویت فرهنگی برای ما در دوره جدید به سه شکل تعریف می شود؛ هویت ایرانی، هویت اسلامی و هویت مدرن و غربی که سومی به صورت غیرمنفک با سبک زندگی ما خواسته یا ناخواسته عمدتا از سوی غرب تحمیل شده و گاهی فاجعه به بار آورده است. از جمله نفوذ استکبار در قرن اخیر، جنایات انگلیس و آمریکا در کشورهای منطقه، سه دوره قحطی در کشور که با محوریت نقش انگلیس انجام شد که خوشبختانه ایران توانست در برابر این جریانات سیاسی مقاومت کند. بعد از آن تاکنون اتحاد سیاسی در کشور در بین اقشار حاکم شده است و جنبه های معنوی انقلاب دارد خودش را نشان می دهد که یکی از نمودهایش در همین راهپیمایی اربعین و آیین های عزاداری است. 

تصویرگر کتاب عاشورا در پاسخ به این که هنرهای تجسمی چقدر بر برجسته کردن این رویدادهای اجتماعی نقش داشته اند، عنوان کرد: در حوزه عکس فعالیت های خوبی داشته ایم. عکس در حقیقت صرفا ابزار ثبت لحظه ها نیست بلکه علاوه بر آن می تواند هویت زمان را هم نشان دهد. هویت نیز در یک لحظه تعریف نمی شود بلکه یک جریان است. با دیدن یک عکس می توان به حقیقت آن دوره پی برد. از طرفی عکس اصالت تفکر آن دوره را نیز به ما نشان می دهد. زمان و مکان در اینجا با عکس حقیقت را به شمایل مختلف نشان می دهد. 

وی درباره نقش تصویرسازی نیز  بیان کرد: تصویرسازی بر روایت متکی است. ماهیت تصویر در اینجا هم خیال است و نقاشی، تصویرسازی، مجسمه سازی و گرافیک و... همه و همه با خیال سر و کار دارند و اینکه هنرمند این خیال را چطور حکایت کند، اهمیت دارد. هنرمند چه زمانی که در غارها حکاکی می کرده و چه امروز که از تکنولوژی کمک می گیرد، با خیال سر و کار داشته است و از آنجا که هنر با اعتقاد انسان سر و کار دارد، همه جنبه رحمانی می تواند پیدا کند و هم شیطانی. 

اقبالی با اشاره به وام گیری از نقالی ها در تصویرسازی کتاب مصور عاشورای خود گفت: در نقالی ها معمولا روایت ها یا داستان های عاشورایی ذکر می شود یا داستان های شاهنامه و ما بدین ترتیب سابقه تصویرسازی را در فرهنگ خود داشته و داریم. اساسا در زمان حمله مغول ها به ایران، ایرانیان برای بازیابی هویت خود به قول استاد جلال الدین همایی تاریخ نویسی کردند که شامل تاریخ جهان و تاریخ قرآن و اسلام و تشیع بوده است. اگرچه در کتاب هایی نیز تصویرسازی از عاشورا انجام شده بود. اما شمارشان بسیار کم بود و در جریان نقاشی قهوه خانه ای موارد بیشتری یافت می شد که من از آن ها بهره بردم و از امکانات دوره جدید تصویرسازی نیز استفاده کردم. زیرا تصویرسازی امروزه بسیار تخصصی شده است و به خیالی و غیرخیالی یا داستانی و علمی آموزشی تقسیم می شود و هریک از این ها خود انواعی دارند که یکی از آن ها «پی نما» است و تحت تاثیر استوری بورد در سینما ایجاد شده است. 

دوازدهمین سوگواره هنر عاشورایی به همت مرکز هنرهای تجسمی حوزه هنری و موسسه فرهنگی هنری سپهر سوره هنر روز چهارشنبه یکم آبان ماه در سالن سوره برگزیدگان خود را معرفی می کند. نمایشگاهی از آثار منتخب این رویداد نیز 1 تا 14 آبان ماه در گالری های حوزه هنری دایر خواهد بود.